Γνώρισα τη Γιώτα Λαζαροπούλου μέσα από το εργατικό ρεπορτάζ, ως πρόεδρο του Συλλόγου Εργαζομένων στην Εθνική Τράπεζα-πρώην Εθνοdata, καθώς η ίδια πρωτοστάτησε στις μάχες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργολαβικών εργαζομένων στις τράπεζες. Έχοντας εργαστεί υπό αυτό το καθεστώς για 10 χρόνια, η Γιώτα Λαζαροπούλου, χάρη στους αγώνες του σωματείου, εντάχθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συναδέλφους και συναδέλφισσές της στην Εθνική Τράπεζα, ως τακτικό προσωπικό στη Διεύθυνση Πληροφορικής. Τώρα, ως υποψήφια ευρωβουλεύτρια, μιλάει στην «Εποχή» για τις επερχόμενες κάλπες, αλλά και τη συγκυρία στα εργασιακά και το συνδικαλιστικό κίνημα.
Τη συνέντευξη πήρε ο Τάσος Γιαννόπουλος
Γιατί με το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ;
Είμαι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ από την αρχή του εγχειρήματος και πάντα συνέδεα τη συνδικαλιστική δράση με την πολιτική τοποθέτηση και με την ανάγκη να αλλάξουμε τα πράγματα σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής. Μπορεί πολλές φορές ο ατομικός δρόμος να είναι πιο εύκολος και προσοδοφόρος, αλλά πάντα με ενδιέφερε ένα καλύτερο συλλογικό μέλλον. Αυτό με «ανάγκασε» να δρω πάντα με γνώμονα την εφαρμογή των πολιτικών μου απόψεων στην πράξη, στην καθημερινή ζωή. Νομίζω ότι όλοι θέλουμε να κληρονομήσουμε στα παιδιά μας ένα καλύτερο κόσμο ή σε κάθε περίπτωση να τους δείξουμε ότι αξίζει να αγωνίζεσαι για αυτό.
Τι μπορεί να προσδοκά ο κόσμος της εργασίας από τη μάχη των ευρωεκλογών; Μπορεί να αναχαιτιστεί η επέλαση της ακροδεξιάς;
Οι ευρωεκλογές τις 26ης Μαΐου είναι μία από τις πολλές μάχες που έχει να δώσει ο κόσμος της εργασίας και πρέπει το αποτέλεσμα να είναι επιτυχημένο. Πολλές φορές όταν ακούμε Ευρώπη, σκεφτόμαστε την τρόικα, τους θεσμούς και τις πολιτικές λιτότητας, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι υπάρχει και η «Ευρώπη των λαών», όπως αναφέρει το σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ, για την οποία αγωνιζόμαστε. Είναι οι λαοί που, όπως και ο ελληνικός, έχουν δεινοπαθήσει από την κρίση και είναι οι ίδιοι λαοί που δίνουν παραδείγματα αντιστάσεων, όπως οι κινητοποιήσεις των Κίτρινων Γιλέκων και όχι μόνο. Ο κίνδυνος της ακροδεξιάς παραμένει μεγάλος, ακριβώς διότι τα αιτήματα των λαών δεν έχουν εισακουστεί από τις ελίτ, δεν έχουν δοθεί οι σωστές απαντήσεις στα προβλήματα που έφερε η κρίση. Ο τρόπος αναχαίτισης της ακροδεξιάς είναι διπλός: από τη μία, πρέπει να αποκτήσουν προτεραιότητα οι πολιτικές που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολλών, την αναδιανομή του πλούτου, τη στήριξη των εργασιακών δικαιωμάτων και του κοινωνικού κράτους και όχι τα συμφέροντα των αγορών. Από την άλλη, πρέπει να «σπάσει» η απογοήτευση του κόσμου και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από οργανωμένες προσπάθειες συλλογικής δράσης απέναντι στις αιτίες της κρίσης.
Ως εργαζόμενη, αλλά και συνδικαλίστρια, τι βλέπετε να έχει αλλάξει στα εργασιακά αυτά τα 4 χρόνια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ;
Μέχρι τον Γενάρη του 2015 νιώθαμε ότι βρισκόμασταν σε απόλυτο κατήφορο. Κάθε μέρα δεν ξέραμε τι καινούργιο θα ξημερώσει ως προς την περιστολή των εργασιακών δικαιωμάτων. Μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ μπήκε σίγουρα ένα φρένο στον κατήφορο αυτό. Ίσως δεν έγιναν εντυπωσιακές αλλαγές, έγιναν ωστόσο απτές αλλαγές, που γίνονται αντιληπτές δια γυμνού οφθαλμού, όπως οι έλεγχοι (και τα πρόστιμα) του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, οι οποίοι έφερναν αποτελέσματα, ειδικά στο χώρο των τραπεζών. Μετά το τέλος των μνημονίων, τα πράγματα γίνονται με πιο γρήγορους ρυθμούς, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την επαναφορά των βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων, την ουσιαστική ενεργοποίηση του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, τη νομοθετική παρέμβαση για τη δήλωση των υπερωριών, την αύξηση κατώτατου και την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού, το νόμο για τη συνευθύνη. Επιχειρείται να υποβαθμιστεί η σημασία των παραπάνω νομοθετικών πρωτοβουλιών, όμως η αύξηση του κατώτατου και η κατάργηση του υποκατώτατου έχουν χειροπιαστό αποτέλεσμα για τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό και τους νέους εργαζόμενους. Ο κόσμος της εργασίας μπορεί να ελπίζει ότι γυρίζουμε σελίδα.
Στο χώρο των ενοικιαζόμενων, απ’ όπου προέρχεστε, πώς είναι η κατάσταση; Βλέπουμε ότι, παρά την προσπάθεια να εκδιωχθούν οι εργολάβοι από τα νοσοκομεία και αλλού, σε πολλούς δημόσιους φορείς εξακολουθεί να υπάρχει αυτό το καθεστώς. Τι ακόμα πρέπει να γίνει θεσμικά, για να χτυπηθεί η μεσιτεία στην αγορά εργασίας;
Πράγματι, δόθηκε ένα γερό χτύπημα σε υπηρεσίες του δημοσίου ενάντια στους εργολάβους και γι’ αυτό άλλωστε υπήρξε σοβαρή αντίδραση εκ μέρους τους. Οι εργολαβίες αποτελούν παρελθόν σε νοσοκομεία και άλλους χώρους του δημοσίου με αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, τη σοβαρή εξοικονόμηση κόστους (!). Από την άλλη, πρέπει να υπάρξει πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση για τον ιδιωτικό τομέα, ώστε οι συλλογικές συμβάσεις κάθε κλάδου να καλύπτουν και αυτά τα τμήματα των εργαζομένων που τώρα μένουν εκτός. Η θέσπιση της «συνευθύνης» του αναθέτοντος το έργο με τον εργολάβο είναι ένα θετικό πρώτο βήμα. Θα έλεγα ότι βασικό σύνθημα πρέπει να είναι «να μπουν κανόνες παντού» και να οριοθετηθεί τι εννοούμε εργολαβία και τι εικονική εργολαβία. Η τελευταία κυριαρχεί σε πολλούς κλάδους, ως μοχλός καταπάτησης βασικών δικαιωμάτων. Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε θετική –νομοθετική - παρέμβαση χρειάζεται να στηριχθεί από οργανωμένα σωματεία και την ενεργοποίηση των ίδιων των εργαζόμενων για να εφαρμοστεί στην πράξη.
Είδαμε πρόσφατα απεργιακές κινητοποιήσεις ενάντια στην προσπάθεια απόσχισης κλάδων στην τράπεζα Πειραιώς, ενώ πριν λίγες ημέρες υπεγράφη και η συλλογική σύμβαση στον κλάδο, χωρίς ωστόσο την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας. Ποιο είναι το μέλλον των εργαζόμενων στον χρηματοπιστωτικό κλάδο;
Αναμφίβολα είναι θετικό βήμα η υπογραφή της κλαδικής σύμβασης, αλλά δεν αντιμετωπίστηκε στη ρίζα του το ζήτημα της διατήρησης των θέσεων εργασίας. Πολλές εργασίες δίνονται από τις τράπεζες σε εξωτερικές εταιρείες, είτε μέσω outsourcing, όπως προαναφέραμε, είτε μέσω της απόσχισης κλάδου και άρα, ο τραπεζοϋπάλληλος χάνει το αντικείμενο εργασίας του και γίνεται ακόμα πιο ευάλωτος σε πιέσεις για να εγκαταλείψει τη θέση του. Η ΟΤΟΕ έχει μείνει πίσω σε αυτό το κομμάτι, ευτυχώς όμως κινητοποιήθηκαν κάποια σωματεία, κυρίως στην τράπεζα Πειραιώς, παγώνοντας τα σχέδια της εργοδοσίας. Από τέτοιου είδους αντιδράσεις και από τη δυναμική που θα έχουν, θα εξαρτηθεί και το μέλλον μας: είτε θα γίνουμε όλοι εργολαβικοί, είτε θα υπερασπιστούμε τις θέσεις εργασίας και τα δικαιώματά μας.
Δεδομένου ότι είστε ενεργό μέλος του εργατικού κινήματος, θέλω την άποψή σας για τα εκφυλιστικά φαινόμενα στη ΓΣΕΕ. Υπάρχει διέξοδος από το τέλμα; Υπάρχει τρόπος να ξαναγίνει ελκυστική η συνδικαλιστική δράση για τους εργαζόμενους και δη τους επισφαλώς;
Σας λέω χαρακτηριστικά ότι μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί ούτε ένας εργαζόμενος να με ρωτήσει για το συνέδριο της ΓΣΕΕ, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για το αν έγινε το συνέδριο. Αυτό αποδεικνύει πόσο μακριά είναι η ΓΣΕΕ από τα προβλήματα του κόσμου της εργασίας, τον οποίο δεν εκπροσωπεί σε μία τόσο κρίσιμη περίοδο. Από την άλλη, είδαμε δυναμικές απεργίες, όπως η πρόσφατη των ντελιβεράδων, που δεν επηρεάστηκε καθόλου από την ανυπαρξία και την εσωστρέφεια της ΓΣΕΕ. Αυτό που λαμβάνει χώρα στη ΓΣΕΕ είναι μία διαμάχη μεταξύ της ηγεσίας της Συνομοσπονδίας, από τη μία πλευρά, και του ΠΑΜΕ, από την άλλη. Μοιάζουν να διαφέρουν πολύ, αλλά ουσιαστικά και οι δύο, για μικροκομματικούς λόγους, δεν επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις μικρές ή μεγαλύτερες νομοθετικές πρωτοβουλίες, αυτές που στην ουσία είναι νίκες της εργατικής τάξης, για να μη θεωρηθεί αυτό ως αναγνώριση των βημάτων που έκανε η σημερινή κυβέρνηση. Στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, υπάρχει το άλλο πρόσωπο του συνδικαλισμού που πετυχαίνει νίκες, υπογράφει συμβάσεις, αποκρούει την εργοδοτική αυθαιρεσία. Εμείς στην πρώην Eθνοodata, για παράδειγμα, πετύχαμε την ενσωμάτωση των εργαζομένων στην Εθνική Τράπεζα, αποδεικνύοντας ότι με συλλογική δράση μπορείς να φέρεις σε πέρας στόχους απέναντι και στον πιο ισχυρό αντίπαλο.
