Φωτ.: Ιωάννα Σακελλαράκη

Εγχώριες παραγωγές που με το ζόρι συμπληρώνουν τα 500 εισιτήρια, πρωτιές στο box-office με αριθμούς που θα προκαλούσαν κλαυσίγελο πριν μερικά χρόνια, θεατές που έχουν –εδώ και καιρό- αφήσει τη μαγεία του σινεμά για το εύκολο, δωρεάν home entertainment. Όλα τα παραπάνω, διαμορφώνουν το ζοφερό τοπίο του ελληνικού κινηματογράφου στις μέρες μας. Τουλάχιστον όμως, υπάρχουν ακόμα αρκετές αίθουσες στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσει ο καθένας να ξεφύγει για περίπου δύο ώρες από την πραγματικότητα, χάρη στο μαγικό αυτό μέσο. Είπαμε ο καθένας; Συγχωρέστε μας, παρασυρθήκαμε. Δε μιλούσαμε για το φιλμικό σκηνικό στην Ελλάδα. Αναφερθήκαμε στο αντίστοιχοαθηναϊκό. Διότι, εκτός κλεινού άστεως και Θεσσαλονίκης υπάρχουν προβολείς των οποίων οι λάμπες έχουν σιγήσει εδώ και χρόνια, «παράθυρα στον κόσμο»(κατά τον Andre Bazin) που έχουν σφιχτομανταλωθεί επ’αόριστον και φωτεινές επιγραφές που έχουν ξεθωριάσει –αντίθετα με την κινηματογραφική μνήμη των κατά τόπου κατοίκων.

Η πάσα αλήθεια είναι αυτή κι είναι λιτή, απέριττη και εκκωφαντική: μιλώντας για το σινεμά και τα προβλήματα του, εννοούμε, στην πραγματικότητα, μόνο αυτό των δύο μεγαλύτερων πόλεων. Αν κοιτάξουμε πιο ενδελεχώς, στην ουσία εξετάζουμε μόνο το αθηναϊκό σκηνικό, αφού ο ελλιπής αριθμός αιθουσών στη Θεσσαλονίκη σώζεται από τα Φεστιβάλ και τη δίψα των κατοίκων της συμπρωτεύουσας για καλό κινηματογράφο. Τι συμβαίνει όμως στην επαρχία και στα νησιά; Γιατί ο κάτοικος Γρεβενών, παραδείγματος χάρην, να μη μπορεί να δει μία ταινία στις αίθουσες; Ποιος είναι ο λόγος που ένας κάτοικος Πτολεμαϊδας «τα βάζει κάτω» για να δει αν βγαίνει οικονομικά ώστε να ταξιδέψει 30 χιλιόμετρα για να παρακολουθήσει μία –ενδεχομένως- καλή ταινία;

Πέρα από την εγκληματική αμέλεια της πολιτείας όμως –που, μη γελιόμαστε, δείχνει την ίδια αδιαφορία και για τον κινηματογράφο στην πρωτεύουσα- ίσως φταίει και η λογική που έχουν αναπτύξει οι «προνομιούχοι»: πως οι αστοί, έχουν μεγαλύτερες πολιτισμικές ανάγκες από τους επαρχιώτες.

Κι όμως. Κατά την περίοδο της «χρυσής εποχής» του ελληνικού κινηματογράφου μεταξύ ’60 και μέσα ’70, ο πλυθησμός της επαρχίας ήταν αυτός που συνέβαλε τα μέγιστα στην ενίσχυση της κινηματογραφικής παραγωγής, ενδυναμώνοντας εν γένει την ελληνική σινεματική εμπειρία, βοηθώντας παράλληλα στην δημιουργία μιας ακμάζουσας βιομηχανίας θεάματος.

Παρά το γεγονός πως η εισροή χρήματος στα ταμεία ως αποτέλεσμα των εκατομμυρίων εισιτηρίων που κόπηκαν-και κατέστησαν την Ελλάδα παγκόσμιο φαινόμενο στον συσχετισμό πληθυσμού/εισιτηρίου ανά άτομο-δεν μετουσιώθηκε σε υποστηρικτική βάση για την περαιτέρω εξέλιξη της περιορισμένης, έτσι κι αλλιώς, αγοράς της χώρας-τα περισσότερα από τα χρήματα κατέληξαν για την υποστήριξη τομέων του δημοσίου που δεν είχαν καμία σχέση με την κινηματογραφική βιομηχανία-εντούτοις, ηλαχτάρα του κοινού για το μαγικό θέαμα της κινούμενης εικόνας παρέμεινε.

Αν και οι περιοδικές αυξομειώσεις στην προσέλκυση των θεατών στις αίθουσες, σίγουρα επέφεραν το δικό τους χτύπημα σε ότι αφορά στην φιλμική εμπειρία της Ελλάδας, οι ελπίδες για την διαφύλαξη και την ενθάρρυνσή του κινηματογράφου δεν έχουν πάψει, χάρη στην ακούραστη δράση, το πείσμα και την πίστη των απανταχού κινηματογραφικών λεσχών που εξακολουθούν να καλλιεργούν τον θαυμασμό και την αγάπη για την μοναδική ομορφιά της 7ης Τέχνης.

Η δουλειά των ακούραστων λεσχών είναι σημαντική και υψίστης σημασίας, καθότι το έργο που αναλαμβάνουν να επιτελέσουν δεν είναι διόλου εύκολο: οργάνωση προβολών, διεκδίκηση δικαιωμάτων, εξασφάλιση χώρου φιλοξενίας, προσέλκυση κοινού και επιλογή ταινιών, αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος των ενεργειών των λεσχών, που προσπαθούν να κρατήσουν την κινηματογραφική παρουσία ενεργή σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Πολλές από τις κινηματογραφικές λέσχες της χώρας μοιράζονται μαζί μας τις δυσκολίες και την ιστορία πίσω από την δράση τους, ιστορίες που έχουν πολλά να πουν, μα κυρίως να αποδείξουν το ατόφιο μεράκι και την τεράστια συμβολή αυτών των ομάδων και αυτών των ανθρώπων στην διατήρηση της κινηματογραφικής παράδοσης.

Κινηματογραφική Λέσχη Θήρας (ιστοσελίδα)

Η Κ.Λ.Θ. ιδρύθηκε στις 03-04-1992 και μετράει 23 χρόνια διαρκούς παρουσίας στα πολιτιστικά δρώμενα της Σαντορίνης.
Ο ρόλος της κινηματογραφικής λέσχης Θήρας είναι πολλαπλός με βασικούς άξονες: α) Την προώθηση της τέχνης του κινηματογράφου β) Την κινηματογραφική παιδεία των μελών και του συνόλου γ) Την συνεργασία με πολιτιστικά σωματεία δ) Την παρέμβαση σε συνολικότερα Πολιτιστικά και Αναπτυξιακά ζητήματα.

Η λέσχη επιθυμεί να αποτελεί την άλλη πρόταση στο εμπορικό σινεμά φέρνοντας σε επαφή το κοινό της Σαντορίνης με ένα σινεμά πιο εναλλακτικό, με ανεξάρτητες παραγωγές, ταινίες ευρωπαϊκές αλλά και από το φάσμα του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα, δραστηριοποιείται με ιδιαίτερη συνέπεια, με τακτική ροή προβολών ταινιών (18 -20 μεγάλου μήκους κάθε σαιζόν: Νοέμβρης – Απρίλης), προβολές των Φεστιβάλ Δράμας, προσκλήσεις σκηνοθετών, προσκλήσεις θεατρικών ομάδων, κουκλοθέατρου, μουσικές συναυλίες, γευστικά χάπενινγκ κ.α..

Πέραν αυτών, η ΚΛΘ διοργανώνει ειδικές προβολές και εκδηλώσεις σε συνεργασία με τον Δήμο Θήρας και άλλους φορείς σχετικά με πολιτισμικά, εκπαιδευτικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κινηματογράφος στην Σαντορίνη είναι πολλές, όπως το γεγονός πως δεν υπάρχουν πολλές επιλογές πέρα από το λεγόμενο εμπορικό σινεμά .

Το πρόβλημα του κιν/φου στη Σαντορίνη και δη της λέσχης είναι πω ς για να έχει οικονομική επάρκεια πρέπει να προσανατολίζεται στη προβολή ταινιών ευρείας αποδοχής και χαλαρού ύφους. Αυτό για τη λέσχη είναι ένα δύσκολο σημείο γιατί ο χαρακτήρας μας εξ’ορισμού είναι ταυτισμένος με μια θεματική- διαχρονικά επίκαιρη, βέβαια-που ακουμπά (ή σκοπεύει να ακουμπά) στον βαθύτερο ατομικό προβληματισμό. Ταινίες που αφορούν τις κοινωνικές ανισότητες, τις δυσκολίες των μειοψηφιών να ενταχτούν στο σύνολο, και την έλλειψη δημοκρατίας σε κάθε χώρο και σε κάθε τόπο απαρτίζουν το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος μας.

Καίριο πρόβλημα της ΚΛΘ είναι η εξεύρεση πόρων για αλλαγή του συστήματος προβολής. Προβάλλουμε μόνο κόπιες με αποτέλεσμα να περιορίζεται δραματικά η δυνατότητα επιλογών προβολής νέων ταινιών.

Σε ότι αφορά την προσέλευση του κόσμου στην λέσχη, διακρίνουμε τον γνωστό δισταγμό…για τις κουλτουριάρικες ταινίες…σινεφίλ , τον οποίο προσπαθούμε να διαλύσουμε με στροφή του ρεπερτορίου και σε ταινίες που έχουν απήχηση και συνδυάζουν καλλιτεχνική επιτυχία, αλλά και εμπορική απήχηση.

Την τελευταία πενταετία η ΚΛΘ αριθμεί κατά μέσο όρο 70 μέλη. Η ηλικιακή κατανομή των μελών καλύπτει το φάσμα 25 – 70, με την πλειονότητα των μελών να κυμαίνεται στα 30-50.

Από πλευρά τοπικής εξουσίας ο δήμος Θήρας παρακολουθεί τα πολιτιστικά τεκταινόμενα και στέκεται συχνά αρωγός αν και προσδοκούμε σε κάτι περισσότερο φέτος (συνδιοργάνωση 6ήμερου σεμιναρίου για τον κινηματογράφο – χορηγία για αγορά σύγχρονου προβολικού συστήματος).

Η διαδικασία για την επιλογή των ταινιών έχει ως εξής:

• Διαμόρφωση προγράμματος: Επιλέγονται ταινίες κοινωνικού προβληματισμού από όλο το φάσμα του Ευρωπαϊκού, Ελληνικού και Παγκόσμιου Κινηματογράφου, σχετικά πρόσφατες (2-3 ετών) μετά από σχετική έρευνα όσον αφορά το περιεχόμενο και τις κριτικές κοινού και κριτικών.

• Ενημέρωση-προβολή: Για την ενημέρωση των θεατών συντάσσονται και διανέμονται έντυπα προγράμματα, στέλνονται δελτία τύπου στα τοπικά ΜΜΕ και πριν από κάθε προβολή στέλνονται ενημερωτικά email στα μέλη και στους φίλους της ΚΛΘ και αναρτώνται αφίσες σχετικά με την ταινία. Επίσης υπάρχει διαρκής ενημέρωση της ιστοσελίδας της λέσχης www.kileth.gr με παρουσίαση των ταινιών.

• Οικονομικοί πόροι: Τα έσοδα της ΚΛΘ προέρχονται από τις συνδρομές των μελών και τα εισιτήρια. Συχνά δεν επαρκούν για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων της λέσχης (Ενοικίαση ταινιών, μεταφορικά ταινιών, λογιστής, προγράμματα, έκτακτες δαπάνες συντήρησης).

Δυστυχώς, λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν υπήρξε ανταπόκριση στα αιτήματα οικονομικής χορηγίας κατά την τελευταία τριετία και η ΚΛΘ λειτουργεί προς το παρόν με ίδιους οικονομικούς πόρους. Μοναδικός χορηγός της ΚΛΘ παραμένει το Οινοποιείο Μπουτάρη – Θήρας με δωρεάν παραχώρηση του χώρου προβολών, του χώρου υποδοχής, την κάλυψη των λειτουργικών τους εξόδων και ευχαριστούμε θερμά την Διεύθυνση και το προσωπικό του Οινοποιείου Μπουτάρη για την ζεστή φιλοξενία και την υποστήριξη που τόσα χρόνια προσφέρει στην Κ.Λ.Θ.

Η προσφορά όλων είναι καθαρά εθελοντική, με μόνο κίνητρο την αγάπη για το σινεμά και την επιθυμία, η διαμονή στο νησί να μην μας κρατάει μακριά από τις καλές στιγμές της 7ης τέχνης.

Η θετική και ουσιαστική ανταπόκριση των μελών και των φίλων της ΚΛΘ μας οδηγεί στο να πιστεύουμε ότι, η ΚΛΘ έχει καθιερωθεί σαν ένας ζωντανός και δημιουργικός πολιτιστικός σύλλογος στο νησί της Σαντορίνης και μας ωθεί να συνεχίσουμε.

Κινηματογραφική Λέσχη Κω (ιστοσελίδα)

Η ΚΙ.ΛΕ.ΚΩ ιδρύθηκε το 1979 και η δράσεις της συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Η ΚΙ.ΛΕ.ΚΩ είναι μέλος της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας (ΟΚΛΕ) και εκτός από τις τακτικές της προβολές κάνει αφιερώματα, με πιο πρόσφατο το αφιέρωμα στον Νίκο Νικολαίδη, φιλοξενώντας κάθε χρόνο τα φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Δράμας.

Η ΚΙ.ΛΕ.ΚΩ προβάλλει κάθε Τρίτη βράδυ στον Χειμερινο Κινηματογράφο Ορφέα, ένα ιταλικό κτίριο σπάνιας ομορφιάς. Το νησί έχει έναν χειμερινό και έναν θερινό κινηματογράφο οι οποίοι λειτουργούν με την μορφή ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ, δηλαδή ως Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις.

Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός πως ο χειμερινός κινηματογράφος του νησιού ανακαινίσθηκε πλήρως, με κάποια επιδότηση, και λειτουργεί με τα τελευταία ψηφιακά συστήματα εικόνας και ήχου.

Κινηματογραφική Λέσχη Μονεμβασιάς

Τα πράγματα στην Μονεμβασιά είναι εξίσου δύσκολα, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Εμείς δεν προβάλουμε dvd αλλά χρησιμοποιούμε μπομπίνες. Εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να παίζουμε κάθε εβδομαδα, αλλά ανά 2-3 εβδομαδες και μόνο το σαββατοκύριακο.

Η λέσχη αποτελεί μια από τις δράσεις του συλλόγου Πολιτιστικές Διαδρομές με έδρα τη Μονεμβασιά. Τα μέλη του συλλόγου προσφέρουν εθελοντική εργασία στις προβολές και στην οργάνωση της λέσχης, τη συντήρηση του κτιρίου και του εξοπλισμού.
Οι προβολές μας πραγματοποιούνται σε ένα μικρό αμφιθέατρο 72 θέσεων, σε ένα παλιο δημοτικό σχολείο το οποίο πλέον δεν χρησιμοποιείται. Η αίθουσα διαθέτει καθίσματα κινηματογράφου, κλιματισμό, μπαρ, επαγγελματική μηχανή ποπ κορν, τουαλέτες, καθώς και μηχανή προβολών η οποία βρίσκεται σε ένα μικρό πατάρι.

Δυστυχώς οι προβολές μας περιορίζονται σε ταινίες παλαιότερων ετών-2012, 2013, 2014-καθότι οι ταινίες όσο πιο πρόσφατες, τόσο πιο ακριβές.

Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας (ιστοσελίδα)

Η Καλαμάτα είναι μια πόλη με έντονη παράδοση στο σινεμά, αφού από τις αρχές του 1900 μέχρι και το 1968 (όπου και σταμάτησε η δημιουργία νέων αιθουσών στην πόλη) λειτούργησαν στην πόλη 12 συνολικά χειμερινοί και θερινοί κινηματογράφοι. Η Μεσσηνιακή πρωτεύουσα ήταν από τις πρώτες πόλεις που διέθεταν κινηματογράφο, καθώς είχε πολλούς ξένους κατοίκους με εμπορικές δραστηριότητες που είχαν αναπτύξει στην περιοχή λόγω του λιμανιού. Ο πιο παλιός μάλιστα από τους κινηματογράφους ήταν ο Κήπος της Εδέμ, καθώς είναι καταγεγραμμένο πως είχε παίξει αμερικάνικο φιλμ το 1905.

Στην καρδιά της κινηματογραφική άνοιξης, το 1968, καταγράφηκαν 3,5 εκατομμύρια εισιτήρια στους μεσσηνιακούς κινηματογράφους, ενώ η έντονη παρουσία του κοινού καταγράφηκε και τις επόμενες δεκαετίες με ορόσημο την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης, και ήταν πολλαπλάσια σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα.

Σήμερα στην περιοχή λειτουργεί μόνο ένας χειμερινός κινηματογράφος με εμπορικές επιλογές, που προσπαθεί να ικανοποιήσει το ενδιαφερόμενο κοινό. Στην διάθεση του υπάρχουν 2 ψηφιακοί προβολείς και μάλιστα ο ένας είναι 3d που αποτέλεσε μια μεγάλη επένδυση για την επιχείρηση στην περίοδο μετάβασης στη νέα ψηφιακή εποχή. Δυστυχώς πολλές ποιοτικές ταινίες και αρκετές ανεξάρτητες παραγωγές δεν καταφέρνουν να βρουν διανομή εδώ, ενώ την ίδια τύχη έχουν και οι εγχώριες, λιγότερο εμπορικές, δημιουργίες.

Για τον σκοπό αυτό συστήσαμε πριν τρία χρόνια τη Νέα Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας, μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, με σημαντικότερο στόχο την διάδοση του ποιοτικού κινηματογράφου στο κοινό της πόλης. Επίμονη προσπάθειά μας είναι η προώθηση της κινηματογραφικής παιδείας ως μορφή τέχνης και η ενθάρρυνση της τοπικής κινηματογραφίας μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων πέρα των προβολών, όπως την οργάνωση ταινιοθήκης και την διοργάνωση διαλέξεων, εργαστηρίων και φεστιβάλ. Πάνω απ’ όλα όμως θέλουμε να συναντήσουμε στην άτομα με παρόμοιες ανησυχίες και μαζί να διασκεδάσουμε, να ταξιδέψουμε, να ονειρευτούμε και να προβληματιστούμε με τον μοναδικό μαγικό τρόπο του κινηματογράφου.

Η λέσχη οργανώνει τακτικό πρόγραμμα θερινών και χειμερινών προβολών πάνω σε μια μηνιαία θεματική ενότητα, για παράδειγμα τα πιο πρόσφατα αφιερώματά της ήταν για τις δημιουργίες Στην εποχή της Κρίσης, για την Μουσική και τον Κινηματογράφο και για τις Ταινίες που αδικήθηκαν στα Όσκαρ. Όταν τέθηκε το ζήτημα του πώς θα επιλέγουμε τις ταινίες, δειλά – δειλά και πειραματικά, αποφασίσαμε κάθε μήνας να έχει ένα θέμα και κάθε θέμα να αποτελείται από ταινίες τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, με διαφορετικά γεωγραφικά και χρονικά όρια, γεγονός που τελικά βρίσκει ανταπόκριση στον κόσμο, γιατί καλύπτει όλα τα γούστα και όλες τις ηλικίες, και δεν απευθύνεται μόνο σε μια μικρή ελιτίστικη ομάδα. Αυτή η πολυσυλλεκτικότητα που σέβεται το κοινό και την διαφορετικότητα των επιλογών, επιθυμούμε να μας χαρακτηρίζει και στο μέλλον.

Παράλληλα υπάρχουν ξεχωριστές δράσεις που διοργανώνουμε, όπως το Phonoscope Project, μια ειδική εκδήλωση με ελεύθερη είσοδο που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι στην παραλία Καλαμάτας δίπλα από το κύμα, εκεί όπου προβλήθηκαν οι μικρού μήκους ταινίες του Polanski «Two Men And A Wardrobe» και «Le Gros Et Le Maigre» συνοδεία live πρωτότυπης μουσικής επένδυσης από τα συγκροτήματα Universe 217 και Superpuma.

Μεγάλο αντίκτυπο είχε και το Πανόραμα Ντοκιμαντέρ Καλαμάτας «Τεκμηρίωσις» που συνδιοργανώσαμε με άλλους φορείς της πόλης, όπως τον Πολιτιστικό Αντίλογο, το Καλλιτεχνικό Στέκι, και το Φεστιβάλ Μηδέν, προβάλλοντας για μια εβδομάδα 77 συνολικά πρόσφατα ελληνικά και ξένα ντοκιμαντέρ με παράλληλα workshops και συζητήσεις προσκεκλημένων δημιουργών με το κοινό.

Στην πόλη παρότι δυστυχώς δεν υπάρχουν δημοτικοί κινηματογράφοι και ακόμη και το δημοτικό θέατρο έχει παρακμάσει, δραστηριοποιούνται με μεγάλη επιτυχία ανεξάρτητοι ερασιτεχνικοί θεατρικοί και άλλοι φορείς με πολύ έντονη δράση, ενώ το Φεστιβάλ Μηδέν, μια καταπληκτική γιορτή της βιντεοδημιουργίας ξεκινά από εδώ κάθε καλοκαίρι για να ταξιδεύσει σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η μεγάλη ανταπόκριση του κοινού στις εκδηλώσεις της λέσχης (οι περσινές θερινές προβολές ήταν όλες sold out) καταδεικνύει ότι ο κινηματογράφος παραμένει μια σταθερή, ταπεινή, επιλογή ψυχαγωγίας, μια εποχή που οι κραυγαλέες διασκεδάσεις έχουν αποχωρήσει και η ατομική οικιακή περιχαράκωση παραμονεύει. Η παρακολούθηση μιας αγαπημένης ταινίας και ο ενθουσιασμός για την ανακάλυψη μιας άγνωστης δημιουργίας είναι συναισθήματα που πάντα είναι υπέροχο να τα μοιράζεσαι μαζί με αγαπημένα σου πρόσωπα σε μια σκοτεινή αίθουσα.

Κινηματογραφική Λέσχη Καρύστου (facebook page)

Εδώ και 21 χρόνια-και μόνο τον χειμώνα-προβάλαμε μέχρι και πριν ένα χρόνο τις ταινίες μας σε φιλμ, αν και πλέον έχουμε περάσει στον προβολέα.

Οι ταινίες μας δεν είναι ‘Α προβολής, καθώς το κόστος είναι μεγάλο, ενώ πλέον αναγκαζόμαστε να τις προβάλουμε από DVD και Blu-ray.

>>>Διαβάστε τη συνέχεια του αφιερώματος στο reel.gr (όπου και οι αναφορές επιπλέον στις Κινηματογραφικές Λέσχες Ικαρίας, Σαμοθράκης, Πτολεμαϊδας, Άνδρου, Ζακύνθου, Τρικάλων και Ιτέας - και βέβαια υπάρχουν και πολλές άλλες ανά την Ελλάδα)