I Πρωτοβουλίες στον ενεργειακό τομέα.
√ Το 2015 αλλά και το πρώτο εξάμηνο του 2016 συνεχίζονται εντατικά οι προσπάθειες της Κυβέρνησης και του Κόμματος για την κάλυψη των απαραίτητων πρωτοβουλιών της χώρας στον ενεργειακό τομέα και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, εν όψει και της διαφαινόμενης μετά την πρώτη αξιολόγηση των θεσμών, προοπτικής ανάπτυξης.
Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης της νέας Δανειακής Σύμβασης με τους θεσμούς, ανοίγει ο δρόμος για τη ρύθμιση του βαρύτατου Δημόσιου Χρέους της Ελλάδας. Ως γνωστό το χρέος και τα ελλείμματα ήταν η απαρχή όλων όσων διαδραματίστηκαν κατά την περίοδο της οικονομικής, δημοσιονομικής και κοινωνικής κρίσης, η οποία έπληξε τη χώρα μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008. Άλλωστε οι προτάσεις του ΔΝΤ που είδαν το φώς της δημοσιότητας για την αναδιάρθρωση του χρέους το επιβεβαιώνουν κι προβάλλουν την προοπτική της καλύτερης και αποτελεσματικής αναδιάρθρωσής του.
√ Στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκε στο τέλος του Δεκεμβρίου στο Παρίσι η 21η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, ύστερα από μακρές και επίπονες διακρατικές διαπραγματεύσεις, που είχαν αρχίσει από την προηγούμενη 20η Διάσκεψη ένα χρόνο νωρίτερα στη Λίμα.
«Η Συμφωνία των Παρισίων» όπως σηματοδοτήθηκε, σύμφωνα με τη Σύμβαση – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, υιοθετήθηκε ομόφωνα από 195 χώρες και προβλέπει συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς στόχους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα 28 Κράτη μέλη της δεσμεύτηκαν να μειώσουν «από κοινού» τις εκπομπές αερίων του Θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 40% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990.
Κατά τη διάρκεια του 12μήνου του 2015, πραγματοποιήθηκαν πολύ σοβαρές διεθνείς παρεμβάσεις (ΗΠΑ, Κίνα, Γαλλία κα) και δημοσιεύτηκαν σημαντικές επιστημονικές επεξεργασίες για τα ζητήματα της Κλιματικής Αλλαγής. Στην Ελλάδα, η Επιτροπή Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος, παρουσίασε τον Δεκέμβριο του 2015 την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. Τη Διάσκεψη στο Παρίσι την παρακολούθησε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Αξίζει να επισημανθεί ακόμη ότι το 2015 ήταν το έτος με την υψηλότερη μέση παγκόσμια θερμοκρασία στην περίοδο των 136 ετών από το 1880 για την οποία υπάρχουν λεπτομερείς καταγραφές.
√ Επίσης στην Ε.Ε στις 24 Φεβρουαρίου του 2015 ανακοινώθηκαν με την Έκθεση των Ευρωπαϊκών Ενεργειακών θεσμών (ACER Οργανισμός Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας) οι Περιφερειακές Πρωτοβουλίες (ERI, European Regional Initiatives) για τις επεκτάσεις στην ενεργειακή σύζευξη της Ευρώπης, μέσω του σχεδίου European Price Coupling, που καλύπτουν το 85% των ηλεκτρενεργειακών απαιτήσεων της Ευρώπης. Τη σύζευξη του διασυνδεδεμένου ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος μεταφοράς και της ανάπτυξης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά τις συζεύξεις των περιφερειών της Βορειο-Δυτικής και Νοτιο-Δυτικής Ευρώπης των προηγουμένων χρόνων, ακολουθεί η σύζευξη της Βόρειας Ιταλίας. που ανοίγει την πόρτα για τη σύζευξη των περιφερειών της Κέντρο-Ανατολικής και Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, στις οποίες θα συμμετάσχει και η χώρα μας, που έχει δεσμευτεί να προσαρμόσει στο ευρωπαϊκό μοντέλο στόχου (target model) την εγχώρια ενεργειακή αγορά ηλεκτρισμού την 01/01/2018. Ο ΑΔΜΗΕ ΑΕ, που υποχρεούται να εναρμονίσει το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς με το Ευρωπαϊκό την 01/07/2017.
√ Στο ίδιο δωδεκάμηνο του 2015, αναπτύχθηκε στη χώρα μας σημαντική δέσμη νομοθετικών και θεσμικών ρυθμίσεων και πρωτοβουλιών, που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και στην ολοκλήρωση των απαιτήσεων και των δεσμεύσεων, που επέβαλε η προοπτική της Ενεργειακής Ένωσης της Ευρώπης.
● Τον Απρίλιο του 2015 ο Ν 4324/2015 (άρθρο 17) ακύρωσε της αυξήσεις του ΕΤΜΕΑΡ που είχε αποφασίσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας με την παλαιότερη σύνθεσή της για το 2015.
● Στο τέλος του Ιουνίου του 2015, δημοσιοποιήθηκε το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) μετά από την ολοκλήρωση της αναθεώρησής του.
● Στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2015, εκταμιεύθηκε η πρώτη δόση για το Πρόγραμμα επιδότησης Φυσικού Αερίου για τις εσωτερικές εγκαταστάσεις των καταναλωτών.
● Το Νοέμβριο, ο Ν 4342/2015 ενσωμάτωσε στο Ελληνικό Δίκαιο την Οδηγία 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση, καθώς και διατάξεις για τις πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις και το σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας.
● Επίσης το Νοέμβριο ο Ν 4345/2015 κύρωσε την «Τροπολογία της Ντόχα» στο Πρωτόκολλο του Κιότο.
● Στο τέλος του Νοεμβρίου του 2015, ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες ανάμεσα στο ΥΠΕΝ και την εταιρεία Trans Adriatic Pipeline (TAP) για το Διαδριατικό αγωγό ΦΑ και διευθετήθηκαν όλες οι τρέχουσες εκκρεμότητες για την προώθηση του αγωγού TAP.
● Στις 10/12/2015 πραγματοποιήθηκε στη Σόφια η υπογραφή της Τελικής Επενδυτικής Συμφωνίας για το διασυνδετήριο αγωγό ΦΑ Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB) με τη συμμετοχή των εμπλεκομένων στο έργο εταιρειών.
● Στις 16/12/2015 ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες της Ελληνικής Κυβέρνησης και των Θεσμών για τα προαπαιτούμενα του τομέα της ενέργειας του Ν 4336/2015 και επικυρώθηκε η Συμφωνία με τους θεσμούς, για το θέμα της πλήρους απόσχισης (Unbundling) του ΑΜΗΕ ΑΕ από τη ΔΕΗ ΑΕ.
Οι πρωτοβουλίες για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια συνεχίζονται και στο πρώτο εξάμηνο του 2016 με την ίδια ένταση.
● Στις 13/01/2016 υπογράφτηκαν οι Υπουργικές Αποφάσεις και εγκρίθηκαν τα σχέδια για τη διαδρομή του αγωγού TAP, στις 13 περιφερείας της χώρας και προσφάτως στις 17/05/2016 έγιναν παρουσία του Έλληνα Πρωθυπουργού τα εγκαίνια της έναρξης της κατασκευής του αγωγού, στην οποία εμπλέκονται πολλές δεκάδες ελληνικές επιχειρήσεις.
● Τέλος κατά τη διαδικασία ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης που θα επικυρωθεί από το Eurogroup, προηγήθηκε η κατάργηση δύο μνημονιακών νόμων, για πρώτη φορά, του 4237/2014 και 4273/2014, που διέλυαν μέσω ιδιωτικοποιήσεων κυριολεκτικά τη ΔΕΗ και τον ΑΔΜΗΕ, σε μια κρίσιμη για την αναπτυξιακή προσαρμογή της χώρας στις ενεργειακές και περιβαλλοντικές εξελίξεις και απέδωσαν στην ελληνική Οικονομία και στην Κοινωνία οργανωμένες και υγιείς θεσμικά και οικονομικά δύο δημόσιες επιχειρήσεις, τη ΔΕΗ ΑΕ και την ΑΔΜΗΕ ΑΕ.
● Οι προαναφερθείσες πρωτοβουλίες θα συνεχιστούν με αμείωτη ένταση, σε ολόκληρο το 2016 και θα αφορούν νέες δράσεις και νομοθετικές πρωτοβουλίες, που θα καλύψουν την θεσμική αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισμό του ενεργειακού συστήματος και της ενεργειακής αγοράς της χώρας.
• Την αναδόμηση του συστήματος προώθησης και ανάπτυξης των ΑΠΕ και την επικύρωση του μοντέλου στόχου (target model) που θα επιτρέψουν τη συμμετοχή της χώρας στον μεγαλεπήβολο στόχο της Ενεργειακής Ένωσης της Ευρώπης και την αποτελεσματική διαχείριση στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο της Κλιματικής Αλλαγής.
• Τη ριζική στροφή της Κυβέρνησης για την προστασία του Έλληνα καταναλωτή με την υλοποίηση της πρώτης μείωσης του ενεργειακού κόστους και των τιμολογίων, που έχει ήδη ξεκινήσει, με τη μείωση των τιμολογίων του ΦΑ κατά 20%, τη μείωση των τιμολογίων της ΔΕΗ κατά 15%, την κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο ΦΑ, μετά τον ορυμαγδό διαδοχικών αυξήσεων των ενεργειακών τιμολογίων από το 2010 έως το 2014 που επέβαλαν οι μνημονιακές Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Παρά την αρνητική συγκυρία, βελτίωση της κερδοφορίας σημείωσαν και οι πετρελαϊκές εταιρείες, που όμως δεν ευαισθητοποιήθηκαν να μειώσουν τις τιμές των καυσίμων, καλυπτόμενες πίσω από τις μικρές αυξήσεις της φορολογίας των καυσίμων, που επέβαλαν οι «Θεσμοί», στο πλαίσιο των δεσμεύσεων της νέας Δανειακής Σύμβασης που συμφώνησε η κυβέρνηση.
Οι συγκριτικά υψηλές τιμές των καυσίμων, σε σχέση με τις τιμές που ισχύουν σήμερα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες επιβάλλουν την υλοποίηση της κοινωνικής απαίτησης, οι πετρελαϊκές επιχειρήσεις να συμμετάσχουν στην ανορθωτική προσπάθεια της κυβέρνησης που επιδιώκει να αμβλύνει τις επιπτώσεις των τιμών στα ενεργειακά προϊόντα που αποτελούν βασική υποδομή. Να συμβάλλουν στη μείωση της ενεργειακής δαπάνης των Ελλήνων καταναλωτών, όπως έκαναν οι δημόσιες ενεργειακές επιχειρήσεις στην ΗΕ και το ΦΑ. Ειδικά τα Ελληνικά Πετρέλαια στα οποία διαπιστώθηκε σημαντική κερδοφορία, οι εκπρόσωποι του κράτους που κατέχουν θέση στρατηγικού επενδυτή οφείλουν, να ασκήσουν πίεση, προκειμένου να υπάρξει και στα καύσιμα μείωση των τιμών. Ανάλογη προσπάθεια απαιτείται και από την Κυβέρνηση προκειμένου να ολοκληρωθεί η πάταξη του λαθρεμπορίου που μαστίζει για πολλά χρόνια την αγορά των πετρελαιοειδών και επιβαρύνει τους καταναλωτές.
ΙΙ Η εγχώρια ηλεκτρική αγορά και η «προοπτική» των μηχανισμών
● Η σημερινή στρεβλή λειτουργία της ελληνικής αγοράς ενέργειας, σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, συνδέεται με την ανορθολογική συγκρότηση της ημερήσιας ενεργειακής αγοράς που επιλύεται «δια ενός μόνο αλγορίθμου», μαζί με όλους τους τεχνικούς περιορισμούς των μονάδων παραγωγής και τις ανάγκες εφεδρειών. Η Οριακή Τιμή του Συστήματος (ΟΤΣ) στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (ΗΕΠ) της αγοράς ΗΕ, αποτελεί μια μορφή «συν-βελτιστοποίησης» που συμπεριλαμβάνει μαζί με την ενέργεια και το κόστος όλων των τεχνικών περιορισμών και των εφεδρειών, με αποτέλεσμα να εκτινάσσει την οριακή τιμή του συστήματος (ΟΤΣ) σε υψηλά επίπεδα (€/MWh), χωρίς να επιλύεται με διακριτό τρόπο και άρα ελεγχόμενο, η συναλλαγή της ενέργειας.
Αυτό το χαρακτηριστικό είναι μοναδικό στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς στις λοιπές ευρωπαϊκές αγορές, έχει αποτραπεί συστηματικά τέτοιος σχεδιασμός. Η ημερήσια ενεργειακή αγορά λειτουργεί μόνο με την ενέργεια και με ελάχιστους τεχνικούς περιορισμούς, ενώ οι εφεδρείες αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε χωριστή αγορά επικουρικών εφεδρικών υπηρεσιών, όπως επίσης και η αγορά εξισορρόπησης ενέργειας.
• Μια δεύτερη παραμορφωτική λειτουργία είναι το μεγάλο ύψος των εισαγωγών που πραγματοποιούνται από μια χώρα που διαθέτει αποδοτικό και σύγχρονο στόλο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, υπερδιπλάσιο των πραγματικών ηλεκτρενεργειακών αναγκών της. Οι εισαγωγές εντάσσονται και αυτές μαζί με τις εξαγωγές στον ΗΕΠ και απολαμβάνουν ισότιμα με την ενέργεια και τις εφεδρείες τις υψηλές τιμές της Οριακής Τιμής του Συστήματος (ΟΤΣ) του ημερήσιου ενεργειακού προγραμματισμού σε αναντιστοιχία με το χαμηλό κόστος προμήθειάς τους. Στις ημερήσιες ευρωπαϊκές αγορές της Ευρώπης (day-aheadmarket), οι εισαγωγές λαμβάνουν μέρος μόνο στην αγορά ενέργειας, όπου οι τιμές μπορούν να κρατηθούν σε ανταγωνιστικά επίπεδα, ενώ οι τεχνικοί περιορισμοί και οι ανάγκες εφεδρειών επιλύονται σε χωριστές αγορές, όπου συμμετέχουν ουσιαστικά μόνο οι εγχώριοι παραγωγοί σε αυτές και άρα είναι δυνατόν να διαμορφώνονται τιμές υψηλότερες (π.χ Ιταλία).
Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης περιόδου 2014-2015 όπως είναι άλλωστε δημόσια διαπιστωμένο, ΔΕΗ και Ιδιώτες παραγωγοί, έκαναν αθρόες εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας (20-25%), συνολικής αξίας εκατομμυρίων ευρώ που επιλύθηκαν με αυξημένη την Οριακή Τιμή του Συστήματος. Η Ελλάδα δηλαδή σε συνθήκες κρίσης, κάλυψε μέσω εισαγωγών μεγάλο ποσοστό των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια (20%), όταν είναι γνωστό ότι διαθέτει ένα σημαντικό πλεόνασμα παραγωγικού δυναμικού που αργεί που υπερβαίνει τα 10 GW και για αυτό θα όφειλε η χώρα να αναπτύξει εξαγωγές.
● Στη πρώτη φάση της λειτουργίας της ηλεκτρικής αγοράς ενέργειας μέχρι το Σεπτέμβριο του 2014 λειτούργησαν στην αγορά και «μηχανισμοί» που αναδιαμόρφωναν την τελική τιμή του ρεύματος.
Τέτοιοι μηχανισμοί εφαρμόστηκαν με υπερβολική χρήση και υψηλές τιμές, προκειμένου να αντιμετωπίσουν της ασυμμετρίες της ελλειμματικής σχεδίασης της αγοράς ηλεκτρισμού, που συγκροτήθηκε από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, και δικαιολογήθηκαν ως δήθεν προσπάθεια δημιουργίας κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η αγορά μετατράπηκε σε πεδίο σπατάλης διασπάθισης του οικονομικού αποτελέσματος που δημιουργούσε η διαδικασία επίλυσης της αγοράς από την κοινοπραξία των παραγωγών και η αντίστοιχη ζήτηση των προμηθευτών. Οι μηχανισμοί την τριετία 2012-2014 στην καρδία της κρίσης απορρόφησαν σημαντικές πιστώσεις ύψους 15-25% των συνολικών πιστώσεων της χονδρεμπορικής αγοράς ύψους περίπου 3 δις €.
Αρχής γενομένης από το 2013 κάτω από την πίεση της τότε αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ έως τον Σεπτέμβριο του 2014 που καταργήθηκαν οι μηχανισμοί, οι παραγωγοί φυσικού αερίου προσάρμοσαν τον τρόπο λειτουργίας των μονάδων τους, επιδιώκοντας πλέον μια πιο περιορισμένη και εστιασμένη ένταξη στο σύστημα, χωρίς μηχανισμούς. Τότε υπήρξε σημαντική μείωση των απορρόφησης πιστώσεων.
● Δεδομένης της σημερινής λειτουργίας των αγορών στο πλαίσιο συν-βελτιστοποίησης συνεχίζουν να ανακύπτουν και σήμερα προβλήματα λόγω της ελλειμματικής λειτουργίας του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (ΗΕΠ) μέχρι την κατάργησή του. Για αυτό οι «Θεσμοί» επιβάλλουν μέχρι την ολοκλήρωση το ταχύτερο δυνατό του ευρωπαϊκού μοντέλου στόχου των διακεκριμένων αγορών, να συνεχίσουν να εφαρμόζονται στην εγχώρια αγορά μηχανισμοί, προφανώς με νέους όρους, υπό διαφορετική μορφή και συγκεκριμένες τροποποιήσεις, που θα καλύπτουν τις ανάγκες της μεταβατικής περιόδου, προκειμένου να καλυφτεί η λειτουργία των μονάδων πάνω από το λειτουργικό κόστος και να διασφαλιστεί η ευελιξία και η επάρκεια ισχύος του συστήματος κατά την μεταβατική περίοδο, μέχρι την εφαρμογή του μοντέλου στόχου, που εκ των πραγμάτων τους περιορίζει ή τους καταργεί. Η σημερινή κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειές της προς την κατεύθυνση αυτή με επιτυχία όπως δείχνουν οι εξελίξεις.
● Στο πλαίσιο της λειτουργίας της υφιστάμενης αγοράς με απαίτηση των προαπαιτούμενων «των θεσμών» της νέας Δανειακής Σύμβασης οι μεταβατικοί μηχανισμοί που θα εφαρμοστούν περιορίζονται:
-Στην εφαρμογή του Μηχανισμού Ανάκτησης του Μεταβλητού Κόστους (ΜΑΜΚ) σύμφωνα με τις διατάξεις τη απόφασης 392/2015 της ΡΑΕ και του τροποποιημένου Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Συστήματος μεταφοράς Η.Ε
-Στην ενίσχυση της ευελιξίας των μονάδων, με μονάδες που μπορούν να διακόψουν ή να επανα-κινήσουν σε μικρό χρονικό διάστημα, για να καλύψουν τη σταθερή λειτουργία του συστήματος, ιδιαίτερα σήμερα που με την μεγάλη αύξηση της παραγωγής ενέργειας από τις ΑΠΕ, το χαρακτηριστικό των οποίων είναι οι μεγάλες και απότομες διακυμάνσεις στην παραγωγή τους (στοχασιμότητα). Ως γνωστόν η παραγωγή ΑΠΕ επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Ο μηχανισμός θα έχει καταρχήν προσωρινή μορφή και αργότερα μόνιμη. Ο καθορισμός της προσωρινής τιμής του θα καθοριστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του προσφάτως ψηφισθέντος Ν 4389/2016 για τη θέσπιση του «Μεταβατικού Μηχανισμού Αποζημίωσης ευελιξίας» Στις νέες συνθήκες της εναρμόνισης της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας με το μοντέλο στόχου της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, απαιτείται η δημιουργία ενός μόνιμου αξιόπιστου μηχανισμού, που θα εξυπηρετεί το στόχο της επάρκειας και ταυτόχρονα θα αντιμετωπίζει της όποιες αδυναμίες της αγοράς με μοναδικό κριτήριο τη μακροχρόνια επάρκεια ισχύος και όχι την επιβίωση των υπαρκτών μονάδων. Κατά τη μεταβατική περίοδο η αγορά ΗΕ θα υπηρετείται από τέσσερεις μηχανισμούς.
-Η διαθεσιμότητα ισχύος, η ευελιξία, τα στρατηγικά αποθέματα (για την κάλυψη αναγκών πλήρους έλλειψης ΑΠΕ), και η απόκριση της ζήτησης, θα καλύπτεται συμπληρωματικά και με το νέο εν ισχύ μηχανισμό των Υπηρεσιών Διακοπτόμενου Φορτίου μέσω δημοπρασιών (της διακοψιμότητας).
• Η ομαλοποίηση της αγοράς με την εφαρμογή των τεσσάρων νέων αγορών, της μακράς διάρκειας, της ημερήσιας , της ενδοημερήσιας και της εξισορρόπησης, θα διευκολύνει τον ανταγωνισμό και θα περιορίσει τη χρήση μηχανισμών αλλά και τη σπατάλη πολύτιμων πόρων που προκάλεσαν την αγορά και μάλιστα σε μία περίοδο βαθιάς και πολύμορφής κρίσης που πλήττει και κατά την μεταβατική περίοδο την περιορισμένη και οικονομικότερη εφαρμογή τους, που μας έχει επιβληθεί με τη δανειακή σύμβαση, ώστε να κινούνται σε επίπεδα σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες τη αγοράς και να αποτρέψουμε την επανάληψη φαινομένων της προηγούμενης περιόδου σπάταλης από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Ακόμη θα διεκδικήσουμε τη δραστική μείωση ή την κατάργηση του τέλους λιγνίτη στην παραγωγής ΗΕ κατ’ ανάλογο τρόπο με εκείνο της κατάργησης του ΕΦΚ από το ΦΑ.
Επίσης η χώρα πρέπει να απαλλαγεί από το βαρίδι της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων CO2 που προβλέπεται και από την Ε.Ε ( απαλλάσσονται οι χώρες που το ΑΕΠ τους είναι κάτω από το 60% του ευρωπαϊκού μέσου όρου ). Για αυτό χρειάζεται προσπάθεια από όλους (Κυβέρνηση, ΔΕΗ κινήματα) για να διορθωθεί το τεράστιο λάθος που έγινε το 2014 όταν οι Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ συναίνεσαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εξαιρεθεί η χώρα μας από τη χορήγηση δωρεάν πιστοποιητικών CO2 την ίδια στιγμή που αποφάσιζαν νέα επένδυση 1,4 δις €, τη μονάδα Πτολεμαΐδα V.
• Ακόμη επιβάλλεται αναρρύθμιση στην επιδότηση των παλαιών παραγωγών ΑΠΕ, που απολαμβάνουν προκλητικά προνόμια, ιδιαίτερα οι παραγωγοί Φ/Β που συνδέθηκαν πριν το 2013. Οι νέες ρυθμίσεις με το σχέδιο νόμου που ετοιμάζει η κυβέρνηση για τις ΑΠΕ θα πρέπει να διευκολύνουν τουλάχιστον τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ των οικιακών καταναλωτών, που πληρώνουν αναλογικά το μεγαλύτερο ποσό για την επιδότηση των ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ).
ΙΙΙ Τιμολογιακή πολιτική στην Ενέργεια
Βασικός παράγοντας που επηρεάζει καταλυτικά την εξέλιξη των εγχώριων τιμών των καυσίμων, είναι το ύψος των διεθνών τιμών του αργού πετρελαίου. Σήμερα είναι μειωμένο περίπου κατά 50% συγκριτικά με τις τιμές του 2014. Η εξέλιξη των τιμών του πετρελαίου, επιδρά αλυσιδωτά και επηρεάζει όλες ανεξαιρέτως τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων.
Δεύτερος παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα των τελικών τιμών των ενεργειακών καυσίμων είναι η υπέρ φορολόγησή τους. Εκτός του ΦΠΑ, στη βασική επιβάρυνση του καταναλωτή προστίθενται ειδικοί φόροι, και τέλη με αιχμή τον ειδικό φόρο κατανάλωσης ΕΦΚ.
Ο ΕΦΚ για παράδειγμα, που επιβλήθηκε στην αμόλυβδη βενζίνη το 2009, εκτίναξε την τιμή της αμόλυβδης στα ύψη. Από 359 €/χιλιόλιτρο το 2009 βρίσκεται σήμερα στο δυσθεώρητο ύψος των 670 €/χιλιόλιτρο. Η αβάσταχτη αυτή επιβάρυνση επηρεάζει από τη μία σημαντικά την τιμή της αμόλυβδης και από την άλλη αποδυναμώνει τη θετική επίδραση που προκύπτει με την μείωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου.
Η διαμόρφωση των τιμών των καυσίμων στην Ευρώπη και κατά συνέπεια και στη χώρα μας παρακολουθεί την διαμόρφωση των διεθνών τιμών. Έχουν καθιερωθεί τιμές κατά ενοποιημένες γεωγραφικές περιφέρειες.
Στη χώρα μας οι τιμές καθορίζονται σύμφωνα με τις ισχύουσες τιμές Μεσογείου (Platt’s Cif MED). Για μεν τις βενζίνες οι τιμές που ισχύουν παρακολουθούν με μικρές προς τα πάνω αποκλίσεις τις τιμές της Μεσογείου (πχ για την αμόλυβδη 95) για δε το diesel με μεγάλη απόκλιση (της τάξης του 0,1 €/λίτρο). Αποτέλεσμα αυτής της προς τα πάνω απόκλισης είναι η επιβάρυνση των ελλήνων καταναλωτών με 400 περίπου εκατομμύρια ετησίως. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην χώρα μας έχουμε τη μικρότερη φορολογία στο diesel στην Ευρώπη με την μεγαλύτερη προ φόρων τιμή του, στην εγχώρια αγορά.
Ακόμη ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η ασφάλεια του εφοδιασμού. Η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική διαθέτουν συνολικά το 60% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και το 45% των αντίστοιχων αποθεμάτων ΦΑ. Είναι επομένως προφανές ότι οι μελλοντικές γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή που σήμερα δεν είναι οι καλύτερες δυνατές, θα επηρεάζουν το επίπεδο ενεργειακής ασφάλειας και θα καθορίζουν ως ένα βαθμό την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, θα πλήττουν τις αναπτυγμένες χώρες άρα και την Ελλάδα, αν δεν προχωρήσουμε σε ριζοσπαστικές ενεργειακές επιλογές, που είναι δυνατόν να υλοποιηθούν υπό προϋποθέσεις. Θα μειώνουν την εξάρτηση της χώρας, θα διασφαλίζουν τον ενεργειακό εφοδιασμό της και την ενεργειακή διαθεσιμότητα, θα μειώνουν το κόστος παραγωγής και προμήθειας ενέργειας, θα μειώνουν το αποτύπωμα άνθρακος από την ενέργεια, θα ελαφρύνουν από το δυσβάσταχτο ενεργειακό κόστος τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα και θα διευκολύνουν την βασική αναπτυξιακή υποδομή της χώρας.
IV Επίσημες διαπιστώσεις της ακρίβειας των τιμών ενέργειας
Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από αξιόπιστες πηγές με επίσημα κείμενα που ευνοούν την προσπάθεια της κυβέρνησης να πιέσει για να αλλάξει το κλίμα της ακρίβειας στις τιμές των ενεργειακών προϊόντων.
-Στην Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος του 2015 στο κεφάλαιο V και στον τίτλο 5 που αφορά στον πληθωρισμό, στην αμοιβή εργασίας, στα επιχειρηματικά κέρδη και στην ανισοκατανομή του εισοδήματος, αναφέρονται επί λέξει τα εξής στην παράγραφο 5.1:
«Ένας βασικός παράγοντας που συνέβαλε στη διατήρηση ετησίων ρυθμών πληθωρισμού γύρω στο μηδέν για περίπου ένα χρόνο στη ζώνη του Ευρώ ήταν οι διεθνείς τιμές πετρελαίου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, ενώ το 2013 η μέση τιμή του πετρελαίου Brent ήταν 81,95 €/βαρέλι, το 2014 υποχώρησε στα 74,48 €/βαρέλι και το 2015 βρέθηκε ακόμη χαμηλότερα στα 47,5 €/βαρέλι. Στο διάγραμμα V17, της έκθεσης προβάλλονται οι τιμές προ φόρων των καυσίμων στη χώρα μας και δείχνουν να κινούνται στα ίδια πτωτικά επίπεδα με τις καθοδικές τιμές του πετρελαίου».
Όμως οι τιμές των προϊόντων πετρελαίου στο ρεζερβουάρ των καταναλωτών παραμένουν οι ίδιες χωρίς να υπάρχει κανείς να επιδιώκει να μειώσει τις τιμές των τιμολογίων των καυσίμων.
-Στην ετήσια Έκθεση του 2014 του πρώην Υπεύθυνου Συμμόρφωσης του ΑΔΜΗΕ ΑΕ αναφέρονται τα εξής σχετικά με τους μηχανισμούς ρύθμισης της αγοράς ΗΕ.
«Η οικονομική εκκαθάριση της αγοράς (ηλεκτρισμού) παρουσιάζει προβλήματα, που επικεντρώνονται στην έλλειψη ρευστότητας στην αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΗΕ) με αποτέλεσμα ο ΑΔΜΗΕ να καθυστερεί πληρωμές επειδή η ΔΕΗ ως κύριος προμηθευτής καθυστερεί τις δικές της πληρωμές. Οι καθυστερήσεις αυτές είχαν ως συνέπεια την κατάθεση καταγγελιών και απαιτήσεις πληρωμής τόκων. Όπως είναι γνωστό με Απόφαση της ΡΑΕ καταργήθηκε το κέρδος 10% που εφαρμόζονταν στο ΜΑΜΚ , αυξήθηκε το κόστος αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΑΔΙ) από 45.000 € σε 56.000 € ανά MW και έτος- με ισχύ από 01/08/2013- αφαιρέθηκαν από τον κατάλογο των μονάδων που δικαιούνται έκδοση ΑΔΙ ορισμένες παλιές μονάδες της ΔΕΗ και δόθηκε η δυνατότητα, στις σύγχρονες μονάδες παραγωγής που χρησιμοποιούν για καύσιμο ΦΑ να εκδίδουν διπλό ΑΔΙ (112.000 €) για κάθε MW διαθέσιμης ισχύος. Επί πλέον από την 01/01/2014 καταργήθηκε ο κανόνας του 30%, δηλαδή της δυνατότητας του παραγωγού για τμήμα της πλήρους ισχύος της μονάδας του –μέχρι 30% το μέγιστο- να μπορεί να υποβάλλει προσφορά μικρότερη του μεταβλητού κόστους, αρκεί βέβαια το μεσοσταθμικό κόστος της όλης προσφοράς να είναι τουλάχιστο ίσο με το ελάχιστο μεταβλητό κόστος. Το μέτρο αυτό είχε σαν συνέπεια η Οριακή Τιμή του συστήματος (ΟΤΣ) ν’ αυξηθεί, γεγονός που επέδρασε θετικά στη σωστή απεικόνιση της Αγοράς ΗΕ».
Και μετά από την περιγραφή αυτού του απαράδεκτου μηχανισμού καταλήστευσης καταναλωτών και της οικονομίας, ο τότε Υπεύθυνος Συμμόρφωσης του ΑΔΜΗΕ διαπιστώνει επίσης τα εξής:
Να σημειωθεί ότι υπήρξε γενναία διόρθωση του από την πλευρά της DG Comp στην ελληνική πρόταση που υποβλήθηκε (εννοεί στην Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν) Έτσι δεν προβλέπεται αποζημίωση για τη διαθεσιμότητα ισχύος, οι λιγνίτες μένουν εκτός, προβλέπεται ένα ΑΔΙ για τις μονάδες ΦΑ, η συμμετοχή των ΥΗΣ μειώθηκε στο 1/6 της πραγματικής ισχύος τους και το συνολικό ποσό, που θα διατεθεί θα είναι σε ετήσια βάση, στα 230 εκατ.€, από τα 570 εκατ.€ που είναι σήμερα»
Από τις διαπιστώσεις της έκθεσης επιβεβαιώνεται η διασπάθιση δημόσιου χρήματος σε βάρος των καταναλωτών και της Εθνικής οικονομίας που την περιόρισε η Διεύθυνση ανταγωνισμού της Κομισιόν το 2014 και όχι η τότε Ελληνική Κυβέρνηση.
Επίσης με έκθεση της σημερινής ΡΑΕ, επιβεβαιώνονται τα παραπάνω, ότι το 2014 η μεσοσταθμική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) στη χονδρεμπορική αγορά ήταν 75,43 €/MWh και το 2015 μετά την κατάργηση (στο τέλος του 2014) των μηχανισμών ενίσχυσης της Οριακής Τιμής του Συστήματος και των προκλητικών επιδοτήσεων των μονάδων ΦΑ, το πρώτο δεκάμηνο του 2015 υπήρξε μείωση της μεσοσταθμικής τιμής της ΗΕ στη χονδρεμπορική αγορά στο ύψος των 56,64 €/MWh, μείωση της τάξης 25%, που ήταν όπως επισημαίνει η έκθεση της ΡΑΕ, αποτέλεσμα της κατάργησης των μηχανισμών στρέβλωσης της Αγοράς ΗΕ και της δραστικής μείωσης των τιμών των καυσίμων πετρελαίου και του ΦΑ.
Η Γραμματεία του Τμήματος πρέπει να εξετάσει με σοβαρότητα και ευθύνη το πρόβλημα και να επιμείνει σταθερά στις μειώσεις των ενεργειακών τιμολογίων που ήδη ξεκίνησε η Κυβέρνηση την υλοποίησή τους, με τη μείωση της φορολογίας του ΦΑ, τη μείωση τις τιμής του Ηλεκτρισμού και του ΦΑ ως κίνητρο ανάπτυξης αλλά και ανάσα για τους καταναλωτές. Προφανώς ανάλογη μείωση πρέπει να εξεταστεί και για το πετρέλαιο και τη βενζίνη.
Τέλος στο κρίσιμο ζήτημα της έρευνας των υδρογονανθράκων καθυστερεί δραματικά η ολοκλήρωση της συγκρότησης του ελεγκτικού φορέα της ΕΔΕΥ ΑΕ που θα μπορούσε να συμβάλλει στις προσπάθειες που διανοίγονται στον τομέα αυτό. Επιβάλλεται έλεγχος για το λαθρεμπόριο των καυσίμων, την προκλητική καταδολίευση των αντλιών, τη νόθευση των καυσίμων. Η αναδιοργάνωση ή η δημιουργία νέων ελεγκτικών μηχανισμών πρέπει να αποτελέσει κύριο στόχο της Κυβέρνησης.
Τμήμα Ενέργειας ΣΥΡΙΖΑ
Ιούνιος 2016
