Την Κυριακή 15 Οκτωβρίου διεξήχθησαν στη Βενεζουέλα οι προγραμματισμένες αυτοδιοικητικές εκλογές στις 23 Πολιτείες της χώρας.
Εκλογές με μεγάλη πολιτική σημασία, αφού αφενός έλαβαν χώρα σε περιβάλλον πολύπλευρης εσωτερικής κρίσης, αφετέρου δε γιατί η Βενεζουέλα είναι ομόσπονδο κράτος και οι κυβερνήτες των Πολιτειών διαθέτουν ισχυρές εξουσίες (μεταξύ άλλων και αυτή επί της αστυνομίας της εκάστοτε Πολιτείας).
Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, το κυβερνών Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSUV) και οι σύμμαχοί του, που συνασπίζονται στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλο, πέτυχαν μια ξεκάθαρη νίκη έναντι των ετερόκλητων δυνάμεων της αντιπολίτευσης, που με τη σειρά τους συνασπίζονται στην εκλογική συμμαχία Δημοκρατική Ενότητα (MUD).
Πιο συγκεκριμένα ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλος κέρδισε τις εκλογές σε 17 Πολιτείες, η Δημοκρατική Ενότητα κέρδισε σε μόλις 5 Πολιτείες, ενώ τη στιγμή που γράφεται το παρόν άρθρο εκκρεμούν τα επίσημα αποτελέσματα στην 23η και μεγαλύτερη σε έκταση Πολιτεία της χώρας, την Πολιτεία Μπολίβαρ.
Στις αντίστοιχες εκλογές του 2012 οι κυβερνητικές δυνάμεις είχαν κερδίσει είκοσι Πολιτείες, ενώ η αντιπολίτευση είχε επικρατήσει σε τρεις.
Γιατί λοιπόν η προχθεσινή αναμέτρηση καταλογίζεται ως μεγάλη πολιτική νίκη για την κυβέρνηση, παρότι το Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSUV) και οι σύμμαχοί του αναδείχτηκαν νικητές σε λιγότερες Πολιτείες από το 2012;
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν υπό τη βαριά σκιά της σοβαρότατης οικονομικής και πολιτικής κρίσης, που συνοδεύτηκε την προηγούμενη περίοδο από βίαιες ταραχές με βασική ευθύνη των πολιτικά ετερόκλητων δυνάμεων της αντιπολίτευσης και ιδιαίτερα της ακροδεξιάς πτέρυγάς της.
Προηγουμένως οι κυβερνητικές δυνάμεις είχαν υποστεί τις πολιτικές συνέπειες της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και της συνεπακόλουθης οξείας οικονομικής κρίσης (που επιδεινώθηκε και από σημαντικά λάθη της κυβέρνησης Μαδούρο), με οδυνηρή ήττα στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2015.
Είναι χαρακτηριστικό ότι λόγω της οξείας πολιτικής κρίσης των τελευταίων μηνών οι κυβερνητικές δυνάμεις περίμεναν να επικρατήσουν στις χθεσινές εκλογές σε 13-14 Πολιτείες αντί των 17 ή 18 που τελικώς κέρδισαν.
Τα αναλυτικά αποτελέσματα ανά Πολιτεία
Οι 17 (ή 18 ανάλογα με το τελικό αποτέλεσμα στην Πολιτεία Μπολίβαρ) κερδισμένες Πολιτείες είναι το δεύτερο καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα για το κυβερνητικό μπλοκ τα τελευταία εννιά χρόνια και μάλιστα σε μια εκλογική αναμέτρηση στην οποία σημειώθηκε θετικό ρεκόρ δεκαπενταετίας στη συμμετοχή (61%).
Η βενεζουελανική αντιπολίτευση κατόρθωσε να κερδίσει τις τρεις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγές Πολιτείες της χώρας, Ανζοάτεγκι, Ζούλια και Ταχίρα, με τις δύο τελευταίες να βρίσκονται στα σύνορα με την Κολομβία, σε μια κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή μέσω της οποίας διεξάγεται και το μεγαλύτερο λαθρεμπόριο προϊόντων από αντικυβερνητικούς ολιγάρχες, ώστε να προκαλούνται τεχνητές ελλείψεις και άρα υπερτίμηση βασικών καταναλωτικών αγαθών.
Μολαταύτα η αντιπολίτευση έχασε και στις τρεις Πολιτείες που κυβέρνησε την πενταετία 2012-2017 (Μιράντα, Αμαζόνας, Λάρα), με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την Πολιτεία Μιράντα, που περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας Καράκας και κυβερνήτης της ήταν ο ακροδεξιός ηγέτης Ενρίκε Καπρίλες.
Στην Πολιτεία αυτή εκτυλίχθηκαν την προηγούμενη περίοδο οι πιο βίαιες διαδηλώσεις και επιθέσεις οπαδών της αντιπολίτευσης.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι και το στοιχείο της επικράτησης των προοδευτικών δυνάμεων στις Πολιτείες Αράγουα (με πρωτεύουσα το Μαρακάι) και Καραμπόμπο (με πρωτεύουσα τη Βαλένσια), στις οποίες ψηφίζουν μεγάλοι πληθυσμοί μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων από τα δύο αυτά μεγάλα αστικά κέντρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι της χθεσινής εκλογικής ήττας της αντιπολίτευσης προηγήθηκε η «εσωτερική» ήττα των υποψηφίων της ακροδεξιάς πτέρυγάς της στις ενιαίες προκριματικές εκλογές για τους υποψήφιους κυβερνήτες, όπου οι κεντρώες και κεντροδεξιές δυνάμεις υπερίσχυσαν με συντριπτικό τρόπο έναντι των βασικών θιασωτών της βίαιης αντιπαράθεσης.
Φωνές της αντιπολίτευσης καταγγέλλουν ενδεχόμενη νοθεία στις (προχθεσινές) εκλογές, «είδηση» που σίγουρα θα κυριαρχήσει στα δυτικά ΜΜΕ και φυσικά στους εν Ελλάδι μιντιακούς και πολιτικούς υποστηρικτές της βενεζουελανικής Ακροδεξιάς.
Μόνο που κανείς από όλους αυτούς δεν θα «θυμηθεί» ότι ο Τζίμι Κάρτερ έχει χαρακτηρίσει το εκλογικό σύστημα της Βενεζουέλας ως το καλύτερο εκλογικό σύστημα στον κόσμο και όχι άδικα: η ψηφοφορία είναι διπλή (με χάρτινο ψηφοδέλτιο και ηλεκτρονικά), τα αποτελέσματα σε κάθε εκλογικό τμήμα προκύπτουν μέσα από την αντιπαραβολή των καταμετρημένων ψηφοδελτίων και των ηλεκτρονικών ψήφων, ενώ για κάθε ηλεκτρονική κάλπη υπάρχει ένας κωδικός αποκρυπτογράφησης ο οποίος «μοιράζεται» σε δύο μέρη και παραδίδεται στους αντιπροσώπους των δύο παρατάξεων, έτσι ώστε η οποιαδήποτε παρέμβαση να απαιτεί συναίνεση και των δύο πλευρών.
Η πολιτική ουσία των χθεσινών πολιτειακών εκλογών στη Βενεζουέλα δεν αλλάζει:οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις πήραν μια βαθιά πολιτική ανάσα.
Η χθεσινή νίκη τους καταδεικνύει την ανάκτηση πολιτικού κεφαλαίου από την Μπολιβαριανή κυβέρνηση και -σε συνδυασμό με την αποκλιμάκωση των φαινομένων βίας- προσφέρει πολιτικό χώρο, χρόνο και νέα δυναμική στο PSUV και τους συμμάχους του στον δρόμο για τις κρισιμότατες προεδρικές εκλογές του 2018.
Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν η αντιπολίτευση, μετά την ήττα της και εν όψει των προεδρικών εκλογών, θα παραμείνει στο τραπέζι του διαλόγου (που ξεκίνησε πρόσφατα με πρωτοβουλία της δομινικανής κυβέρνησης) ή θα επιλέξει να εγκαταλείψει τον δρόμο της ειρηνικής επίλυσης της κρίσης και να πυροδοτήσει εκ νέου μια καταστροφική, βίαιη κλιμάκωση.
Σε κάθε περίπτωση οι εξωτερικοί παράγοντες και -στα καθ’ ημάς- η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλουν να εγκαταλείψουν τη στρατηγική των πολιτικών παρεμβάσεων και της επιβολής κυρώσεων έναντι ενός κυρίαρχου κράτους με νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση και διαφανείς και δημοκρατικές εκλογικές διαδικασίες. Ο λαός της Βενεζουέλας έχει τη γνώση και τη δύναμη και είναι ο τελικός κριτής.
*Μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ, Υπεύθυνος Ευρωπαϊκών & Διεθνών Υποθέσεων
