Η κλιματική κρίση τροποποιεί το σύνολο των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, και οι παγκόσμιοι φορείς διαπιστώνουν ότι τα μέχρι σήμερα μέτρα είναι άτολμα και αναποτελεσματικά, ενώ προβλέπουν εντονότερα κλιματικά φαινόμενα και άνοδο της μέσης θερμοκρασίας. Στον τουρισμό, οι αλλαγές που επιφέρει η κλιματική κρίση είναι πολυεπίπεδες και βαθιές, ιδιαίτερα στη χώρα μας, εφόσον η Ανατολική Μεσόγειος είναι από τα σημεία του πλανήτη που οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα επηρεαστούν ιδιαίτερα από την κλιματική αλλαγή.
Η πολιτική για το Κλίμα φέρνει στον τουρισμό μεγάλες αλλαγές για τη μείωση των εκπομπών όλων των ανθρώπινων λειτουργιών, ενώ οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης τροποποιούν το τουριστικό προϊόν αλλά τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των φυσικών πόρων. Επιπλέον οι φυσικές καταστροφές που οφείλονται στην κλιματική κρίση υποβαθμίζουν τους τουριστικούς πόρους και το τουριστικό εισόδημα και προϊόν. Πρόσφατο παράδειγμα, οι δασικές πυρκαγιές του Αυγούστου, οδήγησαν σε οικολογική καταστροφή που αναπόφευκτα θα μειώσει τη ζήτηση του τουριστικού προϊόντος. Μακροπρόθεσμα, μελέτες υποδεικνύουν ότι ο θερινός τουρισμός της Μεσογείου θα επηρεαστεί από την αυξανόμενη ένταση και συχνότητα των υψηλών θερμοκρασιών και η μεταβολή κλιματικών συνθηκών θα τροποποιήσει τις προτιμήσεις των ταξιδιωτών. Αυτή η εξέλιξη είχε εντοπισθεί και είχε ενσωματωθεί στην στρατηγική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με επέκταση της τουριστικής περιόδου, ανθεκτικές υποδομές και επένδυση σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
Το θέμα ενός πράσινου και βιώσιμου τουριστικού κλάδου τίθεται συχνά πλέον στη δημόσια συζήτηση και σαφέστατα υπάρχουν επιχειρηματικές και αυτοδιοικητικές πρωτοβουλίες για «πρασίνισμα» των υπηρεσιών και υποδομών. Είμαστε όμως μακριά από την ενσωμάτωση αυτής της υποχρεωτικής κατεύθυνσης στο σύνολο του κλάδου. Καθώς ο τουρισμός συνεισφέρει στην κλιματική αλλαγή, επηρεάζοντας και τη μεγάλη ζήτηση ηλεκτρισμού τους θερινούς μήνες, έχει πλέον σημαντικές υποχρεώσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης αλλά και δυνατότητες επένδυσης σε λύσεις αυτοπαραγωγής, συμμετοχής σε ενεργειακές κοινότητες, και γενικά σε λύσεις που μειώνουν το κλιματικό αποτύπωμα.
Όμως σε απολύτως αντίθετη κατεύθυνση, η κυβέρνηση ΝΔ υποτιμά την προστασία της φύσης και των οικοσυστημάτων αλλά και τον χωροταξικό σχεδιασμό, και, επιδιώκοντας να «απελευθερώσει» επενδύσεις κυρίως σε περιοχές Natura 2000 και στον αιγιαλό, υπονομεύει και τους πόρους που τροφοδοτούν τον τουρισμό αλλά και την ανθεκτικότητα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, αντί να θωρακίσει την ενεργειακή μετάβαση οδηγεί τη χώρα σε ράλι αυξήσεων της ηλεκτρικής ενέργειας.
Από την άλλη, διαχρονικό πρόβλημα στη χώρα μας παραμένει η υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας με υπερσυγκέντρωση τουριστικής κίνησης, ιδιαίτερα σε νησιά κατά τους θερινούς μήνες, αφήνοντας αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και αδυναμία των υποδομών να παραλάβουν αυτά τα φορτία, και υποβαθμίζοντας τελικά τους τουριστικούς προορισμούς.
Όλα τα παραπάνω πρέπει να ληφθούν υπόψη και να ενσωματωθούν στο νέο τουριστικό μοντέλο της Ελλάδας. Το περιβάλλον αποτελεί εξάλλου το βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας μας. Στην κατεύθυνση αυτή, χρειάζεται να κινητοποιηθούν σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία, να στηριχθεί ο τουρισμός για να στραφεί στην πράσινη ενέργεια μέσα από ενεργειακές κοινότητες, να δοθεί προτεραιότητα σε ανθεκτικές τουριστικές υποδομές και σε οικοσυστημικές πρακτικές ενώ οι περιοχές προστασίας της φύσης πρέπει και μπορεί να παράγουν νέο οικο-τουριστικό προϊόν μέσα από την προστασία τους. Ο τουρισμός της Ελλάδας έχει μπροστά του μια μεγάλη πρόκληση για να αναβαθμιστεί και έτσι να τροφοδοτήσει και άλλους τομείς της ελληνικής οικονομίας (π.χ. πρωτογενής) που συμβάλλουν σε αυτό που ονομάζουμε «ελληνικό τουριστικό προϊόν».
Σύνδεσμος στο ηλεκτρονικό τεύχος της εφημερίδας itn Ελληνικός Τουρισμός
