Με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή για το ασφαλιστικό, κάποιοι μίλησαν για ταξική πόλωση. Έχει βάση αυτή η επισήμανση;
Είναι μια παρατήρηση που μπορείς να την κάνεις. Η εκλογή του Μητσοτάκη βάζει τη σφραγίδα της σε μια στροφή της Ν.Δ σε ακόμα πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες θέσεις. Ο κ. Μητσοτάκης στη συζήτηση στη Βουλή εκφώνησε κρίσιμες πλευρές της φιλοσοφίας του. Τον διακατέχει ευφάνταστο μίσος σε ό,τι αναφέρεται στο δημόσιο. Αυτό έγινε ορατό απολύτως από τη συζήτηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά την ήττα, παρά τη συνθηκολόγηση του καλοκαιριού, προσπαθεί, όχι πάντα με επιτυχία, να υπερασπιστεί τα πιο αδύναμα, τα πιο φτωχά κοινωνικά στρώματα.
Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο υπάρχει περιθώριο μιας μεροληπτικά ταξικής πολιτικής; Και σε ρωτώ γιατί βλέπουμε κοινωνικές αντιδράσεις, π.χ. για το ασφαλιστικό.
Θεωρητικά, αλλά και πρακτικά, περιθώριο υπάρχει. Δεν θέλω να ωραιοποιήσω καταστάσεις, ούτε να εμφανιστώ υπεραισιόδοξος, θα ήταν λάθος. Ωστόσο, θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο λάθος να ισχυριστείς ότι τα πάντα έχουν τελειώσει. Ακόμα και σήμερα, που βιώνουμε μια πολύ δύσκολη κατάσταση, που υλοποιούμε ένα πρόγραμμα που δεν είναι δικό μας, αλλά προϊόν εκβιασμού, υπάρχουν περιθώρια να ασκήσεις μια παράλληλη πολιτική, στο πλαίσιο μιας συγκρουσιακής διαδικασίας, που να έχει κοινωνικό, ριζοσπαστικό και ταξικό πρόσημο και να συμβάλει στην προσπάθεια για απεγκλωβισμό από τα μνημόνια.
Ο πόλεμος δεν τελείωσε
Δεν είναι αντίφαση να υλοποιείς ένα πρόγραμμα που δεν πιστεύεις και από την άλλη να υποστηρίζεις ότι μπορείς να ασκήσεις, έστω και εν μέρει, αριστερή πολιτική;
Αντίφαση είναι, αλλά είναι και πραγματικότητα. Έχει γίνει μια σαφής υποχώρηση. Αυτό δεν πρέπει να το κρύβουμε. Ηττηθήκαμε, χάσαμε μια μεγάλη μάχη, αλλά ο πόλεμος δεν τελείωσε. Και μέσα σε αυτόν τον πόλεμο πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα, να μειώσουμε τις επιπτώσεις των μνημονιακών μέτρων, να πάρουμε πρωτοβουλίες, να πραγματοποιήσουμε τομές, που να είναι ουσιαστικοί βηματισμοί στην πορεία του μετασχηματισμού.
Πριν λίγες ημέρες έγινε, με αφορμή τον ένα χρόνο διακυβέρνησης, εκδήλωση με ομιλητή τον Αλέξη Τσίπρα. Από τη δική σου πλευρά, με δυο λόγια, ποιος είναι ο απολογισμός;
Θα χρειαστεί να γίνει συζήτηση και ενόψει του συνεδρίου του κόμματος. Και για αυτό, το συνέδριο δεν πρέπει να καθυστερήσει. Θα είναι κρίσιμο συνέδριο και όχι μόνο απολογιστικό. Θα γίνει συζήτηση μέσα στη μάχη και όχι σε ουδέτερο πολιτικό χρόνο. Θα πρέπει να συζητήσουμε για την πορεία μας, αλλά και για τα επόμενα βήματα. Το κόμμα δεν είναι παρακολουθητής των εξελίξεων, δεν κρίνει απλώς την πορεία του κυβερνητικού έργου, έχει άποψη, παρεμβαίνει, αλλάζει, διαμορφώνει. Όσον αφορά στον απολογισμό,το πρώτο διάστημα έφυγε με τη διαπραγμάτευση. Ήταν ένα αναγκαίο κακό. Πιστεύω ότι έγιναν σοβαρές προσπάθειες, κάποιες στιγμές ήταν μεγαλειώδεις που θα μείνουν στην ιστορία. Φάνηκαν, όμως και μεγάλες αδυναμίες, έγιναν λάθη…
Βαθιά μεταλλαγμένη Ευρώπη
Το μεγαλύτερο λάθος;
Είχαμε υποτιμήσει τον αντίπαλο και είχαμε υπερτιμήσει, ίσως, τη στήριξη που θα είχαμε από πολιτικές δυνάμεις και τα κινήματα στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ήμασταν μόνοι απέναντι σε έναν πανίσχυρο αντίπαλο, που ήταν αποφασισμένος να συντρίψει το παράδειγμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, προφανώς δεν είναι η Ευρώπη που εμείς θέλουμε. Είναι βαθιά μεταλλαγμένη και εχθρική σε κάθε τι που μπορεί να αμφισβητήσει την πολιτική της λιτότητας.
Που σημαίνει ότι τίθεται υπό αμφισβήτηση η βασική αρχή του χώρου ότι η Ευρώπη είναι το προνομιακό πεδίο των κοινωνικών και ταξικών αγώνων;
Συνεχίζω να το πιστεύω, αλλά την ίδια στιγμή δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μας στους υπαρκτούς συσχετισμούς, στην αγριότητα της ευρωπαϊκής ελίτ, που φαίνεται όχι μόνο στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης, αλλά και στο προσφυγικό. Η Ευρώπη της αλληλεγγύης απέχει έτη φωτός από τη σημερινή Ευρώπη. Οι φράκτες, οι φοβικές κραυγές, ο ρατσισμός, η ισλαμοφοβία, ποια σχέση μπορούν να έχουν με το δικό μας όραμα; Η Ευρώπη για να υπάρξει ως οντότητα, για να έχει προοπτική, είναι απαραίτητο να αλλάξει από τα θεμέλια της και να ξαναδημιουργηθεί σχεδόν από την αρχή. Διαφορετικά οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Οι λαοί δεν μπορούν για καιρό να ανεχθούν ένα οικοδόμημα που παίρνει πίσω κατακτήσεις και δικαιώματα…
Είναι σαν να λες ότι είναι περίπου νομοτέλεια η λαϊκή εξέγερση…
Οι… εξεγέρσεις μπορεί να είναι ποικίλες και σε διαφορετική κατεύθυνση. Η ακραία φτώχεια δεν οδηγεί νομοτελειακά στην προλεταριακή επανάσταση, δεν έχει πάντα άρωμα αριστερό. Ενίοτε, μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον, βρίσκει πρόσφορο έδαφος η ακροδεξιά και, δυστυχώς, έχουμε τέτοια ηχηρά παραδείγματα και σήμερα. Όπως, επίσης, βλέπουμε με ενδιαφέρον και ελπίδα τις εξελίξεις στην Πορτογαλία και την Ισπανία. Η Ευρώπη αλλάζει, αλλά προς ποια κατεύθυνση θα πάει δεν έχει ακόμα κριθεί.
Διατυπώνεται μια ακόμα ένσταση, που αφορά το παράλληλο πρόγραμμα. Πολλοί λένε ότι υλοποιείται μερικώς ή ότι υπάρχει σοβαρή καθυστέρηση.
Το παράλληλο πρόγραμμα, αποτελούσε το βασικό άξονα της προεκλογικής περιόδου. Χωρίς αυτό, καμία προοπτική, με βάση τη δική μας αντίληψη, δεν υπάρχει. Και είναι γεγονός ότι έχουμε σοβαρή καθυστέρηση. Αυτό θα κρίνει εντέλει την πορεία της κυβέρνησης. Χρειάζεται να ληφθούν άμεσα μέτρα, που να αφορούν την παιδεία και την υγεία, την κοινωνική αλληλεγγύη και νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα αλλάζουν το τοπίο, θα διευρύνουν τη δημοκρατία και τα δικαιώματα. Είδαμε, και το λέω ως παράδειγμα, το θετικό αντίκτυπο με τη ψήφιση του συμφώνου συμβίωσης και για ομόφυλα ζευγάρια. Παλαιότερα για την ιθαγένεια ή το νόμο για τις φυλακές. Η κυβέρνηση όλο αυτό το διάστημα έχει κάνει θετικές παρεμβάσεις με κοινωνικό και ταξικό πρόσημο. Δεν πρέπει να μηδενίζουμε, ούτε να ξεχνάμε. Εντούτοις, χρειάζεται να ενισχύσουμε αυτές τις πλευρές ακόμα περισσότερο. Για παράδειγμα, πρωτοβουλίες για τα εργασιακά, τις συλλογικές συμβάσεις, τον κατώτατο μισθό…
Συμπόρευση με τον κόσμο που διεκδικεί
Αυτή την περίοδο έχουμε σοβαρές κοινωνικές αντιδράσεις. Φαντάζομαι ότι είναι πρωτόγνωρο για έναν αριστερό να έρχεται αντιμέτωπος με διαδηλωτές, που αντιδρούν σε μέτρα που αυτός έχεις πάρει.
Δεν πρέπει να αγνοήσουμε ότι υπάρχουν παρεμβάσεις των πιο συντηρητικών κύκλων και κληρονομιές από το παρελθόν, που δυσχεραίνουν την κατάσταση Ωστόσο, ούτε μια στιγμή δεν πρέπει να μπούμε στη λογική ότι οι κινητοποιήσεις είναι καθοδηγούμενες ή στημένες. Οι αγρότες που είναι στο δρόμο δεν είναι μόνο «τσιφλικάδες», είναι και φτωχοί. Οι «γραβάτες» δεν αφορούν αποκλειστικά πλούσιους, αλλά και φτωχούς που απλώς φοράνε τα ρούχα της δουλειάς. Εμείς αυτούς τους δεύτερους πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και εκεί χρειάζονται επειγόντως διορθωτικές κινήσεις. Ο κόσμος δεν είναι -και καλά κάνει- απαθής. Το είχαμε πει και παλαιότερα. Αυτή η κυβέρνηση θα πορεύεται και θα κερδίζει ότι μπορεί όσο ο κόσμος θα είναι στο δρόμο, θα διεκδικεί. Το δρόμο, τη διαδήλωση, το κίνημα δεν πρέπει να τα φοβόμαστε. Οι άνθρωποι, όταν μάλιστα κατεβαίνουν μαζικά στο δρόμο, συνήθως, έχουν δίκιο.
Μετέχεις στην κίνηση των «53». Θα υπάρχει συνέχεια;
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από ένα μεγάλο πολυτασικό κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Οι «53», παρόλο που αγαπημένοι μας σύντροφοι αποχώρησαν το καλοκαίρι από το κόμμα, συνεχίζουν μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, υπερασπιζόμενοι τα πολιτικά και φυσιογνωμικά του χαρακτηριστικά. Ως προς τη συνέχεια, προγραμματίζουμε πανελλαδική σύσκεψη του ρεύματός μας στα τέλη Φλεβάρη, όπου θα συζητήσουμε όλα τα ζητήματα. Οι «53», ή όπως ονομαστεί η τάση, δεν ήταν ποτέ και φυσικά δεν θα γίνουν κόμμα μέσα στο κόμμα. Θέλουμε να είμαστε ένα ανοιχτό ιδεολογικοπολιτικό ρεύμα σκέψης, να συμβάλουμε στη σύνθεση των απόψεων μέσα στο κόμμα. Θέλουμε, επίσης, να υπερασπιστούμε την αριστερή ριζοσπαστική μας πορεία σε όλες τις εκφάνσεις.
