Η αναφορά στην διαδρομή του δεν μπορεί να γίνει χωριστά από το δίδυμο που σχημάτισε με την Ντανιέλ Υγιέ (Danièle Huillet), την σύντροφό του από το 1954, για να θέσουν σε αμφισβήτηση τα παραδοσιακά αφηγηματικά και αισθητικά σχήματα. Η Ντανιέλ Υγιέ πέθανε το 2006 σε ηλικία 70 ετών.
Γεννημένος στις 8 Ιανουαρίου 1933 στο Μετς της Γαλλίας, ο Jean-Marie Straub ξεκίνησε ως βοηθός σπουδαίων κινηματογραφιστών όπως ο Jean Renoir, ο Abel Gance, ο Jacques Rivette και ο Robert Bresson. Τότε ήρθε κοντά στην ομάδα που δημιουργήθηκε από τους Jacques Rivette, François Truffaut και Jean-Luc Godard, τους πρωτοπόρους της Nouvelle Vague. Θα φύγει από την Γαλλία κατά τη διάρκεια του πολέμου της Αλγερίας για να βρει καταφύγιο στη Γερμανία, όπου το δίδυμο Straub/Huillet σκηνοθετεί την μικρού μήκους ταινία "Machorka-Muff" (1962).
Τα θεμέλια του ασυμβίβαστου ύφους του κινηματογραφικού διδύμου θα τεθούν το 1967 με την μεγάλου μήκους ταινία «Chronique d'Anna Magdalena Bach».
«Ευχαριστούμε Ζαμ-Μαρί για τη γενναιοδωρία και την πολύ επίκαιρη αιχμηρή ματιά σου στον κόσμο. Θα διαφυλάξουμε την κληρονομιά σου και θα την κάνουμε να λάμψει», έγραψε ο Frédéric Maire, διευθυντής της Ταινιοθήκης της Ελβετίας, στον ιστότοπο του ιδρύματος.
---
Το ζεύγος Jean-Marie Straub και Danièle Huillet λάτρευε να περιγράφει την ταινία τους Der Tod des Empedokles (Ο θάνατος του Εμπεδοκλή, 1986) ως «κομμουνιστική ουτοπία». Προφανώς, ήταν το κείμενο του Hölderlin στο οποίο βασίστηκε αυτή η ταινία, με τα θέματα της ριζοσπαστικής ισότητας και το όραμα μιας προοπτικής αρμονίας μεταξύ της ανθρωπότητας και της γης στη σκέψη του καταδικασμένου φιλοσόφου Εμπεδοκλή, που προκάλεσε αυτή τη δήλωση, αλλά μπορούμε επίσης θεωρήστε τη διαδικασία παραγωγής της ίδιας της ταινίας και τις εικόνες και τους ήχους που προέκυψαν ως αποτέλεσμα ενός μικρού, προσωρινού πεδίου ουτοπισμού. Υπό αυτή την έννοια, όλοι οι Straub/Huillet's έχουν μια θέση ως «κομμουνιστικές ουτοπίες».
Το να μιλάμε για ουτοπία σε σχέση με τον κομμουνισμό μπορεί να φαίνεται ξεπερασμένο. Άλλωστε, ο Μαρξ και ο Ένγκελς θεμελίωσαν ήδη τη θεωρία τους για τον «επιστημονικό σοσιαλισμό» σε μια απόρριψη των ουτοπικών μεθόδων του Ρόμπερτ Όουεν, του Σαιν-Σιμόν ή του Σαρλ Φουριέ. Δεν αρκούσε και μόνο το να ονειρεύεσαι μη εκμεταλλευτικά μοντέλα κοινοτικής ζωής, χρειαζόταν μια συγκεκριμένη πορεία προς την πολιτική αλλαγή μέσω της ανάδυσης της επαναστατικής συνείδησης στη βιομηχανική εργατική τάξη. Αλλά σήμερα, καθώς ο παγκόσμιος καπιταλισμός ακολουθεί μια πορεία που ρίχνει όλο και περισσότερο τον κόσμο σε μια κοινωνική και οικολογική δυστοπία, είναι ακριβώς μια δόση ουτοπισμού που είναι απαραίτητη για να σπάσει ο ιδεολογικός πνιγμός του νεοφιλελευθερισμού της ελεύθερης αγοράς, και στον κινηματογράφο αυτό μπορεί να που βρίσκεται στη ριζικά ελεύθερη κινηματογραφική πρακτική των Straub/Huillet, με την αδιάλλακτη απόρριψη των τυπικών συμβάσεων του εμπορικού κινηματογράφου και την προσπάθειά τους να σφυρηλατήσουν ένα αισθητικό σύστημα βασισμένο σε έναν πραγματικά δημοκρατικό σεβασμό τόσο για τους ερμηνευτές που εμφανίζονται στην οθόνη όσο και για τα περιβάλλοντα στο οποίο γίνονται τα γυρίσματά τους.
Ο κριτικός Serge Daney μίλησε για έναν «Στραουμπιανό διεθνή», μια κολεκτίβα σκληροπυρηνικών υποστηρικτών του διδύμου σκορπισμένων σε όλο τον κόσμο, η υποστήριξη των οποίων έχει αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για να επιτρέψει στους Straubs να συνεχίσουν να κάνουν τις ταινίες τους με τον τρόπο που τους βολεύει. Μετά τον θάνατο του Huillet το 2006, ο Straub κράτησε αυτή τη φλόγα ζωντανή, βγάζοντας μια γόνιμη σειρά ψηφιακών σορτς βασισμένων σε κείμενα συγγραφέων που τόσο ο ίδιος όσο και ο Huillet αγαπούσαν.
Καθ' όλη τη διάρκεια της κινηματογραφικής τους ζωής, οι Straub/Huillet ανέφεραν συχνά τη γερμανο-Πολωνή επαναστάτρια Rosa Luxembourg ότι «η μοίρα ενός εντόμου που παλεύει μεταξύ ζωής και θανάτου, κάπου σε μια γωνιά προστατευμένη από την ανθρωπότητα, είναι τόσο σημαντική όσο η μοίρα και το μέλλον των επανάσταση." Ως συμπύκνωση της προσέγγισής τους στον κινηματογράφο, αυτή η φράση δύσκολα μπορεί να βελτιωθεί.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, sensesofcinema.com
