Βεβαίως, υπήρχαν και τα μεγάλα πέτρινα θέατρα. Το θέατρο του Διονύσου κάτω από την Ακρόπολη των Αθηνών, εκείνο της Επιδαύρου, της Χαιρώνειας, του Θορικού στην Αττική, το Κούριο στην Κύπρο και άλλα πολλά. Εκεί παράσταιναν οι θεατρίνοι κατά τη διάρκεια μεγάλων εορτών. Με τη λήξη τους, ο θίασος θα έπρεπε να αναζητήσει «μεροκάματο» αλλού. Και στο πέρασμα των αιώνων, οι θεατρίνοι εξακολούθησαν να αναζητούν το κοινό όπου αυτό ζούσε και δημιουργούσε.
Ο Μολιέρος έφαγε κυριολεκτικά την επαρχία με το κουτάλι έως ότου στεριώσει στην πρωτεύουσα, το Παρίσι δηλαδή, παίζοντας τις ανεπανάληπτες κωμωδίες του. Αυτός βέβαια είχε και ένα άλλο «κουσούρι» που καθυστέρησε την καταξίωσή του. Πίστευε πως ήταν δραματικός ηθοποιός και επέμενε να παίζει (κάκιστα, όπως διασώζουν μαρτυρίες) ρόλους και παραστάσεις τραγωδιών, με... τραγικά αποτελέσματα.
Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην περιπλάνηση των θεατρίνων είναι και το «προλεταριάτο» των ηθοποιών και θιάσων, τα κοσμαγάπητα «μπουλούκια». Θεατρικές παρέες που πάσχιζαν με τα ελάχιστα μέσα να σταθούν, αναζητώντας θεατές σε μικρά χωριά και στήνοντας τα πατάρια τους σε αποθήκες, καφενεία, ακόμα και στην ύπαιθρο. Η αμοιβή τους πενιχρή, που συχνά μεταφράζονταν σε είδος. Αυγά, τυρί, ψωμί. Παράλληλα, και με την ίδια αγωνία, θίασοι με σπουδαία ονόματα της πρωτευούσης επισκέπτονταν τις πόλεις στην περιφέρεια, παρουσιάζοντας ένα ρεπερτόριο από όποια έργα είχαν ανεβάσει στην Αθήνα. Θεσσαλονίκη, Τρίπολη, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα και ακόμα στην Κύπρο, την Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ.
Τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, πριν εξαφανισθούν από την πολιτιστική πολιτική των Μνημονίων, δημιούργησαν τις δικές τους επαφές με το κοινό της περιοχής τους.
Η «περιοδεία», λοιπόν, είναι βασικός παράγων στη ζωή του θεατρίνου. Από τον πιο λαϊκό έως τον πιο εστέτ, έχει ταξιδέψει, έχει ντυθεί σε κάποιο άβολο καμαρίνι ενός επαρχιακού θεάτρου, έχει πασχίσει σε αντίξοες συνθήκες να προσφέρει το καλύτερό του. Θυμάμαι, παίζοντας με το Θεσσαλικό Θέατρο στα Σέρβια Κοζάνης, για να αφήσουμε τον ελαχιστότατο χώρο στις κυρίες του θιάσου, αλλάξαμε έξω από το κινηματοθέατρο, πάνω στο χιόνι.
Η επιτυχία της περιοδείας στο επίπεδο της επικοινωνίας είναι το παν. Πολλά τα ευτράπελα εδώ. Μετά τη Μεταπολίτευση, το Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης είχε ανεβάσει το «Μικρό Μαχαγκόνυ» του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Ναι, ήταν η εποχή που η επαρχία, «έφαγε τον Μπρεχτ με το κουτάλι». Εν όψει λοιπόν της παράστασης σε κάποιο χωριό, οι νέοι του πολιτιστικού συλλόγου, με το αγροτικό αυτοκίνητο και την ντουντούκα, ανακοίνωναν πως «Το Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσει το έργο του Μπρεχτ: ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΑΣ ΑΓΓΟΝΙ»! Το Μαχαγκόνι, έγινε αγγόνι, γιατί προφανώς η τηλεφωνική επικοινωνία όπου δόθηκαν οι πληροφορίες είχε... παράσιτα. Ο ίδιος θίασος είχε κι άλλη περιπέτεια με τον ίδιο συγγραφέα. Στην αφίσα μιας παραγωγής υπήρχε το όνομά του ως Μ. Μπρεχτ. Κατέφθασε λοιπόν πριν την παράσταση σε μια μικρή πόλη ο τοπικός αντιπρόσωπος της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων για να εισπράξει το ποσοστό. Με τη σιγουριά του επαγγελματία, ζήτησε από τους ηθοποιούς να του πουν ποιος είναι ο κύριος Μιχάλης Μπρεχτ! Έτσι το εξέλαβε εκείνο το "Μ." ο άνθρωπος. Ως Μιχάλης!
Σε άλλη παράσταση ενός ΔΗΠΕΘΕ με τον «Ρινόκερο» του Ιονέσκο, οι θεατές βγήκαν ιδιαίτερα προβληματισμένοι και απογοητευμένοι. Όχι από τα μηνύματα του συγγραφέα ή από το επίπεδο του θεάματος. Απογοητεύθηκαν γιατί ενώ περίμεναν υπομονετικά, τελικά ο Ρινόκερος δεν εμφανίστηκε!
Στο ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης ανεβάσαμε κάποτε το έργο της Μαίρη Τσέις «Χάρβευ - Εγώ και το κουνέλι». Περνώντας η «ντουντούκα» μας έξω από ένα χωριό και διαλαλώντας τον τίτλο, αντιλαμβάνεται μια γιαγιά που κάνει απεγνωσμένα σήματα για να σταματήσει το αυτοκίνητο. Έτσι και έγινε. «Τι θες να μάθεις, γιαγιά; Τις ώρες των παραστάσεων;». «Όχι, παιδάκι μου. Αυτά τα κουνέλια που έχεις, τι ράτσα είναι;»!
Και τέλος, μια ιστορία από το μπουλούκι της οικογένειας Παπαδοπούλου. Ήταν αμέσως μετά τον Εμφύλιο. Το μπουλούκι φθάνει σε ένα κεφαλοχώρι και δίνει το κείμενο της «διαφήμισης» γραμμένο σε ένα χαρτί στον ντελάλη του χωριού: «Απόψε στην πόλη σας δώδεκα ΑΡΙΣΤΟΙ ηθοποιοί εξ Αθηνών θα παρουσιάσουν την Γκόλφω». Ενώ ετοιμάζουν τα σκηνικά, έντρομοι τον ακούν να διαλαλεί: «...δώδεκα ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ηθοποιοί...». Ευτυχώς πρόλαβαν και τον μάζεψαν πριν τους μπουζουριάσουν.
Σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, οι ηθοποιοί αναζητούν το κοινό όπου κι αν βρίσκεται για να συνομιλήσουν μαζί του για όσα καλά ή δύσκολα αντιμετωπίζει ο άνθρωπος στην άλλη, τη μεγάλη σκηνή της πραγματικής ζωής.
Έχετε το νου σας λοιπόν, γιατί το θέατρο κι αν δεν είναι αυτή τη στιγμή εκεί δίπλα σας, όπου να 'ναι θα περάσει!...
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
