Οι αναμενόμενες πολεμικές επιχειρήσεις ξεκίνησαν στην ανατολική Ουκρανία. Από την πλευρά των Ρώσων εκτεταμένες γραμμές άμυνας με χαρακώματα που θυμίζουν Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ναρκοπέδια και αμυντικές τοποθεσίες με 600.000 στρατιώτες και άλλους 150.000 σε αναμονή στη Λευκορωσία. Από την πλευρά των Ουκρανών ένας αντίστοιχος στρατός με μεγάλη επιστράτευση όλων των ηλικιών, σύγχρονα δυτικά όπλα, χωρίς σημαντική Αεροπορία αλλά με πολλά αντιαεροπορικά και δυτική κάλυψη πληροφοριών με δορυφόρους.
Οι ουκρανικές επιθέσεις άρχισαν με αποσπασματικές ενέργειες με λίγα άρματα μάχης σε κάθε κατεύθυνση κύρια γερμανικά Leopard 2 και αμερικανικά τεθωρακισμένα οχήματα Bradley. Οι γνωρίζοντες θεωρήσαμε ότι αυτή τακτική έγινε για να ανιχνεύσουν τις γραμμές του αντιπάλου, αυτό που στη στρατιωτική γλώσσα λέγεται «επιθετική αναγνώριση».
Όμως σε αυτή την περίπτωση δεν βάζεις μπροστά ότι καλύτερο έχεις από πλευράς υλικού ενώ ακολουθεί μάζα σύγχρονων μέσων για να διασπάσει την κύρια αμυντική γραμμή ή για να περικυκλώσει τις δυνάμεις του. Λογικά θα έπρεπε να είναι μπροστά σε αποστολές αναγνώρισης τα παλιά σοβιετικά μέσα, τα οποία είναι για «ξόδεμα» και να ακολουθεί η ισχυρή γροθιά των δυτικών σύγχρονων μέσων. Θα έπρεπε να είναι συγκεντρωμένες οι επιτιθέμενες δυνάμεις σε στενό μέτωπο και όχι απλωμένες σε 900 μίλια μετώπου. Δεν υπάρχουν μεγάλες κυκλωτικές κινήσεις (υπερκερωτικοί ελιγμοί) όπως γινόταν και από τους Γερμανούς και τους Σοβιετικούς στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Αντ’ αυτών υπάρχουν μετωπικές επιθέσεις μικρής κλίμακας, όπως τα κριάρια που τσακώνονται, τραυματίζονται αλλά κανένα δεν νικάει.
Φαίνεται τώρα ότι η κυρία προσπάθεια των Ουκρανών είναι στον άξονα Ζαπορίζια-Μελιτόπολις για να αποκόψει την νότια περιοχή που κατέχεται από τους Ρώσους και την Κριμαία ενώ υποστηρικτικές προσπάθειες είναι στη περιοχή του Ντονέτσκ προς Μαριούπολη και στο Μπαχμούτ. Οι Ουκρανοί ανακοίνωσαν ότι έχουν καταλάβει μόλις επτά χωριά και προχώρησαν 500 μέτρα στο πλευρό του Μπαχμούτ ενώ δέχονται ισχυρές ρωσικές αντεπιθέσεις και κάθε ουκρανική εισχώρηση αντιμετωπίζεται από την ρωσική αεροπορία, επιθετικά ελικόπτερα και νάρκες που ρίχνονται από πυροβολικό.
Η αντίληψη που κυκλοφορεί στα μέσα ενημέρωσης είναι ότι είναι ακόμη νωρίς. Μας λένε ότι οι επιχειρήσεις θα συνεχιστούν σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού και κάποια στιγμή θα σπάσει κάπου η ρωσική άμυνα.
Οι απορίες όμως άρχισαν να δημιουργούνται από τις πρώτες μέρες. Αν δεν σπάσει ξαφνικά το ρωσικό μέτωπο ο πόλεμος μπορεί να εξελιχθεί σε αντιπαράθεση φθοράς. Κάτι που μας θυμίζει Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μάχες χαρακωμάτων, με συρματοπλέγματα και αργές κινήσεις. Οι Ουκρανοί σκόρπισαν τις δυνάμεις σε όλο το μέτωπο σαν φέτα ψωμιού με βούτυρο που αλείφεται ομοιόμορφα. Και τη σχεδίαση την έκαναν μαζί με δυτικούς επιτελείς (κύρια Βρετανούς). Φοβήθηκαν την ρωσική αεροπορία και εφάρμοσαν το δόγμα «σκορπιστείτε για να επιβιώσετε, συγκεντρωθείτε για να νικήσετε». Την διασπορά την είδαμε, δεν βλέπουμε όμως για την ώρα την συγκέντρωση όλων των «σφυριών» για να κτυπήσουν με δύναμη. Κυκλωτικές κινήσεις τύπου λαβίδας δεν υπάρχουν.
Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται. Αν δεν υπάρξουν σημαντικές επιτυχίες σε μικρό χρόνο η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί σύντομα και οι Ρώσοι εκτιμάται ότι σε ένα μήνα θα μπορούν να συγκεντρώσουν χερσαίες δυνάμεις και με την αεροπορική υπεροχή που διαθέτουν να αντεπιτεθούν ή να εφαρμόσουν το σχέδιο που υπήρχε στην αρχή του πολέμου και να απειλήσουν τα ουκρανικά μετόπισθεν και το Κίεβο με δυνάμεις από την Λευκορωσία.
Όμως αν εξελιχθεί ο πόλεμος σε απλή φθορά των αντιπάλων και στασιμότητα η κατάληξη μήπως βολεύει όλες τις πλευρές; Η Ουκρανία θα γίνει ένα νέο φιλοδυτικό «Ισραήλ», πάνοπλο, όχι κατ’ ανάγκη μέλος του ΝΑΤΟ αλλά έτοιμο να απειλήσει οποιαδήποτε στιγμή τη Ρωσία, στο όνομα απελευθέρωσης των υπολοίπων εδαφών και της Κριμαίας. Η Ρωσία θα ικανοποιηθεί με την κατοχή της ανατολικής Ουκρανίας και των εύφορων εδαφών της. Θα έχει μια bufferzoneστα δυτικά της. Το ΝΑΤΟ θα έχει μια νέα γραμμή αντιπαράθεσης τύπου διαιρεμένης Γερμανίας για να κρατάει ετοιμοπόλεμα τα πρώην ανατολικά κράτη ενώ θα υπάρχει ο αναπαλαιωμένος εχθρός που θα το κρατάει ενωμένο. Οι πολεμικές βιομηχανίες σε όλο τον κόσμο θα ζωντανέψουν και η Μ. Βρετανία θα βρει πάλι γεωπολιτικό ρόλο. Η Ευρώπη θα ασχολείται με την αποδυναμωμένη Ρωσία και η Αμερική με την Κίνα.
Ο πόλεμος βέβαια συνεχίζεται. Μπορεί να υπάρξουν εκπλήξεις και ανατροπές ή το πιθανότερο να βαλτώσει μέχρι να έρθει το φθινόπωρο της λάσπης που θα συνοδευτεί και από την αμερικανική προεκλογική περίοδο. Η κρεατομηχανή θα δουλεύει και η Ευρώπη θα υποφέρει οικονομικά ενώ τα σιτηρά θα αρχίσουν να λείπουν από την φτωχή Αφρική. Το μεταναστευτικό θα οξυνθεί και οι Ευρωπαίοι θα γίνονται πιο συντηρητικοί. Το φάντασμα ενός δυσκολότερου κόσμου πλανάται πάνω από την Ευρώπη…
* Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.
