Πρόκειται βέβαια για προβλέψεις που πραγματοποιούνται από την ισχυρή και έγκυρη μελετητική και ερευνητική ομάδα του IPCC (της Διακυβερνητικής Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών). Και οι αλλαγές που παρατηρούνται στις κλιματικές συνθήκες έχουν αποθαρρύνει ακόμη και τους περισσότερους αρνητές ή σκεπτικιστές, οι οποίοι έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους προς τη Γεωμηχανική, τις μεγάλες παρεμβάσεις στην ατμόσφαιρα ή τους ωκεανούς, που θα μπορούσαν, όπως ισχυρίζονται, να συγκρατήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Δεν έχει υπάρξει τέτοια περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας, όπως αυτή που ζούμε και βρίσκεται σε εξέλιξη, η οποία είναι αποκλειστικά το αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η εποχή της Ανθρωποκαίνου, όπως έχει ονομαστεί, μεταβάλλει αρνητικά το περιβάλλον στο οποίο ζούμε, οδηγεί στη διεύρυνση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων, αλλά και στην αδυναμία επιβίωσης τμημάτων του ανθρώπινου πληθυσμού και, στο τέλος, αν δεν ανασταλεί, θα οδηγήσει στην αδυναμία επιβίωσης και του ανθρώπινου είδους στο σύνολό του.
Αλλά ακόμα κι αν ληφθούν μέτρα επαρκή για να συγκρατηθεί η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, θα χρειαστούν μεγάλες και δαπανηρές παρεμβάσεις για την προστασία των κοινωνιών από τις ορατές ήδη επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η έκδοση της ATTAC (της διεθνούς σήμερα οργάνωσης για τη δράση και την εκπαίδευση κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης) την οποία παρουσιάζουμε*, περιλαμβάνει μια πλήρη ανασκόπηση των θεμάτων, τα οποία έχουν σχέση με την κλιματική αλλαγή: τους λόγους –πολιτικούς και πολιτιστικούς– για τους οποίους δεν αντιμετωπίζεται πραγματικά, τις επιπτώσεις που έχει για τη διεύρυνση των ανισοτήτων και την ενίσχυση των ολιγαρχιών, τα προβληματικά αποτελέσματα των διεθνών συναντήσεων και αποφάσεων, τις μεθόδους που πρέπει να ακολουθήσουμε για να επιτύχουμε την άμβλυνση και αντιμετώπισή της.
Και όλοι οι συγγραφείς ασχολούνται με το παράδοξο των επιβεβαιωμένων προβλέψεων που αντιμετωπίζονται με εγκληματική αμέλεια ή αδιαφορία, με την ακατανόητη ψευδαίσθηση ότι η ταξική υπεροχή, ο πλούτος δηλαδή, αποτελεί διέξοδο όταν γίνεται προβληματική η επιβίωση των ανθρώπινων κοινωνιών στο σύνολό τους.
Σε ένα άρθρο στη γαλλική «Λιμπερασιόν», ο Yves Cochet, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος στη Γαλλία, μας εξηγεί ότι πρέπει να σταματήσει η συνεχής μετατόπιση του ορίου –η επανάληψη της φράσης «έχουμε φτάσει σε οριακό σημείο, αν δεν κάνουμε κάτι τα επόμενα δέκα χρόνια...»- για τον απλό λόγο κατά την εκτίμησή του ότι είναι ήδη στο πρόγραμμα μια περίοδος σε τρεις φάσεις, κατά τα έτη 2020-2050, πρωτοφανής για την ανθρώπινη ιστορία: το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε από το 2020 ώς το 2030, η περίοδος της επιβίωσης από το 2030 ώς το 2040 και η αρχή της αναγέννησης από το 2040 ώς το 2050.
Μια γενικευμένη κατάρρευση κατά την επόμενη δεκαετία είναι περισσότερο από πιθανή λέει ο Cochet, εξαιτίας ενός τριπλού κραχ, στον ενεργειακό τομέα, στον κλιματικό τομέα και στον διατροφικό. Η φάση που θα ακολουθήσει μετά το 2030, θα είναι οδυνηρή, με τη μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού, λόγω επιδημιών, λοιμών και πολέμων, καθώς το σύστημα Γη θα αδυνατεί να διατηρήσει τις ισορροπίες του σε πολλαπλά επίπεδα, ενώ αυτή η δυναμική θα ενισχύεται από τη συνεχιζόμενη κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού. Παράλληλα σε κάποιες περιοχές θα υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης φυσικών πόρων και τεχνολογιών χάρη στις γνώσεις του παρελθόντος και, επομένως, να οικοδομηθεί αποσπασματικά ένας νέος πολιτισμός.
Μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα υπάρξει μια τρίτη φάση μετά το 2050, κατά την οποία οι πλέον ανανεωμένες κοινωνικές ομάδες θα ηγηθούν μιας αναγέννησης που θα στηριχτεί σε μαθήματα από την καταστροφή, η οποία προηγήθηκε, και θα αναθεωρήσει τις μορφές διακυβέρνησης που οδήγησαν σε αυτήν.
Είναι αυτές οι προβλέψεις υπερβολικές, σκόπιμα τρομακτικές, και άρα αμφισβητήσιμες; Μα αυτό που είναι τρομακτικό είναι ότι ενώ έχουμε τις πλέον ανησυχητικές προβλέψεις των πλέον έγκυρων επιστημόνων του πλανήτη, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο μια υπολογίσιμη δύναμη που να επιδιώκει πραγματικά να αναστείλει τη δραματική δυναμική που βρίσκεται σε εξέλιξη. Κάποτε πρέπει να σκεφτούμε πού μας οδηγεί αυτή η διαπίστωση!
Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν
*«Κλίμα. Σταματήστε τώρα το έγκλημα: Η φωνή της κοινωνίας των πολιτών», συλλογικό έργο (Ναόμι Κλάιν, Βαντάνα Σίβα κ.ά.), εκδόσεις Angelus Novus, 2017.
** οικονομολόγος
