Την έκβαση των βρετανικών εκλογών δεν έκριναν τελικά η λιτότητα, το εθνικό σύστημα υγείας ή η μεταναστευτική πολιτική αλλά δύο δημοψηφίσματα. Το πρώτο, αυτό που υπόσχεται ο θριαμβευτής των εκλογών Ντέιβιντ Κάμερον, αναμένεται να δοκιμάσει για μία ακόμη φορά τις σχέσεις της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το δεύτερο, όμως, και ιδιαίτερα η ανάδυση του σκωτσέζικου αλλά και του αγγλικού εθνικισμού, στους οποίους οφείλεται εν μέρει και το εκλογικό αποτέλεσμα, θα μπορούσε να απειλήσει την ίδια τη συνοχή του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το μοναδικό στοιχείο των εκλογών που προέβλεψαν με ακρίβεια οι δημοσκόποι ήταν η εκρηκτική άνοδος του SNP, του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος, που κατόρθωσε να καταλάβει τις 56 από τις 59 διαθέσιμες έδρες. Και ήταν μια απώλεια που αφορούσε σχεδόν εξ ολοκλήρου τους Εργατικούς, αφού οι κυβερνώντες Συντηρητικοί είχαν εκλέξει μόλις έναν βουλευτή στη Σκωτία στις εκλογές του 2010.
Τα σενάρια περί υποτιθέμενης μετεκλογικής συνεργασίας μεταξύ Εργατικών και SNP επέτρεψαν στους Συντηρητικούς να εξαπολύσουν λυσσαλέα επίθεση ενάντια στο "πισώπλατο μαχαίρωμα" του Ηνωμένου Βασιλείου από την "ανίερη συμμαχία". Στον δεξιό Τύπο μπορούσε να διαβάσει κανείς συγκρίσεις με την προσωρινή κατάληψη της πόλης Ντέρμπι από τους Σκωτσέζους το 1745. Η αναβίωση του αγγλικού εθνικισμού, που μαρτυρούσαν άλλωστε και οι τελευταίες εκλογικές επιτυχίες του UKIP, πέρασε όμως απαρατήρητη από τους Εργατικούς που συνέχιζαν, σαν να μη συμβαίνει τίποτε, να επικεντρώνουν τις επιθέσεις τους στον ευρωσκεπτικισμό των Τόρις.
Και αυτή δεν ήταν η μοναδική αδυναμία τους. Το 2002, όταν στη διάρκεια μιας εκδήλωσης ρωτήθηκε ποιο θεωρούσε το μεγαλύτερο επίτευγμα της, η Μάργκαρετ Θάτσερ δεν ταλαντεύτηκε ούτε στιγμή: "Ο Τόνι Μπλερ και οι Νέοι Εργατικοί. Αναγκάσαμε τους αντιπάλους μας να αλλάξουν μυαλά". Πώς θα μπορούσε κανείς να την αντικρούσει; Υπό την ηγεσία του Τόνι Μπλερ αλλά και του διαδόχου του Γκόρντον Μπράουν, το κόμμα που κάποτε διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό αυτό που αποκαλούμε σήμερα ευρωπαϊκό "κοινωνικό κράτος" δεν ανέτρεψε ούτε μία από τις βασικές μεταρρυθμίσεις της Σιδηράς Κυρίας.
Στη δήλωσή του για τον θάνατο της Θάτσερ πριν από δύο χρόνια, ο σημερινός ηγέτης του κόμματος και μεγάλος ηττημένος των εκλογών Εντ Μίλιμπαν την επαίνεσε για το γεγονός ότι κατόρθωσε να μετακινήσει "τον μεσαίο χώρο της βρετανικής πολιτικής ζωής". Ήταν μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία της βρετανικής Δεξιάς. Και με βάση τα ίδια κριτήρια, αποτελεί παταγώδη αποτυχία των Εργατικών ότι δεν μετακίνησαν τον άξονα ούτε ίντσα προς τα αριστερά τόσα χρόνια μετά το νεοφιλελεύθερο σοκ της δεκαετίας του '80.
"Η Βρετανία χρειάζεται ένα Εργατικό Κόμμα το οποίο να μπορεί να ανοικοδομηθεί μετά την ήττα του ώστε να μπορέσουμε να έχουμε μια κυβέρνηση που θα προασπιστεί ξανά την εργατική τάξη", σημείωσε, κάπως καθυστερημένα, μετά την εκλογική ήττα ο Μίλιμπαντ κατά την ανακοίνωση της παραίτησής του.
Ο Μίλιμπαντ δεν ήταν, όμως, ο μοναδικός που την επαύριο των εκλογών παραιτήθηκε από την ηγεσία του κόμματος του. Το ίδιο έκανε και ο Νικ Κλεγκ, αρχηγός των Φιλελεύθερων - Δημοκρατών, του κόμματος που κάποτε φιλοδοξούσε να κλονίσει το δικομματικό σύστημα στη Βρετανία για να εξελιχθεί τελικά σε θλιβερό ουραγό των Τόρις.
Οι Φιλελεύθεροι - Δημοκράτες χτυπήθηκαν και αυτοί από την κατάρα του μικρού κυβερνητικού εταίρου, επωμιζόμενοι όλη τη δυσαρέσκεια και αφήνοντας τον Κάμερον να πιστωθεί τις όποιες επιτυχίες για την "ανάκαμψη της οικονομίας". Το κόμμα κατόρθωσε να περισώσει μόλις οκτώ από τις 57 έδρες που είχε εκλέξει το 2010. Ήταν η δεύτερη διαδοχική εκλογική πανωλεθρία. Στις περσινές ευρωεκλογές είχε χάσει τις 10 από τις 11 έδρες του στο ευρωκοινοβούλιο.
Η τρίτη παραίτηση της Παρασκευής αφορούσε τον πληθωρικό Ντέιβιν Φάραντζ του UKIP, ο οποίος δεν κατόρθωσε να εκλεγεί στην εκλογική περιφέρειά του και κράτησε την υπόσχεσή του να αποχωρήσει σε μια τέτοια περίπτωση. Το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, που συγκέντρωσε σχεδόν το 13% των ψήφων σε εθνικό επίπεδο, ήταν ίσως ο μεγάλος αδικημένος του εκλογικού συστήματος καθώς εξέλεξε μόλις έναν βουλευτή. Ο Φάραντζ δεν απέκλεισε πάντως το ενδεχόμενο να είναι ξανά υποψήφιος στο συνέδριο του Σεπτεμβρίου.
Έχει κάθε λόγο να το κάνει. Σε αντίθεση με τους Εργατικούς, αυτός κατόρθωσε να μετακινήσει τον άξονα της πολιτικής ζωής προς τα δεξιά. Η προεκλογική ατζέντα των Συντηρητικών -από το μεταναστευτικό ώς την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία- δεν θα ήταν η ίδια χωρίς τον Φάραντζ. Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος που υπόσχεται να πραγματοποιήσει ο Κάμερον έως το 2017 για την επαναδιαπραγμάτευση των σχέσεων μεταξύ Ε.Ε. και Βρετανίας μπορεί επομένως να του δώσει την κατάλληλη ευκαιρία για να επιστρέψει δυναμικά στο προσκήνιο.
Οι Τόρις κατέκτησαν αλλά και κατακτήθηκαν από τους ευρωσκεπτικιστές του UKIP. Και αυτό είναι κάτι που θα διαπιστώσει πολύ σύντομα ο Ντέιβιντ Κάμερον, όταν καταλαγιάσουν οι πανηγυρισμοί. Όπως ακριβώς και στην περίπτωση του Τζον Μέιτζορ το 1992, η αυτοδυναμία μπορεί τελικά να εξελιχθεί από ευλογία σε κατάρα, με τον Βρετανό πρωθυπουργό να καταλήγει δέσμιος της πιο σκληρής αντιευρωπαϊκής μειοψηφίας του κόμματος του.
Και όλα αυτά μας οδηγούν στο δεύτερο δημοψήφισμα, το οποίο ενδεχομένως να παίξει ακόμη πιο καταλυτικό ρόλο. "Το σκωτσέζικο λιοντάρι βρυχήθηκε σε ολόκληρη τη χώρα", δήλωσε την Παρασκευή ο Αλεξ Σάλμοντ, πρώην ηγέτης του SNP και επικεφαλής της καμπάνιας του "Ναι" στο χαμένο δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου. Οι Σκωτσέζοι ψηφοφόροι τιμώρησαν σκληρά τους Εργατικούς για την πλήρη ταύτισή τους με την κυβέρνηση Κάμερον και τη συμμετοχή τους στη σαρωτική επιχείρηση τρομοκράτησης της τοπικής γνώμης το περασμένο καλοκαίρι.
Η σημερινή αρχηγός του κόμματος Νίκολα Στέρτζον σημείωσε ότι τα αποτελέσματα δείχνουν μία ιστορική στροφή της κοινής γνώμης στη Σκωτία. Παρά τις επίμονες ερωτήσεις των Βρετανών δημοσιογράφων κατά την προεκλογική περίοδο, "η πιο επικίνδυνη γυναίκα στη Βρετανία", κατά τα δεξιά ταμπλόιντ, δεν απέκλεισε ποτέ το ενδεχόμενο διεξαγωγής νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία.
Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς τι είδους καλύτερη ρύθμιση για την παραμονή της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να προσφέρει μια ακραία συντηρητική κυβέρνηση, που εκτός των άλλων διαθέτει για πρώτη φορά και αυστηρά "αγγλική" εκλογική βάση. Και με αυτά τα δεδομένα, ο Κάμερον μπορεί πολύ σύντομα να βρεθεί στριμωγμένος ανάμεσα στα δύο δημοψηφίσματα. To SNP, ο άτυπος νέος ρυθμιστής της πολιτικής ζωής της χώρας, δεν έχει κρύψει άλλωστε την αντίθεσή του τόσο στην διεξαγωγή του "ευρωπαϊκού" δημοψηφίσματος όσο και στο ενδεχόμενο αποχώρησης της Σκωτίας από την Ε.Ε.
