Ήταν τέτοιος ο συγκλονισμός του άλλοτε ένθερμου υποστηρικτή των σκοπών της Αμερικανικής Επανάστασης, μπροστά στη θρυαλλίδα των ανατρεπτικών γεγονότων που έφερνε η επανάσταση, που τον έφτασε στο σημείο όχι μόνο να την αποκηρύξει αλλά και να τη χαρακτηρίσει μεταξύ άλλων ισοπεδωτική για τον πολιτισμό και τα ήθη της Γαλλίας.
Δύο και κάτι αιώνες αργότερα το σάστισμα του «φωτισμένου» Μπερκ απέναντι σε μία ιστορική στιγμή επαναστατικής συνολικής ρήξης με το κυρίαρχο σύστημα πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων φαίνεται να έχει κοινά με το «μούδιασμα» μερίδων της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σε θέματα έμφυλων σχέσεων, ειδικότερα όπως αυτά τίθενται ως διακυβεύματα μέσα από τις διεκδικήσεις του ΛΟΑΤ κινήματος.
Η κοινωνική θέση και τα δικαιώματα των ανδρών και γυναικών με ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό καθώς των τρανς υπήρξαν διαχρονικά αποσιωπημένα στο δημόσιο λόγο στην Ελλάδα, γεγονός που σε συνδυασμό με την καθυστερημένη έλευση του αντίκτυπου των κινημάτων για την ομοφυλόφιλη χειραφέτηση στην Ελλάδα, τον κοινωνικό συντηρητισμό καθώς και το σε ορισμένες πτυχές του παρωχημένο θεσμικό πλαίσιο, είχε ως αποτέλεσμα την μεγάλη απαξίωση των αιτημάτων και των διεκδικήσεων για ισότιμη μεταχείριση, θεσμική ισότητα των ομοφυλόφιλων και των τρανς καθώς και για την εξάλειψη των αποκλεισμών για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού.
Η πρόταση για το σύμφωνο συμβίωσης την οποία καταθέτει ο Συριζα δεν έρχεται σε μία στιγμή «ώριμων συνθηκών», αλλά μέσα σε μια διάχυτη ρευστότητα όπου, μεταξύ άλλων, επιχειρείται από την ακροδεξιά και σε αρκετές περιπτώσεις με την ανοχή ή και την συνδρομή θεσμών του κράτους η αναβίωση βαθύτατα ρατσιστικών ιδεοληψιών αναφορικά με τα ζητήματα των έμφυλων σχέσεων.
Τα περιστατικά βίαιων επιθέσεων σε ανθρώπους με ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό που πολλαπλασιάστηκαν από την άνοιξη του 2012 κι έπειτα, η αυξανόμενη ενδοσχολική βία σε βάρος μαθητών με ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό από συμμαθητές τους που έλκονται από το πρότυπο της επιθετικής αρρενωπότητας που προβάλλει η ακροδεξιά, αποτελούν κάποιες από τις υλικές συνέπειες μιας πολιτικής στρατηγικής που στόχο έχει τον εκφασισμό. Με άλλα λόγια, διαμορφώνεται μία κατάσταση, όπου εκτός από τους υπάρχοντες αποκλεισμούς θεσμικούς, εργασιακούς με τους οποίους έρχονται αντιμέτωπα τα μέλη της ΛΟΑΤ κοινότητας, τίθεται πλέον σε κίνδυνο η σωματική και ψυχική υγεία τους.
Ωστόσο, παρά τις κυρίαρχες κοινωνικές προκαταλήψεις, τον εκφασισμό πτυχών της κοινωνικής ζωής και πρακτικών του κράτους και την προπαγάνδα ορισμένων ΜΜΕ - που επιμένουν να αναδεικνύουν μία καρικατουροποιήμενη δημόσια εικόνα των ομοφυλοφίλων και των τρανς όπως επίσης και να αναπαράγουν τα σχετικά κυρίαρχα ρατσιστικά στερεότυπα -, τα εγχειρήματα συλλογικής οργάνωσης από τα φανζίν και τα ημιπαράνομα έντυπα των τελών της δεκαετίας εβδομήντα μέχρι τα φεστιβάλ Υπερηφάνειας που διοργανώνονται στην Αθήνα και τα τελευταία χρόνια και στην Θεσσαλονίκη, έχουν συνεισφέρει καταλυτικά αφενός στην ορατότητα των προβλημάτων των ΛΟΑΤ, αφετέρου στην ενίσχυση καθαυτής της υπόθεσης της κοινωνικής τους χειραφέτησης.
Μέσα σ αυτό το πλαίσιο, η επιλογή του Συριζα να κάνει το πρώτο βήμα προς την υλοποίηση της δέσμευσης που έχει αναλάβει ήδη από τον περασμένο Ιούλιο στο ιδρυτικό συνέδριο του κόμματος μέσα σε αυτές τις αντίξοες κοινωνικές συνθήκες, αφενός αντιπαρατίθεται δυναμικά στον ανερχόμενο κοινωνικό συντηρητισμό και την επιθετική αλαζονεία της ΧΑ., αφετέρου συνιστά ένα προωθητικό βήμα για την αριστερά.
Η ιεράρχηση ως πολιτικά σημαντικής της υπόθεσης της ισότιμης μεταχείρισης των ομόφυλων ζευγαριών απαντά στις ομοφοβικές λογικές που καλύπτονται πίσω προσχηματικές επικλήσεις της ιστορικής αναγκαιότητας των μνημονίων και των «προτεραιοτήτων» που αυτή υποτιθέμενα γεννά. Η υπεράσπιση του συμφώνου συμβίωσης, ως ενός μεταβατικού σταδίου με απώτερη προοπτική την αναγνώριση του δικαιώματος του πολιτικού γάμου, αποτελεί αναμφίβολα μια πρωτοβουλία έμπρακτης πολιτικής ρήξης με το κυρίαρχο άνισο καθεστώς φύλου και όλες τις κοινωνικές προκαταλήψεις που παράγονται από αυτό.
Επιπλέον, αποτελεί μία ουσιαστική και ταυτόχρονα συμβολική πράξη για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ισότητας, οι οποίες υπονομεύονται διαρκώς από ένα πλήθος πρακτικών που απορρέουν από την υλοποίηση των μνημονιακών πολιτικών ή που ασκούνται υπέρ αυτής. Οι αλλεπάλληλες καταδίκες της Ελλάδας από διεθνείς και ευρωπαϊκούς θεσμούς για θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τελευταία η καταδίκη της Ελλάδας από Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την επιλεκτική εφαρμογή του θεσμού του Συμφώνου Συμβίωσης ώστε να καλύπτει πλήρως μόνο ετερόφυλα ζευγάρια, αποτελούν επίσης δείγματα αναγνώρισης της υποβαθμισμένης ποιότητας της δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Με άλλα λόγια, το πλήρες σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο θα κατοχυρώσει την ισότιμη μεταχείριση των ομόφυλων ζευγαριών (ασφαλιστικά και κληρονομικά δικαιώματα) θα είναι μία πράξη αντίστασης απέναντι στην συντριβή των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών που επιχειρείται από τα μνημόνια και εν τέλει μία νίκη του συνόλου της αγωνιζόμενης κοινωνίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαδραματίζοντας τον ρόλο της πιο κοινωνικά ριζοσπαστικής πολιτικής δύναμης θα πρέπει να συμβάλλει στην διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την πλήρη ευδοκίμηση του εγχειρήματος της θεσμικής ισότητας, η οποία θα οδηγήσει στην αναγνώριση του δικαιώματος του πολιτικού γάμου. Κάπως έτσι μπορούμε να λέμε για ανατροπή στην Ελλάδα και αλλαγή στην Ευρώπη.
* Χρονόπουλος Ηλίας Μέλος Νέων ΣΥΡΙΖΑ-Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ / Κοσσυφολόγου Αλίκη Μέλος Νέων ΣΥΡΙΖΑ
