• Στις πλάτες των ελλήνων φορολογούμενων στηρίχθηκε για άλλη μια φορά το τραπεζικό σύστημα προκειμένου να περάσει με επιτυχία τα πανευρωπαϊκά stress test.

• Διατηρείται η αδυναμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την οικονομία – Σχέδια για να επιστρέψουν στους ιδιώτες που τις χρεοκόπησαν

Χρειάστηκαν τα χρήματα των ελλήνων φορολογούμενων για να «σώσουν» για άλλη μια φορά τις ελληνικές τράπεζες, με τους επικεφαλής τους να εξακολουθούν να «κλείνουν τα μάτια» στις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας και να δρομολογούν στο παρασκήνιο κινήσεις που θα ανοίξουν τον δρόμο επιστροφής των τραπεζών στους ιδιώτες που τις χρεοκόπησαν.

Αν και σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ και της ΤτΕ, οι ελληνικές τράπεζες πέρασαν την πανευρωπαϊκή

άσκηση προσομοίωσης και πρακτικά δεν εμφανίζουν υπό τη δυναμική αξιολόγηση κεφαλαιακές ανάγκες, είναι όμως κοινό μυστικό πρώτον ότι η όποια επιτυχία οφείλεται αποκλειστικά στους φορολογούμενους και δεύτερον ότι δεν πρόκειται τα οφέλη να επιστρέψουν σε αυτούς.

Κι αυτό, γιατί ο τρόπος που εξ αρχής στηρίχτηκε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν προς υπεράσπιση των τραπεζιτών και σε βάρος του ελληνικού Δημοσίου. Το τελευταίο επεισόδιο αυτής της στήριξης παίχτηκε με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών την περασμένη άνοιξη, όταν «σκανδαλωδώς» εξαιρέθηκε από τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αν και βασικός μέτοχος στις τέσσερις συστημικές τράπεζες εξαιρέθηκε από τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, Με αποτέλεσμα η περιουσία του ΤΧΣ, δηλαδή του ελληνικού Δημοσίου, να απομειωθεί πάνω από 8 δισ. ευρώ.

Και τελικά ο λογαριασμός στήριξης των ελληνικών τραπεζών, στις πλάτες των φορολογουμένων, έχει φτάσει τα περίπου 40,5 δισ., με το ελληνικό Δημόσιο να μην ασκεί καμία ουσιαστική εποπτεία, αν και παραμένει βασικός μέτοχος.

 Ούτε ευρώ στην οικονομία

Την επομένη κιόλας των αποτελεσμάτων των stress test μία είναι η ερώτηση που απασχολεί σύσσωμη την οικονομία και την κοινωνία: θα αρχίσουν επιτέλους οι τράπεζες να χρηματοδοτούν την οικονομία;

Η απάντηση, ακόμη και από  τραπεζίτες και αναλυτές, είναι ξεκάθαρα όχι ή τουλάχιστον όχι ακόμη και αναλύουν τους λόγους.

Ο πρώτος και βασικός είναι ότι τα stress test και το αποτέλεσμά τους δεν άλλαξε τον όγκο των κεφαλαίων που οι τράπεζες έχουν στην διάθεσή τους για να αυξήσουν τις χορηγήσεις δανείων. Ούτε αλλάζει κάτι στην πολιτική χορηγήσεων προς το …χαλαρότερο.  Άλλωστε οι τράπεζες γνώριζαν και πριν από τα stress test – ειδικά οι ελληνικές που βρίσκονται υπό αυστηρή επιτήρηση λόγω τρόικας – τα περιθώρια δανεισμού που έχουν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ενδεχομένως να αλλάζει κάτι άμεσα ως προς τα περιθώρια συμμετοχής των τραπεζών στο βραχυπρόθεσμο κρατικό χρέος, με αντίστοιχες όμως επιπτώσεις στα επιτόκια δανεισμού σε βάρος του δημοσίου.

Ο δεύτερος λόγος αφορά το γεγονός ότι ορισμένες από τις ελληνικές τράπεζες πέρασαν τα stresstest με τις κεφαλαιακές ενισχύσεις των ΑΜΚ του 2014 και των capital plans τα οποία πρέπει  να υλοποιηθούν μέσα στο επόμενο εξάμηνο – εννεάμηνο. Τα capital plans που έχουν εγκριθεί από την DGComp μένει να υλοποιηθούν μέχρι την άνοιξη του 2015 ώστε να καλυφθούν οι κεφαλαιακοί στόχοι που παραμένουν ζητούμενοι… Βέβαια όπως διαβεβαιώνουν οι συγκεκριμένες τράπεζες που υποχρεούνται να τα υλοποιήσουν οι διαδικασίες για τις κινήσεις αυτές έχουν ήδη δρομολογηθεί,  όμως αυτές θα γίνουν κυρίως  με πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και συρρίκνωση των πιστώσεων.

Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει βέβαια με το γεγονός ότι η εποπτεία του τραπεζικού συστήματος και κατά συνέπεια η παρακολούθηση και έλεγχος αύξησης του ενεργητικού των τραπεζών αλλάζει χέρια σε δέκα ημέρες και περνάει στις πολυπρόσωπες Επιτροπές της ΕΚΤ οι οποίες θα ασχολούνται με κάθε χώρα ξεχωριστά. Κανείς δεν περιμένει από αυτήν την  διαδικασία αύξηση της χρηματοδότησης της οικονομίας μας.

Ο τέταρτος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι θεωρείται πιο εύκολη η «καλή εικόνα» που προέκυψε από τα stress test έχει ξαναβάλει μπροστά και μάλιστα με ισχυρή …δυναμική την διαδικασία ιδιωτικοποίησης των τεσσάρων τραπεζών. Και επειδή όπως έδειξαν τα αποτελέσματα οι δύο με την καλύτερη εικόνα – δηλαδή την μεγαλύτερη δυνατότητα αύξησης του ενεργητικού τους - δηλαδή η Alpha Bank και η Πειραιώς είναι οι περισσότερο «κρατικές» από τις τέσσερις, η προτεραιότητα αυτής της διαδικασίας  θα κάνουν ότι μπορούν για να προστατευθεί από κάθε επιρροή πολιτικής  που θα μπορούσε να καθυστερήσει ή να την επηρεάσει αρνητικά…

Σημ. ( σχεδιάζουν για  να προλάβουν την κυβερνητική αλλαγή και κάνουν  ότι μπορούν για να παρατείνουν το βίο της υπάρχουσας)

Ο πέμπτος λόγος βέβαια έχει να κάνει ότι η «ζήτηση» δανείων με τους όρους της «νέας» εποπτείας, λόγω της αδύναμης οικονομικής δραστηριότητας δεν δημιουργεί προσδοκίες για αλλαγή  του «κλίματος».

Ολέθρια η επιστροφή στους ιδιώτες

Την ίδια στιγμή οι τραπεζίτες επεξεργάζονται σχέδια για την έξοδο από την επιτήρηση της DG Comp και την εξόφληση της κρατικής βοήθειας με ορίζοντα τους πρώτους μήνες του 2015. Το "θετικό" αποτέλεσμα του stress test της ΕΚΤ δίνει τη δυνατότητα να ξεδιπλωθεί η στρατηγική της ολικής επαναφοράς των ελληνικών τραπεζών στους ιδιώτες που πριν από λίγα χρόνια τις χρεοκόπησαν.

Με ένα νέο σκάνδαλο, τα επιτελεία τριών τραπεζών είναι έτοιμα να θέσουν μετ' επιτάσεως το θέμα επαναγοράς και ακύρωσης των warrants μέσω προαιρετικών δημόσιων προτάσεων από το ΤΧΣ στους κατόχους των παραστατικών τίτλων.

Οι ίδιοι  σημειώνουν ότι «η Alpha Bank αλλά και η Πειραιώς μετά την άνεση με την οποία πέρασαν το stress test και με το ατού της εξόφλησης των προνομιούχων μετοχών του Δημοσίου, είναι πλέον έτοιμες οι τράπεζες για την έξοδό τους από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας». Το θέμα των warrants αναμένεται να αποτελέσει εφεξής το κυρίαρχο αντικείμενο της ατζέντας των συζητήσεων του κλάδου με την τρόικα.

Σήμερα το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι μέτοχος της Alpha Bank ΑΛΦΑ -0,82% σε ποσοστό 67,9%, στην Πειραιώς κατέχει το 67,3%, στην Εθνική το 57,2% και στηEurobank το 35,4%.

Αυτό που καταλαβαίνουμε πολύ καλά, διαμορφώνοντας το πρόγραμμά μας στον ΣΥΡΙΖΑ  είναι ότι, χωρίς έλεγχο του τραπεζικού συστήματος η ανάκαμψη της οικονομίας είναι φανερά αδύνατη, αλλά και χωρίς επανεκκίνηση της οικονομίας το τραπεζικό σύστημα  θα καρκινοβατεί συνεχώς συρρικνούμενο.

Η εξασφάλιση της δημόσιας ιδιοκτησίας και η νέα αρχιτεκτονική και λειτουργία του Χρηματοπιστωτικού συστήματος για την ανάπτυξη και  τις ανάγκες της κοινωνίας είναι η δική μας καθοριστική  επιλογή. 

* Ο Ζώης Πεπές είνα μέλος της Κ.Ε. και της επιτροπής προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ