Η μη κυβερνητική οργάνωση Γιατροί χωρίς Σύνορα (MSF) επικρίνει σε ανοικτή επιστολή προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που δημοσιοποίησε σήμερα την κακομεταχείριση που υφίστανται στη Λιβύη οι μετανάστες που προσπαθούν να διαπλεύσουν τη Μεσόγειο και καταγγέλλει τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ η οποία, όπως υποστηρίζει, «τροφοδοτεί ένα εγκληματικό σύστημα».
«Με οδηγό μόνο τη φιλοδοξία να μείνουν αυτοί οι άνθρωποι εκτός Ευρώπης, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αποσκοπεί να αποτρέψει τα πλοιάρια από το να εγκαταλείψουν τα λιβυκά χωρικά ύδατα όμως την ίδια στιγμή αυτή η πολιτική τροφοδοτεί ένα εγκληματικό σύστημα», αναφέρει στην επιστολή η Τζοάν Λιού, διεθνής πρόεδρος των MSF.
«Οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι συνένοχοι και θέλουμε τις απαντήσεις τους», είπε στη συνέχεια σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες.
Η Λιού, που επισκέφθηκε «επίσημα κέντρα κράτησης» στη Λιβύη όπου οδηγούνται οι μετανάστες μετά την αναχαίτισή τους από τη λιβυκή ακτοφυλακή, σύμφωνα με τους MSF, καταγράφει τις καταχθόνιες συνθήκες, σε δωμάτια υπερπληθή, βρώμικα, χωρίς εξαερισμό, και κάνει λόγο για την «ενσάρκωση της πιο ακραίας ωμότητας» που έχει δει ποτέ.
«Οι άνθρωποι εκεί τυγχάνουν απλούστατα μεταχείρισης ως εμπορεύματα έτοιμα προς εκμετάλλευση», εξηγεί, κάνοντας λόγο για περιπτώσεις βιασμών και εξευτελισμών.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει επίσης πολλά χρήματα (...) στις διεθνείς οργανώσεις για να εργαστεί μαζί τους στην προσπάθεια να βελτιώσει τις συνθήκες στη Λιβύη γιατί ναι, πράγματι, είναι φρικτές», παραδέχθηκε η Ευρωπαία Επίτροπος Σεσίλια Μάλστρεμ, ερωτηθείσα σε συνέντευξη Τύπου, η οποία είχε επισκεφθεί και η ίδια τη Λιβύη πριν από πολλά χρόνια.
«Έχω δει τα κέντρα -- δεν είναι κέντρα υποδοχής, είναι φυλακές. Η κατάσταση ήταν ειδεχθής εδώ και μερικά χρόνια. Δεν έχω πληροφορίες που να δείχνουν ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί», εξήγησε.
Σύμφωνα με την Τζοάν Λιού, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν πρέπει να χαίρονται για τη μείωση των διελεύσεων της Μεσογείου τις τελευταίες εβδομάδες.
«Γνωρίζοντας τι συμβαίνει στη Λιβύη, μια τέτοια 'επιτυχία' αποδεικνύει, στην καλύτερη περίπτωση, μια υποκρισία, στη χειρότερη, μια κυνική συνενοχή στην προσπάθεια να υποβιβαστεί το ανθρώπινο ον στην κατάσταση ενός εμπορεύματος στα χέρια των διακινητών», καταγγέλλει η Λιού.
«Στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τη ροή, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα είναι έτοιμες να αναλάβουν το τίμημα του βιασμού, των βασανιστηρίων και της δουλείας», λέει ακόμη η πρόεδρος των MSF.
Ενώπιον των δημοσιογράφων η Τζοάν Λιού ζήτησε «τουλάχιστον, να σταματήσει η αποστολή ανθρώπων σε αυτή την εφιαλτική χώρα που είναι σήμερα η Λιβύη».
,
Οι κάρτες από το twitter των MSF
«Έχουμε πλήρη συνείδηση των απαράδεκτων, συχνά σκανδαλωδών αν όχι απάνθρωπων συνθηκών στις οποίες οι μετανάστες τυγχάνουν μεταχείρισης στα κέντρα υποδοχής στη Λιβύη», δήλωσε επίσης εκπρόσωπος των εξωτερικών υπηρεσιών της ΕΕ.
«Δεν μένουμε τυφλοί απέναντι σε αυτό, δρούμε», επέμεινε, κυρίως υποστηρίζοντας οικονομικά τις διεθνείς οργανώσεις που δραστηριοποιούνται επί τόπου.
«Προσπαθούμε να υποστηρίξουμε τις οργανώσεις προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε αυτούς τους καταυλισμούς, να μπορέσουν να βοηθήσουν τους μετανάστες», εξήγησε η εκπρόσωπος.
Περισσότεροι από 7.000 άνθρωποι έχουν βοηθηθεί προκειμένου να επιστρέψουν εθελοντικά στη χώρα προέλευσής τους. Η ΕΕ επιδιώκει επίσης να «ανοίξει νόμιμες λεωφόρους προς την Ευρώπη για εκείνους που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας».
Αναλυτικά η επιστολή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα προς τους ευρωπαίους ηγέτες
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ
Αυτό που ζουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στη Λιβύη θα πρέπει να συγκλονίσει τη συλλογική συνείδηση των πολιτών και των εκλεγμένων ηγετών της Ευρώπης.
Στο πλαίσιο του μονοδιάστατου στόχου να κρατηθούν οι άνθρωποι εκτός Ευρώπης, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μπορεί να μειώνει τις βάρκες που φεύγουν από τη Λιβύη, ωστόσο η πολιτική αυτή τροφοδοτεί παράλληλα ένα εγκληματικό σύστημα κακοποίησης.
Η κράτηση των μεταναστών και προσφύγων στη Λιβύη είναι απολύτως ανήθικη. Ας μην φοβόμαστε τις λέξεις: πρόκειται για μια ακμάζουσα επιχείρηση απαγωγών, βασανιστηρίων και εκβιασμών. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν επιλέξει να περιορίζουν τους ανθρώπους σε αυτή την κατάσταση. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να στέλνονται πίσω στη Λιβύη, ούτε να περιορίζονται εκεί.
Για περισσότερο από έναν χρόνο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν βοήθεια στους ανθρώπους που βρίσκονται σε κέντρα κράτησης στην Τρίπολη και βλέπουν την αυθαίρετη κράτηση, τους εκβιασμούς, τη σωματική κακοποίηση και τη στέρηση βασικών υπηρεσιών που υφίστανται οι άντρες, οι γυναίκες και τα παιδιά σε αυτά τα κέντρα.
Την περασμένη εβδομάδα επισκέφθηκα μερικά επίσημα κέντρα κράτησης. Ξέρουμε ότι αυτά τα επίσημα κέντρα κράτησης είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Η μεταχείριση των ανθρώπων θυμίζει εμπόρευμα προς εκμετάλλευση. Στοιβάζονται σε βρόμικα και σκοτεινά κελιά χωρίς εξαερισμό, ο ένας πάνω στον άλλο. Οι άντρες μάς είπαν ότι τους αναγκάζουν να τρέχουν γυμνοί στο προαύλιο έως ότου καταρρεύσουν από την εξάντληση. Οι γυναίκες βιάζονται και στη συνέχεια τις υποχρεώνουν να τηλεφωνήσουν στην οικογένειά τους στην πατρίδα τους και να ζητήσουν χρήματα για να απελευθερωθούν. Όλοι οι άνθρωποι που συνάντησα είχαν δάκρυα στα μάτια και ζητούσαν, ξανά και ξανά, να αφεθούν ελεύθεροι. Η απόγνωσή τους είναι αβάσταχτη.
Η μείωση του αριθμού των ανθρώπων που φεύγουν από τις λιβυκές ακτές χαιρετίστηκε από ορισμένους ως επιτυχία όσον αφορά την αποτροπή των θανάτων στη θάλασσα και την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών.
Όταν γνωρίζουμε όμως τι συμβαίνει στη Λιβύη, το να χαιρετιστεί αυτό ως επιτυχία δείχνει, στην καλύτερη περίπτωση, υποκρισία και, στη χειρότερη, κυνική συνενοχή στην οργανωμένη επιχείρηση που υποβιβάζει τους ανθρώπους σε εμπόρευμα.
Οι άνθρωποι που είναι παγιδευμένοι σε αυτές τις εφιαλτικές συνθήκες στη Λιβύη χρειάζονται μια διέξοδο. Χρειάζονται πρόσβαση σε προστασία, άσυλο και καλύτερες διαδικασίες εθελοντικού επαναπατρισμού. Χρειάζονται ασφαλές και νόμιμο πέρασμα στην ασφάλεια που αναζητούν, ωστόσο μέχρι σήμερα ελάχιστοι έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε κάτι τέτοιο.
Αυτή η φρικτή βία σε βάρος τους πρέπει να σταματήσει: τα ανθρώπινα δικαιώματά τους πρέπει να γίνουν σεβαστά, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε επαρκή τρόφιμα, νερό και ιατρική φροντίδα.
Παρά τις διακηρύξεις των κυβερνήσεων ότι πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες για τους ανθρώπους αυτούς, αυτό δεν συμβαίνει σήμερα.
Αντί να αντιμετωπίσουν τον φαύλο κύκλο που δημιουργούν οι πολιτικές τους, πολιτικοί κρύβονται πίσω από αστήρικτες κατηγορίες σε βάρος των ΜΚΟ και των ατόμων που προσπαθούν να βοηθήσουν ανθρώπους σε δεινή θέση. Κατά τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν δεχτεί πυροβολισμούς από τη λιβυκή ακτοφυλακή, η οποία χρηματοδοτείται από την Ευρώπη, και έχουν κατηγορηθεί επανειλημμένα για συνεννόηση με τους διακινητές. Ποιος, όμως, συνεννοείται με εγκληματίες εδώ; Εκείνοι που προσπαθούν να σώσουν τους ανθρώπους ή εκείνοι που επιτρέπουν τη μεταχείριση των ανθρώπων σαν εμπόρευμα που συσκευάζεται και πωλείται;
Η Λιβύη είναι απλώς το τελευταίο και πιο ακραίο παράδειγμα των ευρωπαϊκών μεταναστευτικών πολιτικών, βασικός στόχος των οποίων εδώ και πολλά χρόνια είναι να απωθούνται οι άνθρωποι μακριά. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας το 2016 και τα όσα είδαμε στην Ελλάδα, τη Γαλλία, τα Βαλκάνια και αλλού, δείχνουν μια αυξανόμενη τάση κλειστών συνόρων και απωθήσεων.
Το αποτέλεσμα είναι οι άνθρωποι που αναζητούν ασφαλείς και νόμιμους τρόπους να έρθουν στην Ευρώπη να μην έχουν άλλες επιλογές και να καταφεύγουν όλο και περισσότερο στα δίκτυα των διακινητών, τα οποία οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιμένουν ότι θέλουν να διαλύσουν. Οι ασφαλείς και νόμιμες οδοί για τη διέλευση των συνόρων είναι ο μόνος τρόπος να εξαλειφθούν τα διεστραμμένα κίνητρα που κάνουν τη διακίνηση και την εμπορία ανθρώπων να ακμάζουν, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα τον στόχο του ελέγχου των συνόρων.
Δεν μπορούμε να πούμε πως δεν γνωρίζαμε ότι συνέβαινε αυτό. Η εκμετάλλευση της δυστυχίας και τα φρικτά μαρτύρια όσων είναι παγιδευμένοι πρέπει να σταματήσουν τώρα.
Είναι διατεθειμένες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να ανακόψουν τις ροές με τίμημα τους βιασμούς, τα βασανιστήρια και τη δουλεία των ανθρώπων προς όφελος των εγκληματιών;
Με εκτίμηση,
Joanne Liu,
Διεθνής Πρόεδρος Γιατρών Χωρίς Σύνορα
