Του Νίκου Κουρμουλή

Δύο θα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αυριανής εκδήλωσης μέχρι στιγμής: Η φιλοσοφία του βραβείου θα κινηθεί σε συγγραφείς πέρα του στενού πυρήνα των γνωστών ονομάτων, όπως επίσης θα διαθέτει και αριστερή κατεύθυνση. Ο νικητής, αλλά και οι διαγωνιζόμενοι είθισται να εκπληρώνουν το διαχρονικό πνευματικό συμβόλαιο του Άλφρεντ Νόμπελ που συμπυκνώνεται στην εξής φράση: « το νικητήριο έργο θα πρέπει να είναι μια εξαίχουσα δουλειά προς μια ιδεώδη κατεύθυνση».

Ο Χαρούκι Μουρακάμι του παραδείσιου εφιάλτη και των υγρών μικροκόσμων, ηγείται της κούρσας από τον κύκλο «των διάσημων συγγραφέων». Ακολουθεί η πολύπλευρη Τζόις Κάρολ Όουτς (βραβευμένη με το National Book Award όσο και το PEN) που έχει παρουσιάσει στην μακρά βιβλιογραφία της, τις όψεις της αμερικανικής καταναλωτικής ασφυξίας και των εσώτερων σκοταδιών των γυναικών.

Από κοντά και ο μεγαλύτερος εν ζωή δυτικός συγγραφέας κατά πολλούς, Φίλιπ Ροθ. Ανεξάντλητη αξία. Ενώ δεν θα πρέπει να αγνοηθεί σε καμία περίπτωση ο Ιρλανδός βραβευμένος με Booker, Τζον Μπάνβιλ. Ένας συγγραφέας που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο με την ατμοσφαιρική γραφή του. Τέλος, αλλά όχι τελευταίος μένει ο μέγας Ούγγρος Λάζλο Κραζνάχορκαϊ. Το τελευταίο του βιβλίο «Πόλεμος και πόλεμος» κέρδισε το βραβείο Booker και το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ο Κραζνάχορκαϊ συγκαταλέγεται στους τελευταίους οραματιστές μιας Ευρώπης μακριά από τα ολοκληρωτικά συμπλέγματα.  

Μέχρι αυτή την ώρα όμως το φαβορί μας έρχεται από την Λευκορωσία. Δεν είναι άλλη από την ακτιβίστρια και αρθογράφο, Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Μια μεγάλη έκπληξη για τους γνωρίζοντες και όχι μόνο. Πρώτα απ’όλα διότι είναι από τις ελάχιστες φορές που μια δημοσιογράφος-δοκιμιογράφος όπου τα βιβλία της δεν είναι καθαρή πρόζα, προηγείται για το πολύτιμο βραβείο. Είχε γίνει το 1902 με τον Θίντορ Μόμσεν, για να ακολουθήσει ο καινοτόμος μαθηματικός Μπέρτραντ Ράσελ to 1950. H Σβετλάνα Αλεξίεβιτς η οποία αντιστέκεται στο καθεστώς Πούτιν, περιγράφει στα βιβλία της τα συλλογικά-εθνικά τραύματα της Ρωσίας από την διάρκεια της Σοβιετικής περιόδου, τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, την καταστροφή του Τσερνόμπιλ κ.α. Μια συγγραφέας που κυνηγά και καταγράφει την μαρτυρία, ενώ σε μια πληθώρα κειμένων αναπτύσσει τις ριζοσπαστικές της θέσεις για τις μετακινήσεις των προσφυγικών πληθυσμών.

Το αουτσάιντερ μεταξύ Αλεξίεβιτς και Μουρακάμι, έρχεται από την Κένυα και έχει το όνομα Νγκούγκι Γουά Θιόνγκο. Εξόριστος και προγραμμένος για εκτέλεση από την δικτατορία του Μόι, ο Κενυάτης συγγραφέας και πανεπιστημιακός, είναι ένα από τα πρόσωπα στα οποία η Ακαδημία ανακαλύπτει την ουμανιστική της πλευρά. Το βιβλίο του «A grain of wheat» (1967), ήταν ένα ράπισμα κατά της αποικιοκρατίας και της σκλαβιάς εισάγωντας τον δυτικό κόσμο στον μαρξισμό της Αφρικής, του Φανόν. Ίσως η πιο αξιαγάπητη και παγκόσμια συμμετοχή.

Που θα στρέψει η Ακαδημία το βλέμμα της; Από το όνομα θα καταλάβουμε και το σκεπτικό. Οι φανς περιμένουν με κομμένη την ανάσα. Αλλά και η αγορά του βιβλίου. Το Νόμπελ σίγουρα είναι μια γιορτή, αλλά και ένα επισφράγισμα μιας πνευματικής κατεύθυνσης. Ενός προσώπου και μιας απροσμέγιστης προσφοράς. Τα πολιτικά συμφέροντα δεν λείπουν και όσο περνά ο καιρός εντείνονται. Όπως επίσης και η σφαίρες επιρροής των κυρίαρχων κρατών. Στη 1 μετά τα μεσάνυχτα τοπική ώρα Στοκχόλμης θα τα ξέρουμε όλα.

Εξώφυλλο- Χαρούκι Μουρακάμι