Στη gallery του Black Duck, από σήμερα 1η Νοεμβρίου και για 19 μέρες, εκθέτει μια άλλη, αυτή της φωτογράφου. Με αφορμή την έκθεση "Η Φαντασία της Πραγματικότητας", η Βάσω Αλλαγιάννη μίλησε στο 3pointmagazine για το νέο της αυτό εγχείρημα, στο οποίο πρωταγωνιστούν οι αντανακλάσεις καλοκαιρινών τοπίων, καθώς και για τις "άλλες αντανακλάσεις", αυτές της πραγματικής ζωής, αυτές που μόνο φωτεινά χρώματα δεν εκπέμπουν, αντιθέτως είναι ενδεδυμένες με τα πιο σκούρα χρώματα: αυτά της ελληνικής πραγματικότητας. 

Σε μία χώρα όπου το πρώτο που χτυπιέται είναι η τέχνη, αλλά και σε έναν λαό που δεν έχει μνήμη και δεν μαθαίνει από τα λάθη του, η κατάσταση δύσκολα μπορεί να αλλάξει. Μπορεί όμως. 

- Πολύ "φωτεινή" η έκθεση όσον αφορά στα χρώματα. Γιατί όμως μόνο αντανακλάσεις;

Τα χρώματα είναι τόσο έντονα γιατί και η φύση η ίδια είναι έντονη. Το καλοκαιρινό φως μάλιστα δίνει μία διαφορετική δυνατότητα στο νερό. Όταν έβγαζα τις φωτογραφίες σκεφτόμουν πως οτιδήποτε αντανακλάται κάπου, οποιοδήποτε υλικό αντανακλάται σε κάτι, συνήθως σε νερό ή σε τζάμι, μετατρέπει την ύλη σε κάτι άλλο. Έχει μια μεταφυσική διάσταση για μένα. Υπάρχει δηλαδή μία μεταφυσική διάσταση της ύλης.

Εξάλλου ο καθένας μπορεί να δει κάτι διαφορετικό. Το θέμα είναι πως υπάρχουν πολλά όμορφα πράγματα στη φύση, κάτι το οποίο όμως οι άνθρωποι δεν παρατηρούν. Εξαρτάται από τη συνειδητότητα της στιγμής, που μπορεί να διαπεράσει την εικόνα και να αλλάξει το δεδομένο. Εγώ δεν έχω δεδομένα πράγματα, μέσα από αρκετή δουλειά με τον εαυτό μου προσπαθώ να μην έχω δεδομένα πράγματα. Προσπαθώ κάθε μέρα να είναι μια καινούρια μέρα, κάθε λόγος, κάθε επαφή με ανθρώπους και οτιδήποτε άλλο περιλαμβάνει η καθημερινότητα, να είναι καινούριο. 

- Ο "στόχος" αυτής της έκθεσης;

Ο στόχος είναι η φαντασία. Το γεγονός ότι η ύλη δεν είναι στάσιμη και κάτι που τη μία στιγμή είναι έτσι, μετατρέπεται σε κάτι άλλο το αμέσως επόμενο δευτερόλεπτο, είναι κάτι σπουδαίο. Αυτό λοιπόν που θέλησα να διεγείρω, ήταν η φαντασία του καθενός, ενώ αυτό που με συγκίνησε, είναι το μαγικό εκείνο σημείο όπου το πραγματικό σμίγει με το φανταστικό.

- Πόση σχέση έχουν μεταξύ τους οι τρεις σου ιδιότητες (μουσικός, ζωγράφος, φωτογράφος);

Είναι απολύτως συνδεδεμένα, το ένα διαδέχτηκε το άλλο, η ζωγραφική διαδέχτηκε τη μουσική. Η ζωγραφική είναι κάτι πιο απτό. Η μουσική παίρνει κατευθείαν τα χρώματα και είναι το πιο άμεσο μέσο. Παίρνει όλα εκείνα τα ψυχικά χρώματα του ανθρώπου και τα θέτει σε χρήση οποιαδήποτε στιγμή, στο ραδιόφωνο, στον δρόμο, οπουδήποτε, πράγμα που την καθιστά οικεία. 

Η μουσική είναι η πιο εύκολη τέχνη υπό την έννοια ότι έρχεσαι εύκολα σε επαφή μαζί της. Όχι βέβαια από την πλευρά του δημιουργού. Ενώ σε μία έκθεση, όπως τώρα για παράδειγμα, πρέπει ο κόσμος να έρθει και να τη δει, τη μουσική την έχεις μέσα σου, την τραγουδάς. Είναι πιο εύκολα προσβάσιμη ώστε να μεταδώσεις αυτό που θέλεις. 

- Πέρα από την έκθεση φωτογραφίας, τι άλλο ετοιμάζεις;

Αυτή την περίοδο είμαστε στο στούντιο και φτιάχνουμε έναν δίσκο για τον Μανώλη Λιδάκη. Ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Ορφέας Περίδης και εγώ γράφουμε από πέντε τραγούδια ο καθένας. Μέχρι στιγμής έχουν βγει κάποια τραγούδια. Ένα από αυτά είναι το "Αύριο θα είναι αργά" που έγραψα εγώ και θα είναι και ο τίτλος του δίσκου, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα βγει μέχρι τα Χριστούγεννα. Για αυτό δηλαδή προσπαθούμε. 

- Πώς εξηγείς το γεγονός ότι παλαιότερα τραγούδια "μένουν" στο χρόνο και φαντάζουν πάντα επίκαιρα;

Γιατί όντως λένε πράγματα που είναι πάντα σύγχρονα. Το "Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ" δηλαδή, ταιριάζει πάρα πολύ στη σημερινή κατάσταση, όπου ο κόσμος φεύγει από την Ελλάδα. Επίσης σήμερα ο στίχος δεν είναι τόσο δυνατός, γιατί ο λόγος δεν είναι τόσο δυνατός. Εμείς είχαμε ένα Πολυτεχνείο, είχαμε αγώνες, είχαμε να κερδίσουμε πράγματα από τη ζωή. 

Αντίθετα, τα νέα παιδιά τώρα θα δοκιμαστούν, τώρα με την κρίση. Παλαιότερα τα είχαν όλα, αφού οι γονείς δούλευαν για να τα σπουδάσουν, να τα στείλουν στο εξωτερικό, τώρα που δεν είναι εύκολο να μεγαλώσεις ένα παιδί, να σπουδάσεις ένα παιδί, να του προσφέρεις τις ανέσεις που χρειάζεται να έχεις, τώρα θα αρχίσουν να κινητοποιούνται. Εγώ είμαι πολύ αισιόδοξη και πιστεύω στα νέα παιδιά.

- Παρατηρούνται ωστόσο αλλαγές από γενιά σε γενιά. Πώς θα χαρακτήριζες τη σημερινή νέα γενιά;

Παλαιότερα οι νέοι ήταν πιο συνειδητοποιημένοι, πιο κοινωνικοποιημένοι, πιο πολιτικοποιημένοι. Όχι απαραίτητα κομματοποιημένοι. Αυτό που είναι σημαντικό είναι η κοινωνική δράση, που σίγουρα εμπεριέχει και την πολιτική, γιατί η πολιτική είναι αυτή που ορίζει την καθημερινότητά μας.

Πέρα από τους νέους όμως, ο κόσμος στην Ελλάδα είναι σε αδράνεια, εξαιτίας της κατάστασης σοκ στην οποία βρίσκεται. Κάποια στιγμή έγινε αυτό το "μπαμ" με τα χρήματα, δόθηκαν λεφτά στον κόσμο τα οποία δεν ήταν πραγματικά. Ο καθένας είχε από μία κάρτα συχνά και περισσότερες. Θυμάμαι όταν μου στέλναν κάρτες στο σπίτι, δεν ήξερα τί να τις κάνω. Είμαι της λογικής "αν δεν έχω χρήματα στα χέρια μου, να πληρώσω και να ξέρω ότι τόσα μου έφυγαν, δεν μπορώ να ξοδέψω". Και πέραν αυτού, πιστεύω ότι τα μόνα χρήματα που πρέπει να έχουμε οι άνθρωποι, είναι τα χρήματα που έχουμε δουλέψει. 

- Ο κόσμος ξεγελάστηκε ή έχει μερίδιο ευθύνης;

Εννοείται ότι έχουν μερίδιο ευθύνης. Αυτός που ξεγελιέται δηλαδή δεν έχει ευθύνη; Αλίμονο. Είναι η ανάγκη αυτή του νεοπλουτισμού, αυτά τα φερόμενα πράγματα, τα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα πρότυπα που υιοθετήσαμε ξαφνικά και γίναμε τόσο καταναλωτικοί. Η χώρα έχει περάσει πολλά, πολέμους, εμφυλίους κτλ. Η στέρηση λοιπόν έφερε αυτή τη νοοτροπία του "τώρα να έχουμε", "τώρα να ξοδέψουμε". 

- Ο ρόλος και η ευθύνη του κόσμου ποια είναι;

Ο κόσμος είναι σε σοκ, δεν είναι συνειδητοποιημένος και αυτό που με πειράζει πιο πολύ από όλα, είναι ότι αυτός ο λαός ξεχνάει. Είναι σαν να μην παίρνουμε το μήνυμα. Ο κόσμος λέει πια "ξέρεις τί καλά που ήμασταν στη χούντα;" Όταν το ακούω αυτό από ανθρώπους που είναι 50 ετών και λησμονούν τη χούντα, τρελαίνομαι. Όσοι ήταν κοντά σε αυτούς επωφελήθηκαν και έκαναν περιουσίες και τώρα ζητάνε το ίδιο.

- Πώς σχολιάζεις το "Φαινόμενο Χρυσή Αυγή";

Σημερινό πράγμα είναι αυτό; Πάντα υπήρχε παρακράτος στην Ελλάδα. Η αδυναμία της κυβέρνησης να στηρίξει τον λαό, τους ανθρώπους της, τους έδωσε μεγάλο έδαφος για να δράσουν. Εκμεταλλεύτηκαν την απόγνωση του κόσμου και διακήρυξαν ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο ψέμα. Όχι απλά δεν υπάρχει όφελος από την ύπαρξη αυτού του κόμματος, αλλά το κακό είναι τεράστιο, κανείς δεν μπορεί να ωφεληθεί από αυτό, παρά μόνο οι ασυνείδητοι άνθρωποι και όσοι δεν αισθάνονται Έλληνες. Με τον φασισμό δε μπορείς να αλλάξεις τίποτα. Μόνο να βουλιάξεις μπορείς. 

- Η τέχνη μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις;

Ναι απολύτως. Πιστεύω ότι η τέχνη πάντα έπαιζε αυτό τον ρόλο. Πρέπει οι καλλιτέχνες να εκφράσουν αυτό που συμβαίνει, με ειλικρίνεια και αγάπη για τη χώρα. Το καλό είναι ότι ο κόσμος έμαθε να εμπιστεύεται τους καλλιτέχνες από το έργο τους. Παλαιότερα θυμάμαι στη Χούντα, περιμέναμε πώς και πώς από τον Μίκη Θεοδωράκη (και άλλους αυτοεξόριστους) να στείλει ένα καινούριο τραγούδι απ' έξω, να μας αναπτερώσει, να μας δώσει δύναμη να το παλέψουμε κι άλλο. Αυτός είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη.

- Είμαστε πιο "φτωχοί" πλέον μετά τον θάνατο ανθρώπων όπως ο Λοΐζος και ο Ρασούλης; Πώς θα αντιδρούσαν σήμερα;

Ναι υπάρχει φτώχεια, γιατί έφυγαν τέτοιοι άνθρωποι και δεν έχουν αντικατασταθεί. Ίσως δεν βοήθησε και ο χρόνος και η εποχή ώστε να αντικατασταθούν. Αν ήταν ζωντανός ο Λοΐζος θα έγραφε όλο και περισσότερα τραγούδια με όλο και περισσότερα μηνύματα, όχι για να τα πουλήσει σε εταιρείες, αλλά για να τα προσφέρει στον λαό αφιλοκερδώς. Ο Λοΐζος ήταν πολύ σπουδαίος άνθρωπος, όπως και ο Μανώλης ο Ρασούλης, που μας έφυγε και δεν τον έχουμε εδώ με τον λόγο του.

- Πώς έχει επηρεάσει η κρίση τις τέχνες και συγκεκριμένα τη μουσική;

Αυτό που φιμώθηκε είναι η μουσική, είναι το τραγούδι, η τέχνη γενικότερα. Αλλά η μουσική επειδή τη θεωρώ άμεση στο να φτάσει στον κόσμο, χτυπήθηκε. Δεν υπάρχει εταιρεία να βγάλει δίσκο. Έχω αυτή τη στιγμή ένα δίσκο, έτοιμο, με τον Βασίλη Λέκκα, με πολύ ωραία τραγούδια με μηνύματα και δεν έχουμε πού να το βγάλουμε. Πρέπει να πληρώσω για τα πάντα. Δεν υπάρχει εταιρεία να βοηθήσει να βγει αυτό. 

Το ίντερνετ από την άλλη δεν είναι οργανωμένο ακόμα. Αν κάποιος ζει από αυτό, δεν μπορεί να... ζήσει από αυτό. Το πρώτο πράγμα που χτυπήθηκε -πάντα αυτό χτυπιέται στις δύσκολες εποχές, τις κοινωνικές κρίσεις- είναι η τέχνη. Αυτό είχε γίνει και στη Χούντα.

- Αισθάνονται οι κυβερνώντες ότι απειλούνται από το τραγούδι;

Οπωσδήποτε το αισθάνονται. Ξέρουν περισσότερα απ' ό,τι ξέρει ο λαός. Και τώρα που όλα γίνονται μέσα από την ψυχολογία, είναι πολύ σημαντική η φίμωση αυτή. Ποιος είναι αφελής για να νομίζει ότι είναι τυχαία όλα αυτά; Ό,τι αφυπνίζει έναν λαό, θέλουν να το καθυποτάξουν. Και το έχουν καταφέρει, έχουν φέρει σε σοκ όλο τον κόσμο και τον έχουν κοιμισμένο.

- Τι μπορεί να γίνει λοιπόν;

Να φύγουνε, να αποφασίσει η Ευρώπη ότι δεν τους θέλει άλλο πια. Να επαναστατήσει ο λαός, να πάρει στα χέρια του την κατάσταση και βεβαίως να σταματήσουν οι κυβερνώντες να κάνουν τα χατίρια σε αυτούς που τους προστάζουν. 

- Μπορούν να το κάνουν αυτό, εκείνοι που είναι τώρα στην εξουσία;

Δεν το πιστεύω αυτό. Χρειάζεται ουσιαστική και βαθιά αλλαγή. Και βεβαίως η αλλαγή δεν γίνεται εύκολα. Πρέπει να κινητοποιηθεί όλος ο λαός, για το καλό του τόπου.  Αυτό βέβαια χρειάζεται ένωση, που δεν υπάρχει. Ο καθένας είναι και πρωθυπουργός στην Ελλάδα. Δεν εννοώ να γίνουμε ένα κόμμα όλοι. Δε μιλάω για εξίσωση. Μιλάω για ένα «ναι» όλων των ανθρώπων.

- Πως μπορεί όμως να αλλάξει η νοοτροπία του Έλληνα;

Η Ελλάδα είναι ζορμπαδίστικος λαός, θα τα φάμε σήμερα, θα γλεντήσουμε και δεν πειράζει αύριο. Αυτός ο ωχαδερφισμός που δεν προβλέπει τίποτα ποτέ. Δεν είναι και καμάρι να ακούμε τους Ζορμπάδες. Δεν είναι και τιμητικό δηλαδή. 

Υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν γιατί πιστεύουν σε μια καλύτερη ζωή, πιστεύουν στο όνειρο. Τώρα ποιοι είναι αυτοί που ονειρεύονται δεν ξέρω. Όσον αφορά στους δικούς μου ανθρώπους, ονειρευόμαστε και ξέρω πολλά νέα παιδιά που ονειρεύονται και πιστεύουν. 

- Η σχέση σου με τα κόμματα ποια είναι;

Έχω περάσει από κόμματα, αλλά κομματικοποιημένη πια δεν είμαι. Οπωσδήποτε πιστεύω όμως στην αλλαγή. Μέσα στα κόμματα γίνεται ένας χαμός. Εγώ προσωπικά υποστηρίζω την ιδέα της αριστεράς και αν έχεις και βιώματα, όπως εγώ, όσο πιο πολλά ξέρεις, τόσο πιο πολύ απογοητεύεσαι. Εγώ προσπαθώ να μην απογοητευτώ. Προσπαθώ να πιάνομαι από νέους ανθρώπους, από όμορφα πράγματα, ψαρεύω από κάπου κάτι ωραίο που μπορώ να δω, να ακούσω, να παίρνω δύναμη για να συνεχίσω το όνειρο.