«Στην πραγματικότητα η επίθεση από τη Ρώμη είναι θρασύτερη και πιο επικίνδυνη (ενν. από εκείνη της Ελλάδας). Είναι πιο επικίνδυνη, γιατί η Ιταλία, σε αντίθεση με την πολύ μικρότερη Ελλάδα, θα μπορούσε να στηριχθεί το πολύ για ένα-δύο χρόνια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Διάσωσης. Στη συνέχεια το ευρώ θα κυλούσε αναπόφευκτα σε μία κρίση, η οποία θα απειλούσε την ίδια την ύπαρξή του, συμπαρασύροντας στην άβυσσο τράπεζες και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε όλον τον κόσμο. Αν η Ελλάδα ήταν ο εκρηκτικός μηχανισμός, η Ιταλία είναι η πυρηνική βόμβα», γράφει το περιοδικό SPIEGEL κάνοντας τη σύγκριση μεταξύ Ελλάδα και Ιταλίας.
«Επιπλέον», συνεχίζει το γερμανικό περιοδικό, «η καμπάνια της Ρώμης διακρίνεται από ιδιαίτερη θρασύτητα. Η Ελλάδα ήταν μια φτωχή χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, η οποία παρακάλεσε για βοήθεια σε ώρα ανάγκης. Αντιθέτως οι Ιταλοί διαθέτουν κατά μέσο όρο περισσότερα περιουσιακά στοιχεία από τους Γερμανούς και είναι πολύ πλουσιότεροι από τους πολίτες της Λετονίας ή της Σλοβακίας- οι οποίοι όμως καλούνται να επωμισθούν το βάρος μιας φορολογικής μεταρρύθμισης, που θα ωφελούσε κυρίως τους πλουσιότερους Ιταλούς. Εάν τελικά η νέα κυβέρνηση (της Ρώμης) περάσει αυτό που θέλει, θα καθιερώσει μια εξαιρετικά ύπουλη μορφή μεταφοράς πόρων στην Ευρώπη, από τους πιο φτωχούς στους πιο πλούσιους».
Η ευρωπαϊκή στρατηγική της νέας κυβέρνησης (αν αυτή σχηματιστεί...)
Τα παραπάνω γράφονται με φόντο το ανοιχτί μήνυμα που θέλει να στείλει η νέα ιταλική κυβέρνηση, ότι κύρια προτεραιότητά της είναι ο επαναπροσανατολισμός των ευρωπαϊκών πολιτικών. Ένα μήνυμα που δεν ήταν ποτέ τόσο σαφές όσο σήμερα, με τη νέα συμμαχία της Λέγκα με τα Πέντε Αστέρια. Ο Τζουζέππε Κόντε -αν τελικά ολοκληρωθεί θετικά η προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης-, θα πρέπει να πετύχει ένα διπλό αποτέλεσμα: θα πρέπει να καταφέρει να ικανοποιήσει τόσο τις πολιτικές δυνάμεις που τον υπέδειξαν, όσο και τον Ιταλό Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος δεν άσκησε βέτο στην επιλογή του προσώπου του. Από την μία, δηλαδή, να καταφέρει να πετύχει κάποιες σημαντικές αλλαγές, που θα πρέπει να αφορούν τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες. Και από την άλλη να μην προκαλέσει οριστική ρήξη με τις Βρυξέλλες. Οι πρώτοι στόχοι στη δράση της νέας κυβερνητικής ομάδας αφορούν το μεταναστευτικό και την οικονομία.
Ως εκ τούτου, δεν προξενεί εντύπωση ότι το μπρα-ντε-φερ γύρω από το όνομα του μελλοντικού υπουργού Οικονομικών συνεχίζεται στην Ιταλία ανάμεσα στους νικητές των εκλογών που υποστηρίζουν έναν ευρωσκεπτικιστή οικονομολόγο, και τον ιταλό πρόεδρο, ο οποίος εξακολουθεί να αρνείται να τον διορίσει.
Τρεις ημέρες αφότου ορίσθηκε εντολοδόχος πρωθυπουργός από τον πρόεδρο Σέρτζιο Ματαρέλα, ο 53χρονος Τζουζέπε Κόντε εξακολουθεί να μην μπορεί να σχηματίσει την πρώτη λαϊκιστική κυβέρνηση σε μια χώρα η οποία περιλαμβάνεται στους ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Εργαζόμαστε γι' αυτό», αρκέσθηκε να πει το πρωί του Σαββάτου, όταν ερωτήθηκε από δημοσιογράφους βγαίνοντας από την κατοικία του στη Ρώμη.
Όμως αυτές οι καθυστερήσεις δεν αρέσουν στους πολιτικούς υποστηρικτές του. «Είμαι αληθινά νευριασμένος», έγραψε χθες το βράδυ στο Facebook ο Ματέο Σαλβίνι, επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκα, που μαζί με το αντισυστημικό Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S) έφερε τον Κόντε στην πρωθυπουργία.
Ο θυμός του οφείλεται στην άρνηση του προέδρου Ματαρέλα να διορίσει τον 81χρονο δηλωμένο ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών. Στην Ιταλία ο αρχηγός του κράτους διορίζει τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς έπειτα από πρόταση αυτού του τελευταίου.
Και, σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, παρά τον θυμό της Λέγκας δεν εννοεί να παραιτηθεί απ' αυτό το προνόμιό του για δύο λόγους: να μην απομονώσει την Ιταλία στην Ευρώπη και να προστατεύσει το προεδρικό αξίωμα.
Σ' αυτό το μπρα-ντε-φερ, που διαρκεί από την Πέμπτη, ο πρόεδρος Ματαρέλα φαίνεται από την πλευρά του μάλλον διακριτικός. Όμως την Πέμπτη είχε καταγγείλει ξεκάθαρα τις «υπαγορεύσεις» πολιτικών κομμάτων υπενθυμίζοντας τις συνταγματικές προνομίες του.
Αντιθέτως το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του πρώην πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι δεν μασάει τα λόγια του. «Παίζετε πάνω στην πλάτη του λαού της χώρας για να υπερασπιστείτε τα άθλια συμφέροντά σας», γράφει σήμερα ο Μαουρίτσιο Μαρτίνα, ο οποίος ηγείται του PD μετά την παραίτηση του Ρέντσι. Καμιά συνάντηση δεν προβλέπεται σήμερα ανάμεσα στον Τζουζέπε Κόντε και τους επικεφαλής της Λέγκας και του M5S και συνεπώς τίποτε δεν δείχνει πως θα μπορέσει να βρεθεί λύση μέσα στο σαββατοκύριακο.
Η Ιταλία, αν και εφόσον δοθεί η λύση στον παραπάνω γρίφο, αναμένεται να κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο, στα τέλη Ιουνίου, όπου θα συζητηθεί, μεταξύ των άλλων, και η αλλαγή του κανονισμού του Δουβλίνου. Θα ζητήσει την αλλαγή των κανόνων που επιβάλλουν την παραμονή προσφύγων και μεταναστών στις χώρες πρώτης εισόδου, και την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη πραγματοποίηση των επανεγκαταστάσεων. Ένα σημείο στο οποίο μπορεί αναμφίβολα να υπάρξει μια κοινή δράση με την χώρα μας, λόγω της ομοιότητας της κατάστασης. Θα πρέπει να εξακριβωθεί, όμως, αν η Λέγκα θα καταφέρει να περιορίσει τους ακραίους τόνους που χρησιμοποίησε -σχεδόν σε μόνιμη βάση- στις αναφορές της στο μεταναστευτικό. Αν ο Ματτέο Σαλβίνι εννοεί, όντως, να ξεκινήσει να απωθεί βάρκες και πλοιάρια με μετανάστες κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, είναι σαφές ότι οι αποστάσεις (τόσο με την Αθήνα, όσο και με τις Βρυξέλλες) θα αυξηθούν εντυπωσιακά. Στο κρίσιμο αυτό θέμα, πάντως, οι «πεντάστεροι» κρατούν μια σαφώς πιο μετριοπαθή στάση, διότι δεν πρέπει να ξεχνά, κανείς, ότι τα μέλη τους, στο διαδίκτυο, έχουν ψηφίσει κατά της ποινικοποίησης της παράτυπης μετανάστευσης.
Το άλλο, μεγάλο θέμα, είναι εκείνο της οικονομίας. Και οι δυο κυβερνητικοί εταίροι, στην Ιταλία, ζητούν μεγαλύτερη ελαστικότητα, σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα πραγματοποίησης δημοσίων επενδύσεων. Η Λέγκα έχει αναφερθεί, μάλιστα, και σε ενδεχόμενη υπέρβαση του ορίου του 3% στην σχέση ελλείμματος- AΕΠ. Ένας άλλος στόχος είναι να μην συνυπολογίζονται, στο έλλειμμα, οι παραγωγικές επενδύσεις. Και αυτό να ισχύσει σε μόνιμη βάση. Στο κυβερνητικό πρόγραμμα αναφέρεται ότι η μείωση του δημόσιου χρέους μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί, μέσω της αύξησης των δημοσίων επενδύσεων. Και η νέα προσέγγιση του Κόντε και των συνεργατών του, βασίζεται στο ότι οι συνθήκες δεν πρέπει να θεωρούνται οριστικές και αμετάβλητες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ρώμη θα επιδιώξει μια στενή συνεργασία με τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, αρχίζοντας, ακριβώς, από την Ελλάδα. Για να καταστεί σαφές ότι, πέρα από τις όποιες διακηρύξεις και θεωρητικές προσεγγίσεις πρέπει να βελτιωθεί η καθημερινή ζωή των πολιτών.
Η αστάθεια στις αγορές, ακόμα ένα αγκάθι
Και στο σημείο αυτό, βέβαια, πολλά θα εξαρτηθούν από τους τόνους και τις μεθόδους που θα επιλεγούν. Ο μεγάλος κίνδυνος που πρέπει να αποφευχθεί (και ο Ιταλός Πρόεδρος, Σέρτζιο Ματταρέλλα, το έχει επαναλάβει σε κάθε δυνατό τόνο), είναι η αύξηση του σπρεντ και η αστάθεια στις αγορές. Διότι το ιταλικό δημόσιο χρέος ξεπερνά το 132% του ΑΕΠ, και η χώρα δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της, να μπει σε περίοδο διαρκών εντάσεων. Το στοίχημα είναι να μπορέσει να επιτευχθεί ένα απτό αποτέλεσμα, χωρίς να κινδυνεύσει η δημόσια οικονομία και οι αποταμιεύσεις των πολιτών. Η κυβέρνηση Κόντε ξέρει ότι έχει ένα μεγάλο ατού: το ουσιαστικό βάρος της ιταλικής οικονομίας μέσα στην Ευρωζώνη. Διότι μια κρίση της Ιταλίας, θα μπορούσε να συμπαρασύρει όλη την ζώνη του ενιαίου νομίσματος. Αλλά είναι σαφές ότι ένα τόσο ακραίο σενάριο, τελικά, δεν θα ωφελούσε κανέναν…
Εν τω μεταξύ, το χρηματιστήριο του Μιλάνου έκλεισε και πάλι με πτώση, -1,54%. Το σπρεντ έφθασε το απόγευμα τις 217 μονάδες, στο υψηλότερο σημείο από τον Δεκέμβριο 2013, πριν κλείσει στις 206 μονάδες, πάνω από το όριο των 200 μονάδων για πρώτη φορά από τον Ιούνιο 2017.
Σε αυτό το φόνοτ, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody's απείλησε χθες να υποβαθμίσει την αξιολόγηση του αξιόχρεου της Ιταλίας λόγω των φόβων που υπάρχουν ότι η νέα κυβέρνηση θα αποδυναμώσει τα δημοσιονομικά της και θα καθυστερήσει στις μεταρρυθμίσεις.
Ο Moody's επιβεβαίωσε τον Οκτώβριο την μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της Ιταλίας στo Baa2 με αρνητική προοπτική και σημείωσε ότι θα εξετάσει την σταθεροποίησή της στην βαθμίδα αυτή μόνον αν πιστέψει ότι η Ρώμη μπορεί να μειώσει το δημόσιο χρέος της σε βάθος χρόνου. Αντιθέτως μια αποτυχία να θέσει το χρέος της σε καθοδική πορεία θα πυροδοτήσει μια υποβάθμιση.
Βασικός λόγος της απόφασής του οίκου να θέσει την αξιολόγηση της Ιταλίας σε επανεξέταση ήταν η ανησυχία ότι τα δημοσιονομικά σχέδια της νέας κυβέρνησης δεν θα μειώσουν το χρέος, αναφέρει ο Moody's σε ανακοίνωσή του.
"Ενώ κάθε άλλο παρά προσφέρει την προοπτική περαιτέρω δημοσιονομικής σταθεροποίησης, το 'συμβόλαιο' για την κυβέρνηση που υπεγράφη από τα δύο κόμματα περιλαμβάνει δυνάμει πολυέξοδα φορολογικά μέτρα και μέτρα δαπανών, χωρίς σαφείς προτάσεις για το πως θα χρηματοδοτηθούν αυτά", σημειώνει. Η διαδικασία αυτή επανεξέτασης της αξιολόγησης της Ιταλίας θα επιτρέψει στον οίκο Moody's, όπως επισημαίνει ο ίδιος, να αναζητήσει μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά τα σχέδια της νέας κυβέρνησης, ιδιαίτερα όσον αφορά τις δεσμεύσεις της για το φορολογικό και τις δαπάνες και για το πως θα χρηματοδοτηθούν αυτά.
Πληροφορίες: DW, ΑΠΕ - ΜΠΕ, Reuters
