Μερικά στοιχεία αναφορικά με το θέμα:
Ο αριθμός των δικύκλων που χρησιμοποιούνται στον τομέα των ταχυμεταφορών και ειδικότερα στη διανομή φαγητού (κοινώς αποκαλούμενο ως «ντελίβερι») είναι πάρα πολύ μεγάλος. Δυστυχώς η πλειονότητα των εργαζομένων στον κλάδο αυτόν εξαναγκάζονται να εργάζονται πλήρως ανασφάλιστοι. Συνεπώς όταν συμβεί κάποιο ατύχημα σε εργαζόμενο εν ώρα εργασίας, το ατύχημα σπάνια θα αναγνωριστεί ως εργατικό.
Τα τελευταία χρόνια με την αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, των πωλήσεων πάσης φύσεως προϊόντων εξ αποστάσεως, χιλιάδες εργαζόμενοι βρέθηκαν να χρησιμοποιούν μηχανοκίνητα δίκυκλα.
Οι εργαζόμενοι αυτοί αναγκάζονται να χρησιμοποιούν συνήθως δικό τους μέσο, αναγκάζονται να οδηγούν χωρίς να τους παρέχεται κράνος ή άλλα μέσα ατομικής προστασίας και ταυτόχρονα πιέζονται ώστε να παραδίδουν παραγγελίες σε χρόνους που τους οδηγούν να παρανομούν και να θέτουν σε κίνδυνο την ζωή τους.
Όταν το όχημα ανήκει στην επιχείρηση η ευθύνη για την νομιμότητα και την αρτιότητα του οχήματος βαραίνει την επιχείρηση. Το είδος της σχέσης η οποία συνδέει την επιχείρηση με τον αναβάτη που το χρησιμοποιεί ορίζεται με σαφήνεια. Όταν μάλιστα φέρει τα διακριτικά της εταιρείας, τότε οι έλεγχοι μπορούν να γίνονται πιο εμπεριστατωμένα και προφανώς οι ευθύνες επιμερίζονται όπως αντιστοιχούν δηλ. τροχαίες παραβάσεις στον αναβάτη, παραλείψεις που αφορούν το όχημα ή προβλήματα ασφάλειας στον ιδιοκτήτη.
Επειδή όμως επικρατεί ο αναβάτης - διανομέας να χρησιμοποιεί δικό του όχημα, δεν υπάρχουν και διακριτικά που να τον συνδέουν με τον εργοδότη, οπότε οι έλεγχοι δεν είναι εύκολοι. Σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορούν να καταλογιστούν ευθύνες στον εργοδότη, ούτε για την κατάσταση του οχήματος, ούτε και για παραβάσεις σχετιζόμενες με την εργατική νομοθεσία. Στην συντριπτική πλειοψηφία ισχύει αυτή η τελευταία περίπτωση. Σε μια ευνομούμενη πολιτεία θα ίσχυε το αντίστροφο.
Οι εργαζόμενοι δουλεύουν ανασφάλιστοι με τμήμα της αμοιβής τους να πρέπει να δαπανηθεί σε βενζίνες, συντήρηση του κτλ. Υπολογίζοντας φθορές, ασφάλιση, τεχνικούς ελέγχους καταλαβαίνουμε ότι η καλή κατάσταση και η λειτουργία του οχήματος που τον βαραίνει εξ ολοκλήρου, είναι απευθείας εξαρτώμενη από οικονομικούς όρους. Το υψηλό κόστος σωστής συντήρησης οδηγεί πολύ συχνά στην αμέλεια και συνεπώς την ελλιπή τεχνική καταλληλότητα του οχήματος. Αντίστοιχα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας είναι αποκλειστικά υπόθεση του ίδιου του εργαζόμενου, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Πολλοί καταστηματάρχες «επιλέγουν» το ανασφάλιστο «ντελίβερι» για να μην κόβουν αποδείξεις. Αποφεύγουν τα κλασσικά κουτιά με την επωνυμία της επιχείρησης για να μην δίνουν «στόχο» και να αποφεύγουν τα πρόστιμα.
Ένα άλλο εξαιρετικά επικίνδυνο στοιχείο είναι η πίεση για την παράδοση του προϊόντος που πολλές φορές είναι ασφυκτική. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε παραβίαση του Κ.Ο.Κ. Δυστυχώς οι παραβιάσεις εδώ είναι κυριολεκτικά θανατηφόρες δηλ. παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, ανάποδα σε μονόδρομο κ.ά.
Στα πλαίσια της δραστηριότητάς μου στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας της Βουλής κατέθεσα ορισμένες προτάσεις για την βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης. Πρότεινα να γίνονται συχνότεροι έλεγχοι στις επιχειρήσεις ώστε να ξεκαθαρίζεται τελικά ποια είναι η σχέση εργασίας που έχει ο ταχυμεταφορέας με την επιχείρηση. Όταν διαθέτει το όχημά του για τους σκοπούς του εργοδότη, αλλάζει υποχρεωτικά και η σχέση εργασίας με ότι συνεπάγεται αυτό. Εργάζεται και αμείβεται ως υπάλληλος, αλλά αναλαμβάνει την διανομή ως υπεργολάβος - προμηθευτής παροχής υπηρεσιών.
Ξεκαθαρίζοντας την σχέση αυτή, ξεκαθαρίζει και το πεδίο των ευθυνών για την τροχαία κίνηση του εργαζόμενου δηλ. ποιος οφείλει να συντηρεί το όχημα και να διαθέτει τον εξοπλισμό προστασίας, ο οποίος είναι υποχρεωτικός (κράνος) από τον Κ.Ο.Κ., αλλά και από το είδος του οχήματος (δηλ. γάντια, μπουφάν, παπούτσια, αδιάβροχα κλπ. κατάλληλα για μηχανοκίνητο δίκυκλο και όχι για άλλες δραστηριότητες.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία (REGULATION (EU) 2016/425 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 9 March 2016 on personal protective equipment and repealing Council Directive 89/686/EEC) ορίζει με σαφήνεια τις προδιαγραφές του εξοπλισμού αυτού.
Εξάλλου στα θέματα του εξοπλισμού προστασίας του εργαζόμενου αυτός υποχρεωτικά θα πρέπει να είναι μόνο ατομικός δηλ. το κράνος να μην μπορεί να είναι κοινό ακόμη και αν δύο εργαζόμενοι φορούν το ίδιο μέγεθος. Το να ισχύει για γάντια, παπούτσια κλπ.
Σε κάθε περίπτωση οι μεταφορές θα πρέπει να γίνονται υποχρεωτικά με μηχανοκίνητα δίκυκλα εφοδιασμένα με κατάλληλα κιβώτια, σταθερά προσδεμένα στο όχημα και όχι αυτοσχέδιες πρόχειρες κατασκευές ή κρεμασμένα τσαντάκια στο τιμόνι.
Σαφώς υπάρχει αναγκαιότητα ενός καθαρού και αυστηρού νομοθετικού πλαισίου. Ο έλεγχος όμως της εφαρμογής της νομοθεσίας δεν μπορεί να αφήνεται μόνο στις αρχές, οι οποίες όσο είναι υποστελεχωμένες θα φέρνουν πάντα αποσπασματικά αποτελέσματα.
Το στοίχημα είναι να διαμορφωθεί στην κοινωνία μας,επιτέλους, μια κουλτούρα μηδενικής ανοχής απέναντι στην εκμετάλλευση των εργαζομένων και τις εμφανέστατες παρανομίες των επιχειρήσεων όταν αυτές υπάρχουν. Στο συγκεκριμένο θέμα μιλάμε πράγματι για ζήτημα ζωής και θανάτου.
