Βρισκόμαστε στην κορύφωση του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη – της πρώτης φάσης του, όμως, την εποχή της πτώσης του Καντάφι, τότε που ο εμφύλιος αυτός εξακολουθούσε ακόμα να έχει θέση στα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά κανάλια. Οι μάχες είναι ανεξέλεγκτες και πανταχού παρούσες, χωρίς μέτωπα και γραμμές, ενώ η χώρα σείεται από τους βομβαρδισμούς των συμμαχικών αεροπλάνων των δυτικών χωρών. Μια ανομοιογενής ομάδα φυγάδων που είναι σχεδόν άγνωστοι μεταξύ τους προσπαθεί με ένα Land Cruiser να διαφύγει μέσα από την έρημο προς την Τυνησία, όπου ελπίζει να βρει άσυλο. Ένας Γάλλος πιλότος που το αεροπλάνο του έχει καταρριφθεί στο λιβυκό έδαφος, ένας κυνικός αλκοολικός γιατρός, μια Λίβυα νοσοκόμα και μια Λίβυα ηθοποιός που για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά βρέθηκαν στο παλάτι του Καντάφι και άλλοι απελπισμένοι και τυχοδιώκτες στριμώχνονται σε αυτό το τζιπ που είναι γι’ αυτούς η σανίδα σωτηρίας για να επιχειρήσουν την έξοδο.
Οι φυγάδες αρχίζουν την επιχείρηση διαφυγής, αλλά ο πόλεμος είναι παντού, μοιάζει να τους καταδιώκει. Κυνηγημένοι από όλες τις πλευρές, είναι βυθισμένοι στον φόβο και την ανασφάλεια. Κανείς δεν ξέρει ποιος κατέχει τι, κανείς δεν ξέρει κάθε χωριό αν ανήκει στους αντάρτες ή στα κυβερνητικά στρατεύματα, και οι φυγάδες προσπαθούν να χαράξουν την πορεία τους μαντεύοντας από τα ίχνη ολόγυρα: τα καμένα τανκς, τα απανθρακωμένα πτώματα, τις πορείες των προσφύγων, τους καπνούς, τα ίχνη από τις ερπύστριες.
Καμπή στο ταξίδι τους είναι η υποχρεωτική στάση τους σε μια κατεστραμμένη πόλη που βρίσκεται στα χέρια των κυβερνητικών και η συνάντησή τους με τον διοικητή Χατζή Αχμέτ, έναν αντιφατικό χαρακτήρα που βαδίζει, συνειδητά και θλιμμένα, προς τον θάνατο. Κάποια στιγμή όμως η βία και ο θάνατος αρχίζουν να αγγίζουν τα ίδια τα μέλη της ομάδας. Και τότε, οι επιλογές που έχει η καθεμία και ο καθένας μπροστά του μπορεί να αποκτήσουν τραγική διάσταση.
Το βιβλίο αυτό έχει γραφτεί περίπου εν θερμώ, την εποχή της πρώτης φάσης του εμφυλίου και της ανατροπής του Καντάφι. Ο συγγραφέας μοιάζει να θεωρεί αυτονόητη κάθε ενέργεια, απ’ όπου κι αν προέρχεται, για την ανατροπή του δικτάτορα, χωρίς ωστόσο να παραλείψει να αναφερθεί και στο άλλο πρόσωπο του συγκεκριμένου εμφυλίου: «“Αυτός ο πόλεμος είναι δίκαιος. Κάθε πόλεμος στον οποίο η δικτατορία αντικαθίσταται από δημοκρατία είναι δίκαιος.” “Ένας πόλεμος δίκαιος που προκαλεί εκατοντάδες άδικους θανάτους”».
Ίσως σήμερα που η Λιβύη είναι παραδομένη σε μια γενικευμένη εμφύλια σύρραξη, που η κυβέρνηση δεν ελέγχει παρά μόνον ό,τι της επιτρέπουν οι αντάρτες και οι αναρίθμητες μιλίτσιες, που τα χρόνια του εμφυλίου έχουν αφήσει πίσω τους μέχρι στιγμής κάμποσες δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, που στις εκλογές της 25ης Ιουνίου ψήφισαν μόλις 630.000 άτομα σε έναν πληθυσμό που υπερβαίνει τα 6 εκατομμύρια, σήμερα που η Λιβύη είναι μια εντελώς άλλη χώρα από εκείνη για την οποία γράφει ο συγγραφέας, ίσως αν έγραφε κανείς σήμερα, λοιπόν, να αναγκαζόταν να σκεφτεί και από μια άλλη οπτική γωνία τη «δημοκρατία των βομβών».
Ο Τοπέν επικεντρώνεται κυρίως στην ανάπτυξη των χαρακτήρων του και τις εσωτερικές συγκρούσεις που βιώνουν και οι οποίες καθορίζουν διαρκώς σε νέα βάση τις επιλογές τους. Κάθε σύγκρουση μεταξύ τους αποκαλύπτει και μια νέα πτυχή του παρελθόντος ή του χαρακτήρα του κάθε προσώπου, ενώ οι εμβόλιμες προσωπικές ιστορίες συμπληρώνουν την εικόνα του κάθε πρωταγωνιστή. Οι χαρακτήρες του βιβλίου έχουν όλοι, σχεδόν, κάτι καλό μέσα τους και βρίσκονται μπλεγμένοι σε έναν κυκεώνα βίας και θανάτου που δεν έχει διέξοδο. Ο μόνος απόλυτα και τελεσίδικα κακός είναι ο δικτάτορας, το Κάθαρμα, όπως αποκαλείται στο βιβλίο. Το ποιοι γλιτώνουν τελικά και καταφέρνουν να περάσουν στην Τυνησία, μπορεί να είναι ελαφρώς προβλέψιμο, αλλά σίγουρα έχει τη φόρτιση του συμβολισμού.
Ο εμφύλιος πόλεμος της Λιβύης δεν υπάρχει πλέον στις τηλεοπτικές οθόνες της Ευρώπης, εξελίσσεται μακριά από τις κάμερες και τα φώτα και, μ’ αυτή την έννοια, ίσως για πολλούς να μην υπάρχει ούτε στην πραγματικότητα. Ωστόσο, μέσα σε αυτό το γενικευμένο χάος που ζει σήμερα η Λιβύη, ηχούν σχεδόν προφητικά τα λόγια του διοικητή: «γνωρίζετε πολύ καλά ότι από πολύ καιρό οι πόλεμοι δεν κερδίζονται πλέον».
