Εννοείται ότι για να γνωρίζει τον νόμο πρέπει να τον καταλαβαίνει. Επομένως ότι και η Πολιτεία, δηλαδή εδώ η Βουλή, οφείλει να διατυπώνει τους νόμους σε στρωτά ελληνικά που να τα καταλαβαίνουν όλοι, με σαφές νόημα. Ας κρατούμε πάντα στον νου ότι από το νόημα και την κατανόηση μιας λέξης εξαρτάται η εφαρμογή και από την τελευταία ίσως το αν κάποιος θα βρεθεί στη φυλακή.
Θα αρκούσε ο παραπάνω λόγος (ως εγγύηση ορθής απονομής δικαιοσύνης!), αλλά δεν είναι ο μόνος για να 'ναι σωστά τα ελληνικά του νομοθέτη: ο μαθητής μαθαίνει γράμματα στο σχολείο, αλλά αν δεν τα καλλιεργεί συνηθίζει στην αοριστία και στην ακαταστασία. Επιπλέον συνεχώς ακούει τον στομφώδη λόγο των τηλεπαρουσιαστών. Τα «ανεξαρτήτου αιτίας» πάνε κι έρχονται. Η σωστή διατύπωση των νομοθετικών κειμένων, των δικαστικών αποφάσεων και των εκφράσεων της μαζικής επικοινωνίας βοηθά την επιβίωση και τη λειτουργικότητα της γλώσσας. Την οποία χρειαζόμαστε όχι για να αποδεικνύουμε την ιστορική συνέχεια της ελληνικής φυλής, αλλά να αξιοποιούμε ένα εργαλείο επιστήμης, δημοκρατίας, τέχνης και διαλόγου, το οποίο χρειάζεται σε όλους.
Κοινώς αποδεκτά τα παραπάνω στη θεωρία, αλλά στην καθημερινότητα της Βουλής μοιάζει η υπόθεση χαμένη. Τα καλά ελληνικά λίγων πολιτικών, ευτυχώς μεταξύ αυτών και του προηγούμενου και του σημερινού προέδρου της, αποτελούν εξαιρέσεις εν μέσω της αδιαφορίας των περισσοτέρων.
Ας αναφέρω όμως εντέλει και την επίκαιρη αφορμή των σκέψεων. Τυχαίνει να διαβάζω έναν πρόσφατο νόμο (4662/2020, Εθνικός μηχανισμός διαχείρισης κρίσεων κ.λπ.), όπου όλες οι οριζόμενες έννοιες γράφονται εντός παρενθέσεως και αγγλικά. Γιατί άραγε; Γιατί χρειάζεται ο πολίτης να ωθείται από κανόνες να μάθει ότι η έγκαιρη προειδοποίηση λέγεται Early Warning, η πρόληψη Prevention, η αντιμετώπιση Response κ.λπ.; Μήπως χάρη της διεθνούς συνεννόησης; Αυτά όμως είναι θέματα εφαρμογής, όχι παραγωγής του Δικαίου. Επομένως, «αλλού αυτά». Ούτε μπορεί να δικαιολογηθεί η χρήση των αγγλικών όρων για χάρη της ερμηνείας ή της καλύτερης κατανόησης του κειμένου. Η τελευταία εκδοχή θα σήμαινε ότι για τον νομοθέτη η κατανόηση του νόμου από όσους δεν ξέρουν ξένες γλώσσες ή ξέρουν π.χ. γαλλικά ή γερμανικά είναι λιγότερο σημαντική. Τέλος, το μήνυμα ότι η ελληνική γλώσσα δεν έχει αυτάρκεια και χρειάζονται οι αγγλικές λέξεις για την καταλάβουμε, ασφαλώς δεν τη βοηθά.
Στο διάστημα της παρουσίας μου στα βουλευτικά έδρανα είχα ακούσει να εκφωνούνται κατά τη διάρκεια νομοθετικής εργασίας κείμενα με τίτλο «Βελτίωση παραδρομής». Ευρηματικό, είχα σκεφτεί.
* Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομ. καθηγητής ΑΠΘ
