Στο προσυνεδριακό κείμενο των πολιτικών θέσεων αναφέρονται χαρακτηριστικά της εποχής μας και αναφέρεται ως 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Ωστόσο διανύουμε μία ΝΕΑ μετα-βιομηχανική επανάσταση. Η βιομηχανική επανάσταση ήταν έντασης κεφαλαίου, ενώ η σημερινή είναι έντασης γνώσης (η αγροτική παλαιότερα έντασης εργασίας). Γιατί είναι σημαντικό να το αναγνωρίσουμε; Για να διατυπωθεί και λειτουργήσει όποιο νέο παραγωγικό μοντέλο ΠΡΕΠΕΙ να λάβει υπόψη του τη φυσιογνωμία αυτής της επανάστασης αντί να εγκλωβιστεί σε λογικές βιομηχανικής επανάστασης. Η όποια ολοκληρωμένη πρόταση για νέο παραγωγικό μοντέλο σχετίζεται με την οικονομία και την εργασία αλλά ταυτόχρονα με την κυκλική οικονομία, την ανθεκτικότητα, την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής και κλιματικής κρίσης και με την ίδια τη δημοκρατία.
Η σημερινή εποχή δεν είναι απλή αυτοματοποίηση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα. Δημιουργεί παραγωγή προϊόντων γνώσης και έχει γιγαντώσει τον τριτογενή τομέα. Ακόμη και το εμβληματικό προϊόν της βιομηχανικής επανάστασης, το αυτοκίνητο, γίνεται ηλεκτρονικό και δικτυωμένο προΪόν παρά μηχανολογικό. Ταυτόχρονα αλλάζει η εργασία. Το οχτάωρο από-έως της βιομηχανικής εποχής δεν ταιριάζει πλήρως στις νέες συνθήκες. Οτιδήποτε όμως το αντικαταστήσει πρέπει να διασφαλίζει πλήρως την προσωπική και οικογενειακή ζωή των εργαζόμενων. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος περνάει μέσα από νομικά, οργανωτικά και τεχνικά θέματα υψηλής τεχνογνωσίας που πολλοί άνεργοι νέοι κατέχουν αλλά δεν μπορούν να προσφέρουν λόγω ανεργίας. Πρέπει να απασχοληθούν άμεσα σε θέσεις εργασίας που θα αποδώσουν μεσο-μακροπρόθεσμα ως επένδυση στο μέλλον. Αυτή η μελλοντική απόδοση άλλωστε είναι βασικό χαρακτηριστικό της έρευνας. Η έρευνα πλέον πρέπει να αποτελέσει βασικό προσανατολισμό των θεσμών εξουσίας πέρα από τη διαχείριση και τον σχεδιασμό. Τέλος, αυτό το νέο παραγωγικό μοντέλο πρέπει να δώσει δυνατότητα παραγωγής (άρα και συμμετοχής) και στον τελευταίο πολίτη. Όταν κάποιος έχει σύνδεση στο διαδίκτυο είναι τόσο συμμετέχων στην ψηφιακή εποχή όσο ο τηλεθεατής στη βιομηχανική εποχή.
Ο πραγματικός συμμετέχων έχει τα μέσα να παράξει περιεχόμενο για τη ψηφιακή εποχή. Επίσης να συμμετέχει στη διαμόρφωση αποφάσεων σε διαφορετικά επίπεδα με όφελος τη δημιουργία ενεργών πολιτών. Αντίθετα η στρατηγική επιλογή σήμερα είναι υπερσυγκέντρωση, κάτι που είναι αντίθετο και με τη βασική λογική του διαδικτύου που διατυπώθηκε ήδη από τη δεκαετία του ‘60 στο πρόδρομο δίκτυο ARPANET. Τα δεδομένα των πληροφοριακών συστημάτων του δημοσίου (σήμερα με κεντρική αποθήκευση και έλεγχο, άγνωστη χρήση και κανένα κοινωνικό έλεγχο) αποτελούν πλούτο που επιτρέπει καλύτερο σχεδιασμό και διαχείριση. Η υψηλή εκπαίδευση και κατάρτιση των Ελλήνων και το μικρό βιομηχανικό αποτύπωμα προς απόσυρση δίνει ένα πλεονέκτημα στη χώρα εφόσον εστιάσει σε ένα τέτοιο ολοκληρωμένο παραγωγικό μοντέλο.
Ιωάννης Τσιωνάς, συντονιστής ΟΜ Μηχανικών Α Θεσσαλονίκης
