Έγραψα χθες τρία σαρκαστικά σχόλια για το θέμα με τα οποία ήθελα να καταδείξω την υποκρισία των εν λόγω δηλώσεων. Τι κατάλαβα από τις αντιδράσεις φίλων σε αυτά; Πρώτον ότι ως θέμα ενδιαφέρει πολύ και είναι πολλοί που έχουν γνώμη για αυτό. Δεύτερον ότι τα μειονοτικά ζητήματα ως αντικείμενο διακρατικών σχέσεων κατανοούνται από το ευρύ κοινό με ποδοσφαιρικούς όρους. Και τρίτον ότι υπάρχει τρομερή άγνοια για στοιχειώδεις έννοιες και ορολογίες.
«Ολυμπιακός στο ποδόσφαιρο και Παναθηναϊκός στο μπάσκετ;»
Το γνωστό δίλημμα που θέλει τον φίλαθλο πάντα νικητή και να στηρίζει την καλύτερη ομάδα δε μπορεί να είναι δόγμα άσκησης εθνικής πολιτικής για τις μειονότητες. Υπό αυτή την έννοια οι δηλώσεις Σκέρτσου είναι αυτοκτονικές καθώς πυροβολούν τα πόδια των ελληνικών θέσεων και θα σας εξηγήσω γιατί. Η Ελλάδα έχει αναγνωρισμένες εθνικές μειονότητες τόσο στη Νότια Αλβανία όσο και στην Τουρκία. Για να μπορεί να ασκεί ενεργητική πολιτική στήριξης των δικαιωμάτων της οφείλει να μιλά την ίδια γλώσσα και στο εσωτερικό της και αυτό έκανε τουλάχιστον τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Όταν έρχεται κορυφαίο στέλεχος της επικείμενης κυβέρνησης και με άνεση λέει όσα προανέφερα τότε κάνει τα εξής σφάλματα: πρώτον δίνει εθνικό προσδιορισμό σε μια μειονότητα που σύμφωνα με την συνθήκη της Λωζάννης είναι θρησκευτική και άρα ενσωματώνει την ρητορική την οποία διαχρονικά η Ελλάδα αρνείται, δεύτερον παρεμβαίνει στην ελεύθερη βούληση μειονοτικών πολιτών της χώρας του χαρακτηρίζοντας τη υποκινούμενη, τρίτον ζητά την αποπομπή των εκλεγμένων βουλευτών από τα ψηφοδέλτια άλλου κόμματος παρεμβαίνοντας τα συνταγματικώς ανεκτά όρια και τέλος μετατρέπει τις εθνικές εκλογές σε αντικείμενο διακρατικής διαφοράς. Ακόμα και αν η επιχειρηματολογία αυτή υπάρχει στη Θράκη (που υπάρχει) και ακόμα και αν το Τουρκικό Προξενείο ασκεί ενεργητική πολιτική που αποσκοπά στην «τουρκοποίηση» της μειονότητας (που ασκεί) είναι άλλο πράγμα να το γνωρίζεις και άλλο πράγμα να το λες. Οι δηλώσεις Σκέρτσου γυρίζουν την εθνική πολιτική δεκαετίες πίσω. Προσοχή στα παραπάνω δεν εκφράζω τη γνώμη μου για την ελληνική μειονοτική πολιτική, απλώς καταγράφω τις μετατοπίσεις.
Βασικά μαθήματα κοινωνικής ανθρωπολογίας
Ο όρος μειονότητα είναι πολιτικός, όπως και οι περισσότεροι όροι που αποδίδει η πολιτεία σε άτομα ή ομάδες προκειμένου να περιγράψει την ταυτότητα τους, την καταγωγή τους και τη σχέση τους με το εθνικό κράτος. Υπάρχουν περισσότερες μειονότητες από όσες αναγνωρίζονται από την πολιτεία και αυτό καταδεικνύει ακριβώς την πολιτική διάσταση του όρου. Υπό αυτή την έννοια οφείλουμε να κατανοούμε πως οι μειονοτικές ομάδες έχουν εσωτερικές και εξωτερικές δυναμικές, υπόκεινται σε ιεραρχήσεις και διαιρέσεις, αναπτύσσουν λόγους, ενίοτε και ανταγωνιστικούς, εκπροσωπούνται και σχετίζονται με φορείς εξουσίας, χαράσσουν ή αποδέχονται επιβεβλημένες στρατηγικές επιβίωσης, αναπροσδιορίζονται και ετεροπροσδιορίζονται, έχουν αρθρώνουν φωνές ατομικές και συλλογικές, «από τα κάτω» αλλά και «από τα πάνω» και τους λόγους αυτούς είναι σύνθετες στην κατανόηση τους. Δε πρέπει να κατανοούνται με όρους άσπρου - μαύρου γιατί τότε καθιστάς την ετεροποίηση εθνική πολιτική. Αυτό μπορεί να μη το γνωρίζει ένας λομπίστας αλλά και αν δε το γνώριζε έπρεπε να του το επισημάνουν οι στρατιές συμβούλων που απασχολεί. Γιατί με τις δηλώσεις του παιδαγωγεί και φανατίζει και αυτές τις εποχές τις πλήρωσε πανάκριβα η Θράκη.
Το ρημάδι το timing
Την ίδια στιγμή που ο κ. Σκέρτσος ανακάλυψε τούρκους πράκτορες στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ η ελληνική κυβέρνηση έχει εμπλακεί ενεργά στην υπόθεση σύλληψης του Φρέντη Μπελέρη, ενός έλληνα μειονοτικού της Αλβανίας που αναδείχθηκε δήμαρχος μέσα από την φυλακή. Εκεί τι κάνει η Ελλάδα; Ακριβώς τα ίδια που κατηγορεί τους μουσουλμάνους μειονοτικούς στη Θράκη. Έχει κάνει παρεμβάσεις στο υψηλότερο διπλωματικό επίπεδο, έχουν τοποθετηθεί σχεδόν όλα τα κόμματα του κοινοβουλίου, έχουν κινητοποιηθεί μειονοτικοί και εκκλησιαστικοί θεσμοί και φορείς. Κάτι που προφανώς αποτελεί παρέμβαση στα εσωτερικά τρίτης χώρας κατά τον Α. Σκέρτσο. Αν γνωρίζαμε Αλβανικά και διαβάζαμε δηλώσεις στη γείτονα μη νομίζετε ότι θα διέφεραν πολύ από τον χαρακτηρισμό «προπαγάνδα». Προσοχή στα παραπάνω δεν εξετάζω την ουσία των υποθέσεων απλώς καταγράφω τα «δύο μέτρα και δύο σταθμά».
H γνώμη μου είναι ότι η χώρα μας είναι αρκετά πίσω από όσο θα ήθελα ως πολίτης στα μειονοτικά ζητήματα και μια τολμηρή ανανεωτική πολιτική γύρω από αυτά. Και αυτή τη θέση δε τη σταθμίζω με την κατάσταση σε μειονοτικά ζητήματα σε άλλες χώρες. Μπορούμε ταυτόχρονα να καταγγέλλουμε την κατάσταση σε εκείνες και να κάνουμε πρόοδο και στη δική μας. Οι παραπάνω επισημάνσεις ωστόσο αφορούν κάποιες γραμμές που καλό είναι να μην υπερβαίνονται κυρίως γιατί συνιστούν αποσταθεροποιητική στρατηγική. Ένα κόμμα που έχει λάβει 40% του εκλογικού σώματος δε χρειάζεται το μίσος για να ξανακερδίσει τις εκλογές. Εκτός κι αν είναι πολιτική του επιλογή.
