Εντονες διεργασίες, με επίκεντρο, κυρίως, τον εκλογικό νόμο και τη συνταγματική αναθεώρηση, γίνονται τις τελευταίες εβδομάδες, με αφορμή την απόφαση της κυβέρνησης για αλλαγή του πρώτου και για άνοιγμα του διαλόγου για τη δεύτερη.
Και ενώ το νομοσχέδιο για τον εκλογικό νόμο αναμένεται να κατατεθεί εντός της εβδομάδας, η συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος δεν θα είναι απλή υπόθεση.
Εξάλλου, όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, στόχος του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης είναι να διεξαχθεί εξαντλητικός διάλογος, τόσο με τις πολιτικές δυνάμεις όσο και με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς για την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Από τον Ιανουάριο του 1822, με την ψήφιση του πρώτου ελληνικού Συντάγματος από την Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, έως το 2016 που ξανάνοιξε η συζήτηση γύρω από αυτό, έχουν γίνει ουκ ολίγες αντίστοιχες αναθεωρήσεις.
Στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας, η σημαντικότερη εξ αυτών θεωρείται αυτή του 1975, με την οποία δημιουργείται ουσιαστικά το ελληνικό κράτος της Μεταπολίτευσης.
Η εποχή σε όλη την Ευρώπη είναι δημοκρατική, εξ ου και το εν λόγω Σύνταγμα είναι αρκετά προωθημένο σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, κινούμενο γύρω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Το Σύνταγμα αυτό, μολονότι ψηφίσθηκε τελικώς μόνο από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, συγκέντρωσε σταδιακώς κατά την εφαρμογή του την ευρύτερη δυνατή αποδοχή εκ μέρους των πολιτικών δυνάμεων της χώρας.
Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, το 1986, αναθεωρήθηκαν έντεκα άρθρα, ψηφίσθηκε η μεταφορά του κειμένου του Συντάγματος στη δημοτική γλώσσα, αλλά η κυριότερη αλλαγή αφορούσε τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι οποίες περιορίστηκαν σημαντικά.
Την άνοιξη του 2001 ψηφίσθηκε μια νέα, πολύ πιο εκτεταμένη αυτή τη φορά, αναθεώρηση του Συντάγματος και μάλιστα σε κλίμα κατά κανόνα συναινετικό.
Το αναθεωρημένο Σύνταγμα εισήγαγε νέα ατομικά δικαιώματα (όπως, π.χ., την προστασία της γενετικής ταυτότητας ή την προστασία από την ηλεκτρονική επεξεργασία προσωπικών δεδομένων), νέους κανόνες στη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων, στις προεκλογικές δαπάνες, στις σχέσεις ιδιοκτητών μέσων μαζικής ενημέρωσης και κράτους, προσάρμοσε στην πραγματικότητα τα σχετικά με την ανάδειξη στο βουλευτικό αξίωμα κωλύματα και ασυμβίβαστα, εκσυγχρόνισε και αναδιοργάνωσε τις λειτουργίες της Βουλής, ανήγαγε σε συνταγματικό θεσμό τις ανεξάρτητες αρχές, προέβη σε εκτεταμένη μεταρρύθμιση στο πεδίο της Δικαιοσύνης και ενίσχυσε το αποκεντρωτικό σύστημα της χώρας.
Αν και λίγοι την αναφέρουν ή τη θυμούνται, ωστόσο έγινε μία ακόμη αναθεώρηση, το 2008, η τρίτη κατά σειρά, πολύ μικρότερης σημασίας από τις προηγούμενες.
Τότε, καταργήθηκε το επαγγελματικό ασυμβίβαστο, που είχε θεσπισθεί με την αναθεώρηση του 2001, προστέθηκαν κάποια άρθρα που αφορούσαν νησιωτικές και ορεινές περιοχές και επετράπη στη Βουλή να υποβάλλει, υπό προϋποθέσεις, προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων του προϋπολογισμού.
Μια οκταετία μετά την τελευταία, επουσιώδη ωστόσο, αναθεώρηση του Συντάγματος, η συζήτηση έχει ξανανοίξει, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να στηλιτεύουν το γεγονός, χαρακτηρίζοντάς το «κίνηση αντιπερισπασμού» από τη μεριά της κυβέρνησης.
Για το αν είναι στ' αλήθεια αναγκαία μία εκ νέου αναθεώρηση, προς ποια κατεύθυνση πρέπει αυτή να κινηθεί καθώς και ένα σχόλιο για όσες έχουν ολοκληρωθεί μεταπολιτευτικά, ζητήσαμε από τρεις γνωστούς συνταγματολόγους να μας δώσουν τη δική τους απάντηση.
