Το σημερινό αλαλούμ που προκαλεί η κατασκευή της Υπερυψωμένης Περιφερειακής Οδού, (ΥΠΟ), του γνωστού Fly Over, δεν είναι ούτε τυχαίο, ούτε περιστασιακό.
Αντίθετα, είναι το αποτέλεσμα μιας αναποτελεσματικής και αντιεπιστημονικής πολιτικής που ποτέ δεν είδε το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, αλλά και την ευρύτερη περιφέρεια, σαν ένα ενιαίο κυκλοφοριακό σύστημα που λειτουργεί με την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων.
Η αύξηση της κυκλοφορίας δηλαδή σε ένα μέρος του κυκλοφοριακού συστήματος, μεταβιβάζεται και επιβαρύνει και το υπόλοιπο.
Κι ακόμη, είναι το αποτέλεσμα μιας αδιέξοδης πολιτικής που, όσο τα αυτοκίνητα αυξάνουν, τόσο παρέχει αιτίες για να αυξάνουν περισσότερο.
Αντί, δηλαδή, η πολιτική που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια να επεμβαίνει στην αιτία που προκαλεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα, δίνοντας κίνητρο για την κυκλοφορία λιγότερων αυτοκινήτων, κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Της κατασκευής νέων δρόμων που δίνουν κίνητρο για την κυκλοφορία διαρκώς περισσότερων αυτοκινήτων.
Με αποτέλεσμα κάθε φορά, μέχρι να ολοκληρωθεί ένα έργο, να έχει ξεπεραστεί η αποτελεσματικότητά του, όπως αυτή είχε σχεδιαστεί πριν χρόνια.
Πρόκειται για ένα διαρκώς τροφοδοτούμενο και διογκούμενο πρόβλημα που επιδεινώνεται συνεχώς.
Γιατί αντί να αντιμετωπίζει την αιτία του κυκλοφοριακού, που είναι η αύξηση των αυτοκινήτων στους δρόμους, κάθε φορά θεραπεύει τοπικά και περιστασιακά τα συμπτώματά της. Επιδεινώνοντας και διαιωνίζοντας το πρόβλημα.
Αντί δηλαδή να εφαρμοστεί μια ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης της ζήτησης της κυκλοφορίας, εφαρμόζεται μια αδιέξοδη τακτική διαχείρισης της προσφοράς της. Ως εάν η κυκλοφορία των αυτοκινήτων στους δρόμους να είναι δεδομένη και να μην επιδέχεται βελτίωσης.
Η κύρια αιτία για τη διαρκή αύξηση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων στους δρόμους της πόλης και της ευρύτερης περιφέρειας οφείλεται σε δυο βασικούς λόγους:
- Στην απουσία Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ΜΜΜ, στη Θεσσαλονίκη, όπως λεωφορεία, Τραμ, Μετρό, η οποία επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό την εντός πόλης κυκλοφορία των ΙΧ αυτοκινήτων. Επιβαρύνει όμως και την κυκλοφορία στις περιφερειακές οδούς, μεταφέροντας το πρόβλημα σε αυτές. Γιατί η απουσία ΜΜΜ μεταφέρει μέρος της εντός πόλης κυκλοφορίας στις περιφερειακές οδούς, με μετακινήσεις παράκαμψης του συνήθως μποτιλιαρισμένου κέντρου της πόλης.
- Στην απουσία προαστιακών Μέσων Σταθερής Τροχιάς, όπως ένα δίκτυο προαστιακού σιδηροδρόμου για τις εντός περιφέρειας μετακινήσεις και ένα σιδηροδρομικό δίκτυο για τις ανάγκες μετακίνησης σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Η απουσία αυτή επιβαρύνει σε υπερβολικό βαθμό τις εθνικές και τις περιφερειακές οδούς, αλλά και τους δρόμους εντός της Θεσσαλονίκης. Αφού τελικά όλες οι μετακινήσεις από την περιφέρεια προς τη Θεσσαλονίκη, αλλά και προς το αεροδρόμιο, το λιμάνι ή τον Σιδηροδρομικό Σταθμό, εξυπηρετούνται με αυτοκίνητα.
Αντί λοιπόν η επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος να γίνει με μια ολοκληρωμένη παρέμβαση στις αιτίες που προκαλούν το πρόβλημα, εστιάζοντας στον σχεδιασμό μεγάλων έργων υποδομής για την αποκατάσταση δικτύων Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και Μέσων Σταθερής Τροχιάς, συμβαίνει συνεχώς το ακριβώς αντίθετο.
Σταματούν, παγώνουν ή καθυστερούν τα έργα κατασκευής ΜΜΜ, όπως το Μετρό και οι επεκτάσεις του στη Θεσσαλονίκη και αναβάλλεται διαρκώς η συζήτηση για τον προαστιακό σιδηρόδρομο και για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου.
Και βέβαια είναι γνωστό ότι όσο προσπαθείς να λύσεις ένα πρόβλημα σε λάθος κατεύθυνση, δεν κάνεις τίποτε άλλο από το να το επιδεινώνεις και να το διαιωνίζεις.
Γιατί, λοιπόν, αφού η οριστική επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος, η διαχείριση της κυκλοφοριακής ζήτησης δηλαδή, είναι τόσο προφανής σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο, με ευεργετικές επιπτώσεις εκτός από το κυκλοφοριακό και στο Περιβάλλον και στην ποιότητα της ζωής των κατοίκων, δεν γίνεται ποτέ τίποτε για να υλοποιηθεί και στην περιοχή μας;
Και γιατί, ενώ η Αθήνα έχει Μετρό, Τραμ, λεωφορεία και προαστιακό σιδηρόδρομο, η Θεσσαλονίκη του ενός εκατομμυρίου κατοίκων εξυπηρετείται ακόμη από τον γερασμένο ΟΑΣΘ;
Κι ακόμη, αφού η πολιτική της διαχείρισης της κυκλοφοριακής προσφοράς επιδεινώνει και διαιωνίζει το πρόβλημα, γιατί συνεχίζονται να κατασκευάζονται νέα φαραωνικά έργα, στην ίδια κατεύθυνση;
Η επιμονή σε μια αποδεδειγμένα λάθος πολιτική είναι, άραγε, αποτέλεσμα άγνοιας των κυβερνώντων ή μήπως αποτέλεσμα εξυπηρέτησης οικονομικών συμφερόντων;
Γιατί όποιος δεν βλέπει τα οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τη συνέχιση αυτής της αδιέξοδης πολιτικής, μάλλον είναι γιατί δεν θέλει να τα δει…
* Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής, πρώην Πρύτανης ΑΠΘ, επικεφαλής παράταξης «Αλλαγή στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας»
