to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

8:55 | 27.09.2019

Κοινωνία

Η λογική του εφικτού γι' αυτόν τον μάταιο κόσμο

Φωτογραφία-κείμενο: Άγγελος Καλοδούκας


Σε μια παρέα ακούω ένα πολιτικά φιλελεύθερο να επιχειρηματολογεί ότι μετά την κατάρρευση των ιδεών του κομμουνισμού και του σοσιαλισμού ο καπιταλισμός αποδείχθηκε:

«Όχι το καλύτερο κοινωνικό σύστημα όλων των εποχών, αλλά το δυνατό καλύτερο. Τίποτα δεν είναι τέλειο. Ούτε, φυσικά, ο καπιταλισμός. Αλλά συγκριτικά, είναι το καλύτερο δυνατόν κοινωνικό σύστημα που υπήρξε ποτέ».

Αυτή η λογική μου θύμισε την προσπάθεια του Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς να «αποδείξει» ότι ο θεός είναι, παρά τα φαινόμενα, πανάγαθος. Στην προφανή αντίρρηση, ότι εάν ο θεός δημιούργησε τον κόσμο τον έκανε άθλιο, μιας και το κακό κυριαρχεί παντού σε αυτόν τον κόσμο, ο Λάιμπνιτς επιχειρηματολογούσε:

«Ο θεός το μόνο που ήθελε να δημιουργήσει ήταν το καλό. Αλλά, δεν μπορούσε να δημιουργήσει αποκλειστικά το καλό για δυο λόγους. Πρώτον, λόγω της εγγενούς ατέλειας του ανθρώπινου είδους. Δεύτερον, χωρίς την ύπαρξη του κακού δεν μπορεί να υπάρξει το καλό. Επομένως, φρόντισε να υπάρχει ένα πλεόνασμα του καλού απέναντι στο κακό ούτως ώστε στο τέλος να υπάρχει κυριαρχία του καλού. Ο θεός δεν δημιούργησε το τέλειο καλό, αλλά το δυνατόν πιο εφικτό καλό. Ζούμε στον καλύτερο δυνατόν κόσμο».

Το πρόβλημα με αυτή την λογική είναι δυο. Στον πραγματικό κόσμο, εμφανώς υπάρχει πλεόνασμα κακού και όχι καλού. Επιπλέον, η κατάρριψή της είναι εύκολη, γιατί η λογική αυτή μπορεί να πάει εντελώς αντίστροφα. Δηλαδή με την ίδια λογική να επιχειρηματολογήσεις δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Η λογική αυτή μπορεί εύκολα να μετατραπεί:

«Ο θεός το μόνο που ήθελε να δημιουργήσει ήταν το κακό. Αλλά, δεν μπορούσε να δημιουργήσει αποκλειστικά το κακό για δυο λόγους. Πρώτον, λόγω της εγγενούς ατέλειας του ανθρώπινου είδους. Δεύτερον, χωρίς την ύπαρξη του καλού δεν μπορεί να υπάρξει το κακό. Επομένως, φρόντισε να υπάρχει ένα πλεόνασμα του κακού απέναντι στο καλό ούτως ώστε στο τέλος να υπάρχει κυριαρχία του κακού. Ο θεός δεν δημιούργησε το τέλειο κακό, αλλά το δυνατόν πιο εφικτό κακό. Ζούμε στον χειρότερο δυνατόν κόσμο».

Το παραγωγικό μοντέλο του καπιταλισμού οδηγεί την ανθρωπότητα στην κλιματική αλλαγή, προς μια πλανητική καταστροφή που όμοιά της κανένα κοινωνικό σύστημα δεν κατόρθωσε ούτε καν να διανοηθεί. Ο καπιταλισμός δεν οδήγησε αμέσως σε πλανητική καταστροφή, χρειάστηκε κάποιο διάστημα. Επομένως, πράγματι, δεν είναι το τέλειο κακό, αλλά το δυνατόν πιο εφικτό κακό!

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)