Σχεδόν όλοι προεξοφλούσαν την αδυναμία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης στη Μ. Βρετανία. Δεξιοί και αριστεροί αρθρογράφοι έριζαν για τα όρια της δημοκρατικής νομιμοποίησης σε περίπτωση πολιτικού αδιεξόδου. Σενάρια πλειοψηφικών και μειοψηφικών κυβερνήσεων συνεργασίας διακινούνταν αφειδώς. Οι Εργατικοί έδιναν μάχη σώμα με σώμα με τους Συντηρητικούς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Ανένταχτοι αριστεροί και αριστερές στήριζαν το Εργατικό Κόμμα ως ανάχωμα στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα της Δεξιάς.
Η λαϊκή ετυμηγορία όμως δεν συμβαδίζει με τις μελέτες της πολιτικής συμπεριφοράς. Χρειάστηκε να περάσει ένα βράδυ, το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, για να μετατραπεί το κακόγουστο αστείο σε εφιάλτη: Ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, οι Συντηρητικοί σχηματίζουν αυτοδύναμη κυβέρνηση με μια μικρή, αλλά από κάθε άποψη σημαντική, πλειοψηφία.
Μια πρώτη, βιαστική, ανάγνωση της εκλογικής αριθμητικής αναδεικνύει δύο ιστορικών διαστάσεων ήττες. Πρώτα και κύρια, οι Εργατικοί εξαφανίζονται από τον πολιτικό χάρτη της Σκωτίας. Η προοδευτική πνοή της ανεπιτυχούς καμπάνιας για την ανεξαρτησία και το καθαρό μήνυμα ανατροπής των πολιτικών λιτότητας σε πανεθνικό επίπεδο συνετέλεσαν στον υπερδιπλασιασμό της εκλογικής δύναμης των εθνικιστών.
Σε δεύτερο επίπεδο, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, μέχρι πρότινος κεντρώοι κυβερνητικοί εταίροι, πλήρωσαν ακριβά την άνευ όρων παράδοσή τους στην αντιδραστική ατζέντα των συντηρητικών χάνοντας τα δύο τρίτα της εκλογικής τους δύναμης. Οι ήττες επισφραγίστηκαν με τις παραιτήσεις των Νικ Κλεγκ (ηγέτη των Φιλελεύθερων Δημοκρατών) και Ντέιβιντ Μίλιμπαντ (ηγέτη των Εργατικών). Τη στιγμή όμως που το Εργατικό κόμμα, δέσμιο από τα φαντάσματα της τριτοδρομικής του μετάλλαξης, θα βιώνει μια από τις ισχυρότερες κρίσεις στην πρόσφατη ιστορία του, η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον θα συνεχίζει το καταστροφικό της έργο.
Τι σημαίνει μια αυτοδύναμη κυβέρνηση των συντηρητικών; Δραστικότερες περικοπές δαπανών στο σύστημα υγείας και κοινωνικής προστασίας. Περαιτέρω ελαστικοποίηση των ήδη ελαστικών σχέσεων εργασίας. Άμβλυνση των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών ανισοτήτων. Επιδείνωση της θέσης των μεταναστών που ζουν και εργάζονται στη χώρα, ακόμη και εάν προέρχονται από την Ε.Ε. Επαναπροσδιορισμός της σχέσης της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση με τη διεξαγωγή του διαβόητου μέσα/έξω (in/out) δημοψηφίσματος. Σοβαροί τριγμοί στους δεσμούς συνοχής του Ηνωμένου Βασιλείου. Και η λίστα συνεχίζεται.
Οι εκλογές επικύρωσαν τη χρόνια κρίση πολιτικής εκπροσώπησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κύριο ρόλο έχει το λεγόμενο "first pass the post" εκλογικό σύστημα, που αλλοιώνει de facto τη λαϊκή βούληση διαιρώντας την επικράτεια σε μονοεδρικές περιφέρειες, με τον κερδισμένο... να τα παίρνει όλα. Για παράδειγμα η απώλεια της μισής εκλογικής δύναμης του Εργατικού κόμματος στη Σκωτία επέφερε την απώλεια των 40 από τις 41 έδρες που κατείχε στις προηγούμενες εκλογές. Ο διπλασιασμός του πανεθνικού ποσοστού του κόμματος των Πρασίνων δεν επέφερε καμία αλλαγή στον αριθμό των εδρών του.
Τέλος, η άνοδος του (ακρο)δεξιού ευρωσκεπτικιστικού Κόμματος της Ανεξαρτησίας σε τρίτο κόμμα με 13% απέδωσε μόλις μία κοινοβουλευτική έδρα, με τον Νάιτζελ Φάρατζ να μην εκλέγεται και τελικά να παραιτείται από τη θέση του επικεφαλής του κόμματός του. Δεν ήταν λοιπόν τυχαία η αναφορά του τελευταίου για την ανάγκη εφαρμογής ενός δικαιότερου συστήματος πολιτικής εκπροσώπησης.
Η κρίση εκπροσώπησης συνδέεται με τη σοβούσα συνταγματική κρίση, που είναι σχεδόν βέβαιο πως πολύ σύντομα θα εκδηλωθεί. Οι προοπτικές ενός δημοψηφίσματος για την Ευρώπη θα αναθερμάνουν τις προοπτικές ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας. Την ίδια στιγμή οι φυγόκεντρες τάσεις θα εντείνονται όσο η κυβέρνηση διστάζει να ανοίξει το ζήτημα του συνταγματικού επαναπροσδιορισμού των σχέσεων ανάμεσα στις πολιτικές οντότητες που απαρτίζουν το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το μέγεθος της πολιτικής νίκης της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς βρίσκει τη βρετανική Αριστερά περισσότερο μουδιασμένη από ποτέ άλλοτε στο πρόσφατο παρελθόν. Προϋπόθεση για την ανασυγκρότηση και την οργάνωση της αντίστασης είναι η επινόηση νέων πολιτικών δομών.
* Ο Γιώργος Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Ιστορίας στο Queen Mary του Λονδίνου
