Περιληπτικά λοιπόν οι ρίζες του Internet βρίσκονται στην – αρχικά παράλληλη και δίχως κάθε μία από αυτές να γνωρίζει για τις άλλες – έρευνα τριών επιστημονικών ομάδων από ισάριθμα αμερικανικά πανεπιστημιακά ιδρύματα με πρώτη χρονολογικά, όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, αυτή από το MIT, μια ερευνητική διαδικασία η οποία διήρκεσε από τις αρχές μέχρι και τα τέλη περίπου της δεκαετίας του '60.
Η εργασία των ομάδων αυτών για την σύνδεση ενός αριθμού των πρωτόλειων ακόμα και τεραστίων διαστάσεων (σχεδόν καταλάμβαναν την έκταση ενός μεγάλου δωματίου!) υπολογιστών σε ένα δίκτυο οδήγησε το 1967 στην προγονική ή εμβρυακή μορφή του Internet, το ARPANET το οποίο «έτρεχε» με την ιλιγγιώδη για τότε ταχύτητα των 60 kbps. Ακόμα και έτσι όμως το πράγμα θα είχε πιθανότατα παραμείνει μια ενασχόληση για κάποιους «τρελούς επιστήμονες» ή έστω ταγμένους στην έρευνα ακαδημαϊκούς αν το αμερικανικό Πεντάγωνο δεν διέβλεπε τις πολλαπλές δυνατότητες και τις ακόμα περισσότερες χρήσεις για το ίδιο (από τον εξ αποστάσεως έλεγχο οπλικών συστημάτων μέχρι παρακολουθήσεις και άλλες κατασκοπικές δραστηριότητες) και δεν έσπευδε να χρηματοδοτήσει, στην αρχή με φειδώ και στη συνέχεια όλο και πιο γενναιόδωρα, τις σχετικές έρευνες.
Χάρη σε αυτή την οικονομική και πιθανότατα, τουλάχιστον από ένα σημείο και μετά, γενικότερη έμπρακτη υποστήριξη το Διαδίκτυο αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε ταχύτατα, κατ' αρχήν σε αμιγώς επιστημονικό επίπεδο κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '70 για να αρχίσει να γίνεται κοινό κτήμα από τις αρχές εκείνης του '80 και προς τε τέλη της πλέον να ξεκινήσει η μετατροπή του στο παγκόσμιο μέσο ενημέρωσης, πληροφόρησης, εκπαίδευσης, επικοινωνίας και διασκέδασης, ακόμα και αληθινής ψυχαγωγίας, το οποίο όλοι γνωρίζουμε και τόσοι πολλοί/ές από εμάς χρησιμοποιούμε καθημερινά σήμερα.
Παρατηρούμε λοιπόν ότι έχουμε κάτι που, αν όχι η γέννηση του, σίγουρα η πραγματοποίηση του έγινε δυνατή αποκλειστικά με την γενναία χρηματοδότηση του αμερικανικού ιμπεριαλιστικού/μιλιταριστικού κατεστημένου και μάλιστα του πιο επίσημου φορέα του, του Πενταγώνου, άρα όχι μόνον η προέλευση αλλά και η δομή, η φύση, ακόμα και ο σκοπός του δεν θα μπορούσαν παρά να είναι όχι απλά στο έπακρο καπιταλιστικά μα και αυταρχικά, ολιγαρχικά και τελικά με κάθε έννοια συντηρητικά και όμως σήμερα, ούτε μισό αιώνα από τότε που κάποιοι είχαν την πρώτη ιδέα για την υλοποίηση του, χρησιμοποιείται κατά κόρον από έναν ολοένα αυξανόμενο και διευρυνόμενο ως προς την ποικιλία των χαρακτηριστικών του αριθμό ανθρώπων σε όλη την γη. Φαίνεται οξύμωρο;
Μπορεί αν το δούμε ως ένα συγκυριακό φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται για πρώτη φορά στην διάρκεια της ανθρώπινης Ιστορίας, κάθε άλλο όμως αν παρατηρήσουμε ότι το Internet δεν είναι παρά ένα σύστημα και σαν τέτοιο δεν μπορεί να μην διέπεται από τους δύο κύριους νόμους όλων των συστημάτων που συναντάμε στο σύμπαν, ανεξάρτητα από το μέγεθος, την μορφή και την φύση τους, το πόσο παλαιά ή νέα, επί της ουσίας άφθαρτα ή με ημερομηνία λήξης, φυσικά, ζωικά ή τεχνητά, δημιουργημένα δηλαδή από τον άνθρωπο (και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα φιλοσοφικά) και τελικά ακόμα και από το αν είναι κλειστά ή μη.
Οι δύο αυτοί νόμοι, όπως διατυπώθηκαν από την σχετικά πρόσφατη διεπιστημονική θεωρία των συστημάτων, είναι εκείνοι της αυτοσυντήρησης και της εντροπίας. Αν ο πρώτος είναι πολύ εύκολο να εξηγηθεί (κάθε σύστημα φροντίζει για την προστασία του εαυτού του και την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη, αν όχι και επ' αόριστον, παράταση της ζωής του) δεν συμβαίνει το ίδιο και με τον δεύτερο. Ένας ειδικός των θετικών επιστημών θα μπορούσε όχι μόνο να το εξηγήσει αλλά και να το αναλύσει πολύ καλύτερα αλλά από τα λίγα που έχω καταφέρει να αντιληφθώ διαβάζοντας για το τόσο πολύπλοκο αυτό θέμα η εντροπία κατά βάση είναι το αντίθετο ή μάλλον η αντιστροφή του πρώτου νόμου.
Για να το θέσω απλούστερα κανένα σύστημα οποιουδήποτε είδους δεν είναι ή θα γίνει ποτέ τέλειο και είναι αυτές οι ατέλειες που το ωθούν, αν όχι συχνά στην αυτοκαταστροφή του, σίγουρα πάντως στην υπέρβαση των (στις περισσότερες περιπτώσεις τιθεμένων από το ίδιο) ορίων του και εντέλει στην αυτοανατροπή του. Για να το περιγράψω ακόμα καλύτερα και χρησιμοποιώντας μια μεταφορά από τον χώρο της βασικής, σχολικής φυσικής αν η αυτοσυντήρηση είναι η κεντρομόλος δύναμη ενός συστήματος η εντροπία είναι η κεντρόφυγος του. Και είναι προφανές ότι όσο μεγαλύτερη και ισχυρότερη είναι η εντροπία ενός συστήματος τόσον αυτό τείνει να υπερβαίνει τις ίδιες τις αρχές λειτουργίας και τα όρια του, όπως βέβαια ισχύει και το αντίστροφο. Αναζητείστε λοιπόν στην εντονότατη και ισχυρότατη εντροπία του Internet το γιατί εξελίχθηκε τόσο πολύ διαφορετικά από τις επιδιώξεις των αρχικών χρηματοδοτών του, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα ώστε σε σχετικά σύντομο χρόνο να μην έχει ανάγκη ούτε καν από την οικονομική ενίσχυση τους. Όσο για την αιτία της τόσο μεγάλης εντροπίας του; Και πάλι αρκεί να παρατηρήσουμε προσεχτικά την μορφή αυτού του από πάσης πλευράς τόσο ανοιχτού συστήματος που αποκαλούμε Ιntenet.
Γιατί τότε θα διαπιστώσουμε ότι αυτό που επιφανειακά προβάλλει ως ένα απέραντο δίκτυο επιτραπέζιων και φορητών υπολογιστών και πλέον και tablets μα και smartphones στην ουσία είναι ένα νοερό δίκτυο των χρηστών/χειριστών όλων αυτών των συσκευών. Στην καρδιά αυτής της τόσο σύνθετης τεχνολογικής κατασκευής (η οποία όμως δεν είναι προϊόν παρθενογένεσης αλλά της ευφυίας και του μόχθου χιλιάδων ανθρώπων, ας μην το ξεχνάμε αυτό) βρίσκονται ανθρώπινα όντα. Και είναι η πρώτη φορά στην διαδρομή της ανθρωπότητας που στην καρδιά μιας γιγαντιαίας «μηχανής» από ψυχρά πλαστικά και μεταλλικά υλικά χτυπούν και λειτουργούν τόσες πολλές ανθρώπινες...Ναι, η (συλλογική) καρδιά του Διαδικτύου δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από ανθρώπινη! Και αν ο βαθμός εντροπίας του Internet δεν επαρκεί για να αιτιολογήσει το πόσο πολύ κυριολεκτικά μεταλλάχθηκε σε σχέση με το ξεκίνημα του υπάρχει και ένας άλλος, τουλάχιστον εξίσου σημαντικός παράγοντας που, κατά κάποιο τρόπο, ανάγεται επίσης στην φύση του ως συστήματος αν και για να τον κατανοήσουμε πρέπει μάλλον να ανατρέξουμε στην...ιατρική επιστήμη. Έχει ειπωθεί και γραφτεί – και πολύ σωστά κατά την γνώμη μου – ότι το Διαδίκτυο, πολύ περισσότερο από καθέναν από τα εκατομμύρια υπολογιστών ή μάλλον, για να είμαστε ακριβείς, των επεξεργαστών που το αποτελούν, μοιάζει πολύ με το κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου. Οπως και το τελευταίο έτσι και το Διαδίκτυο έχει πολλά, εκατομμύρια νευρικών κέντρων τα οποία διαμέσου των νευρώνων του (που στην περίπτωση αυτή λέγονται πια οπτικές ίνες) δίνουν εντολές για αναρίθμητες πλέον και εξαιρετικής ποικιλίας πράξης...Υπάρχει όμως μια ουσιαστική, κεφαλαιώδης διαφορά. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει ένα τμήμα, εκείνο όπου εδρεύει η λογική μας, το οποίο ελέγχει όλα τα επιμέρους κέντρα του νευρικού συστήματος. Στο Internet αντίθετα δεν υπάρχει ένα ανάλογο master control, ακόμα και οι κυριότεροι servers λειτουργούν ως κέντρα αποθήκευσης πληροφοριών (data) και λήψης και εκπομπής σημάτων. Αντίθετα καθένα από τα νευρικά του κέντρα διαθέτει και την δική του λογική, του χρήστη που αντιστοιχεί σε αυτό, αν δεν αποτελεί και έναν μικρό μεν σε σχέση με το σύνολο αλλά και απολύτως ολοκληρωμένο εγκέφαλο. Είναι η διαφορά αυτής της καθοριστικότατης λεπτομέρειας που κάνει το Internet τόσο ισχυρότερο και ακριβέστερο από το ήδη υπέρ- εξελιγμένο σε σχέση με τα υπόλοιπα ζωικά είδη του πλανήτη νευρικό μας σύστημα...
Είναι λοιπόν ο συνδυασμός αυτών των δύο παραμέτρων του, της υψηλότατης εντροπίας του και της εκ φύσεως έλλειψης κεντρικού ελέγχου, που έκανε το Διαδίκτυο να ξεφύγει τόσο πολύ και καθημερινά να απομακρύνεται περισσότερο από τους αρχικούς σχεδιασμούς σχετικά με την επινόηση του. Αυτός το κάνει να είναι όχι απλά ελευθεριακό μα ελεύθερο και επιπλέον να επιζητεί όλο και μεγαλύτερη ελευθερία, αυτός το καθιστά, με την πιο αυθεντική θεωρητική έννοια του όρου, πραγματικά αναρχικό. Το γεγονός αυτό φυσικά δεν θα μπορούσε παρά να έχει και μιαν αρνητική συνέπεια, όπως γνωρίζουμε πολύ καλά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του περιεχομένου του Διαδικτύου χωρίς περιστροφές είναι...σαβούρα, περιττό, ανώφελο, άχρηστο και δυστυχώς κάποιες φορές ακόμα και - με διάφορους τρόπους - βλαπτικό για τον άνθρωπο.
Αν το σκεφτούμε όμως δεν θα μπορούσε να μην συμβαίνει αυτό, είναι αναπόφευκτο σε ένα αναρχικό και με τόσο μεγάλη εντροπία σύστημα όσο το Internet, όπως ακριβώς και σε ένα ανάλογο κοινωνικό σύνολο. Γιατί η έλλειψη αρχής, δηλαδή εξουσίας, ουδόλως συνεπάγεται και την έλλειψη κοινών αρχών, αξιών και τελικά ακόμα και κανόνων συμβίωσης, κοινωνικής αλλά και διαδικτυακής. Αντίθετα για να υπερνικηθούν και στις δύο περιπτώσεις τα αρνητικά φαινόμενα χρειάζεται όχι μόνον η θεσμοθέτηση αλλά και η ισχυροποίηση και ο καθολικός σεβασμός στα τελευταία...όμως αυτό με την σειρά του απαιτεί ένα άλλο, πολύ διαφορετικό άρθρο και όχι το παρόν!
