Ένα κόμμα της Αριστεράς που επιλέγει να μπει στη μάχη και όχι να περιμένει στο παρασκήνιο πότε «θα ωριμάσουν οι συνθήκες», πότε «θα υπάρξει ταξική αφύπνιση», πότε θα υπάρξει η ιδανική χρονική στιγμή, πρέπει να προχωρήσει επιτέλους το άνοιγμα στην κοινωνία. Η αρχή έχει γίνει και δείχνει να αποδίδει ήδη καρπούς, αλλά πρέπει να συνεχιστεί και να ενταθεί.
Πολλοί σύντροφοι αντιλαμβάνονται το άνοιγμα στην κοινωνία ως στροφή στο κέντρο. Λάθος, κατά την προσωπική μου άποψη. Άνοιγμα στην κοινωνία σημαίνει οικοδόμηση συμμαχίας και σχέσης εμπιστοσύνης με όλες τις ομάδες που θέλουμε να εκπροσωπήσουμε: τους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους φοιτητές, τους μετανάστες, τις γυναίκες, τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, τους αγρότες.
Πάνω στα αιτήματα και τις διεκδικήσεις τους πρέπει να συνεχίσουμε να χτίζουμε το πρόγραμμα μας. Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει πολιτική από το λαό και για το λαό. Μέσα από γραφεία και κλειστές διαδικασίες δεν μπορεί να προκύψει τίποτα τέτοιο. Οι φωτισμένες μειοψηφίες που ξέρουν το καλό των πολλών είναι για άλλους χώρους.
Σαφώς και στρατηγικός μας στόχος είναι ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα. Είναι διακηρυγμένος στις αρχές του ΣΥΡΙΖΑ και υποστηρίζεται από όλους. Το πρωταρχικό ζήτημα ωστόσο είναι αν την Κυριακή των εκλογών ο λαός μας εμπιστευτεί, τι θα πράξουμε εμείς από Δευτέρα. Για το λόγο αυτό δε θεωρώ πως χρειάζονται αυτή τη στιγμή «αριστερόμετρα» και εσωκομματικοί ανταγωνισμοί για την «αριστερή καθαρότητα». Θα έχουμε χρόνο να συζητήσουμε για όλα στο συνέδριο. Χρειάζεται ενότητα, συνεννόηση και πάνω από όλα σχεδιασμός ενός προγράμματος που θα είναι ταυτόχρονα ριζοσπαστικό και ρεαλιστικό.
Για να καταφέρουμε να φτιάξουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα, πρέπει να «διαβάσουμε» σωστά τις συνθήκες σε τρεις άξονες:
- Καταρχάς, πρέπει να δούμε το συσχετισμό δυνάμεων. Από τα μεγαλύτερα λάθη του 2015 ήταν το γεγονός ότι δεν μπορέσαμε να αντιληφθούμε το συσχετισμό. Αυτή τη στιγμή, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική απ’ ό,τι ήταν τότε. Σε πολλές χώρες, ευρωπαϊκές και μη, έχουν ήδη σχηματιστεί προοδευτικές κυβερνήσεις, ενώ, σε άλλες περιμένουμε να δούμε το πού θα κατευθυνθεί το κύμα λαϊκής δυσαρέσκειας. Πολιτικές όπως η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και οι συνεχείς μειώσεις των φορολογικών συντελεστών στους πλούσιους έχουν αρχίσει και αμφισβητούνται. Την ίδια ώρα, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ίσως το σημαντικότερο εργαλείο παρέμβασης του κράτους στην οικονομία που έχει δοθεί τα τελευταία έτη από την ΕΕ. Ο συσχετισμός που υπάρχει σήμερα επιτρέπει τη δημιουργία περισσότερων συμμαχιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αυτό πρέπει να προετοιμαστεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τώρα με ορίζοντα τις εκλογές.
- Πρέπει να ανιχνεύσουμε σωστά τις τάσεις ριζοσπαστικοποίησης που υπάρχουν στην κοινωνία. Αν βγαίναμε το 2019 και μιλούσαμε για αναβάθμιση της κρατικής παρέμβασης στις τράπεζες, στην ενέργεια και στις ψηφιακές πλατφόρμες, νομίζω φανταζόμαστε όλοι τι θα συνέβαινε. Ωστόσο σήμερα, που η μεγάλη πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει μείνει εκτός τραπεζικής χρηματοδότησης, που τα αποτελέσματα της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας γίνονται όλο και περισσότερο αισθητά (πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι οι αυξήσεις ξεκίνησαν ήδη από το 19-20) και που η τηλεργασια χρησιμοποιείται ως μια πρακτική ακραίας ευελιξίας στον τομέα των εργασιακών, έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για τη συνολική αμφισβήτηση της κυρίαρχης πολιτικής. Η έλλειψη των μεγάλων επιδοματικών πολιτικών, όπως η 13η σύνταξη και το κοινωνικό μέρισμα είναι παραπάνω από εμφανής στην αγορά. Ενώ, ο υπερσυντηρητισμος με τον οποίο δισποτιζόταν ο λαός, απεδείχθη ένα πρόσχημα για να περάσουν πρακτικές απαράδεκτες όπως η συνεπιμελεια και τα pushbacks, τις οποίες πληρώνουν μικρά παιδιά και άμαχοι.
- Αυτό, μας φέρνει στο τρίτο ζήτημα. Είναι αναγκαίο να προσδιορίσουμε τα όρια του ριζοσπαστισμού στα οποία θα κινηθούμε. Στόχος μιας κυβέρνησης της Αριστεράς πρέπει να είναι η διαρκής κίνηση πάνω στα εκάστοτε όρια ριζοσπαστισμού και η βήμα- βήμα μετατόπιση των ορίων πιο αριστερά. Οι προϋποθέσεις για να μιλήσουμε για διοίκηση μίας συστημικής τράπεζας υπό δημόσιο μάνατζμεντ, για επαναφορά του κρατικού ελέγχου στη ΔΕΗ, για πάγωμα όλων των μη μνημονιακών ιδιωτικοποιήσεων, για επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, για το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης, για τη δημιουργία σταθερών και όχι ευέλικτων θέσεων εργασίας και για την ανάγκη φορολογικών μειώσεων όχι στα υψηλά στρώματα, αλλά στη μεγάλη πλειοψηφία, έχουν διαμορφωθεί. Η έμφαση σε φεμινιστικές πολιτικές για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας θεωρείται πλέον αναγκαιότητα από τη μεγάλη πλειοψηφία. Η ακύρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής που άφησε εκτός ΑΕΙ παιδιά που έγραψαν αρκετά καλά στις πανελλήνιες, θεωρείται από πολλούς αυτονόητη. Και προπαντός, η ενίσχυση της δημόσιας υγείας είναι πλέον κυρίαρχο λαϊκό αίτημα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, στο συνέδριο που έρχεται το πρωταρχικό ζήτημα είναι το νέο κυβερνητικό πρόγραμμα. Το πώς θα καταφέρουμε να βελτιώσουμε τις ζωές εκείνων που θα μας εμπιστευτούν. Το δεύτερο σε σημασία θέμα είναι η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο προς το αριστερό τμήμα της σοσιαλδημοκρατίας, όσο και προς την ευρύτερη Αριστερά, τα κοινωνικά κινήματα, όπως το φεμινιστικό και το οικολογικό, αλλά και τη μεγάλη ομάδα των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, οι οποίοι θα αποτελέσουν, μαζί με τους εργαζόμενους και τους αγρότες, τις βασικές παραγωγικές μονάδες της νέας κοινωνίας που οραματιζόμαστε.
Τα της δομής του κόμματος, σαφώς και πρέπει να συζητηθούν, αλλά έπονται. Είναι κάτι που αφορά εμάς και όχι την κοινωνία. Ο ελληνικός λαός περιμένει να ακούσει προτάσεις. Και εμείς πρέπει να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.
Το χρωστάμε στον λαό και στην Αριστερά.
* Ο Παναγιώτης Ματσίγκας είναι γραμματέας νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Ιλίου-Πετρούπολης
