Απαντούν τρεις αναλυτές:
Ρασίντ Χαλίντι: Καθηγητής στην έδρα Έντουαρντ Σαϊντ, Αραβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, πρώην σύμβουλος Παλαιστίνιων διαπραγματευτών και συγγραφέας των βιβλίων Brokers of Deceit: How the U.S. Has Undermined Peace in the Middle East (2013) και The Iron Cage: The Story of the Palestinian Struggle for Statehood (2006).
Μουίν Ραμπάνι: Συνεργάτης του Ινστιτούτου Παλαιστινιακών Σπουδών, Πολιτικός Σύμβουλος του Αλ Σαμπάκα: Δίκτυο Παλαιστινιακής Πολιτικής, συνεργαζόμενος συντάκτης με το Middle East Report του και εκ των συντακτών του ηλεκτρονικού περιοδικού Jadaliyya. Πρώην Ανώτερος Αναλυτής για τη Μέση Ανατολή με το International Crisis Group.
Νούρα Ερακάτ: Δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βοηθός καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζωρτζ Μέισον, και μέλος του Δικτύου Νομικής Υποστήριξης του Κέντρου Μπαντίλ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες και τα Δικαιώματα Παραμονής.
Ερώτηση: Γιατί πιστεύετε ότι η Χαμάς δε δέχθηκε τους όρους της κατάπαυσης πυρός;
Ρ.Χ.: Η Χαμάς έχει επιμείνει ότι θα πρέπει να υπάρξει μια μόνιμη λύση του βασικού προβλήματος της ισραηλινής πολιορκίας της Γάζας, όπως είχαν υποσχεθεί ως μέρος της κατάπαυσης πυρός του 2012, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ, παρά την παραδοχή από το Ισραήλ ότι η Χαμάς τήρησε σχολαστικά την κατάπαυση του πυρός μέχρι πρόσφατα. Η αιγυπτιακή πρόταση εξαρτά την άρση της πολιορκίας από την έγκριση του Ισραήλ, δηλαδή ποτέ.
Μ.Ρ.: Η Χαμάς, και μαζί της άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις, όπως η Ισλαμική Τζιχάντ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, έχουν αναφέρει ότι δεν τις συμβουλεύτηκαν για την αιγυπτιακή πρόταση κατάπαυσης του πυρός, και ότι δεν τους παρουσιάστηκε επισήμως, αλλά μάλλον ανακοινώθηκε στα μέσα αφότου οι όροι της είχαν συμφωνηθεί με το Ισραήλ.
Σε ότι αφορά τα περιεχόμενα της πρότασης, σε αυτό που αυτές οι οργανώσεις και πολλοί Παλαιστίνιοι αντιτίθεται είναι ότι απλά αποκαθιστά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 2012 την οποία το Ισραήλ συστηματικά παραβίασε και δεν παρέχει καθόλου εγγυήσεις ότι τέτοιες παραβιάσεις θα πάψουν. Αυτές οι παραβιάσεις συνίστανται όχι μόνο σε περιοδικές ένοπλες ισραηλινές επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας αλλά επίσης στην άρνηση του Ισραήλ να σεβαστεί ρήτρες για τα δικαιώματα των ψαράδων στα χωρικά ύδατα της Γάζας και των αγροτών στη γη κοντά στα σύνορα Γάζας/Ισραήλ.
Η Χαμάς επιπλέον έχει δηλώσει πως δε θα δεχθεί μια συμφωνία που δεν θα προβλέπει την άμεση επαν-αποφυλάκιση των Παλαιστινίων κρατουμένων που αποφυλακίστηκαν από το Ισραήλ το 2011 ως μέρος της ανταλλαγής κρατουμένων με το Ισραήλ, αλλά ξανα-συνελήφθησαν από το Ισραήλ τον περασμένο μήνα.
Γενικότερα, η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις είναι αντίθετες στην επιστροφή σε ένα ασταθές στάτους κβο, που διαρκεί μέχρι το Ισραήλ για άλλη μια φορά να αποφασίσει να εξαπολύσει μια μεγάλη επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας και δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα βήματα για την άρση του συνεχιζόμενου και παρατεταμένου αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας.
Υπάρχει διάχυτη η παλαιστινιακή υποψία ότι η Αίγυπτος που δεν έχει επιδείξει τίποτα άλλο παρά συνεχή εχθρότητα προς τη Χαμάς, από τότε που το τωρινό καθεστώς κατέλαβε την εξουσία τον Ιούλιο του 2013, έδωσε μια πρόταση που διασφάλιζε ότι θα γινόταν αποδεκτή από το Ισραήλ και θα απορρίπτονταν από τους Παλαιστίνιους, για να βοηθήσει το Ισραήλ να δικαιολογήσει μια κλιμάκωση των επιθέσεων στη Λωρίδα της Γάζας. Είναι πιθανόν ότι το έκανε σε στενή συνεργασία με τον νέο καλύτερο φίλο της, τον Τόνυ Μπλερ, και άλλους υποστηρικτές της ισραηλινής εξουσίας στον αραβικό κόσμο και διεθνώς.
Ν.Ε.: Μέσα σε δυο μέρες από την αεροπορική επίθεση του Ισραήλ στον πληθυσμό της Λωρίδας της Γάζας, η Χαμάς ανακοίνωσε 5 όρους για κατάπαυση του πυρός: 1) τερματισμό των αεροπορικών βομβαρδισμών, 2) να τηρηθούν οι όροι της κατάπαυσης πυρός του 2012, 3) αποφυλάκιση των Παλαιστινίων που είχαν αποφυλακιστεί κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής κρατουμένων με το Σαλίτ, και οι οποίοι ξανα-συνελήφθησαν πρόσφατα, 4) άρση της πολιορκίας, 5) μη ανάμιξη στην παλαιστινιακή κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Το λίγο που είναι γνωστό για την προτεινόμενη κατάπαυση πυρός είναι ότι απαιτεί τερματισμό της βίας χωρίς όρους, επαναφέροντας συνθήκες που είναι ακόμα χειρότερες από το στάτους κβο άντε.
Αυτό ξεκάθαρα αποδυναμώνει πολιτικά τη Χαμάς, επιδεινώνει τις ανθρωπιστικές συνθήκες κάτω από τις οποίες αγωνίζονται οι Παλαιστίνιοι και ενθαρρύνει το Ισραήλ να ξαναχτυπήσει με μηδενική λογοδοσία. Τούτου λεχθέντος, δεν είναι προς το συμφέρον των Παλαιστινίων να συνεχίσει η Χαμάς να εκτοξεύει ρουκέτες ανεξάρτητα από τις συνθήκες, καθώς παρέχει στο Ισραήλ μια δικαιολογία να συνεχίσει τις βάρβαρες επιθέσεις εναντίον ενός ανυπεράσπιστου και πολιορκημένου πληθυσμού.
Ερ: Τι απαιτείται για να γίνει αποδεκτή μια κατάπαυση πυρός και από τις δύο πλευρές;
Ρ.Χ.: Είτε σοβαρή εξωτερική πίεση στα μέρη, ιδιαίτερα στο Ισραήλ, είτε εξάντληση και των δύο πλευρών, που προς το παρόν δε φαίνεται.
Μ.Ρ.: Είναι δύσκολο αυτή τη στιγμή να φανταστεί κανείς μια πρόταση που θα δέχονταν τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς. Η Χαμάς επιμένει σε έναν τερματισμό της ισραηλινής ατιμωρησίας σχετικά με τη Λωρίδα της Γάζας και σε έναν τερματισμό του αποκλεισμού και της απομόνωσης αυτής της περιοχής, ενώ για το Ισραήλ αυτές είναι κεντρικές πολιτικές. Αυτό σημαίνει πως μια λύση που πληροί τα βασικά πρότυπα διεθνούς δικαίου και ανθρώπινης αξιοπρέπειας θα πρέπει να επιβληθεί στο Ισραήλ από τη διεθνή κοινότητα, ή πως το κάθε μέρος θα είναι αρκετά εξαντλημένο από την τωρινή σύγκρουση ώστε να ελαττώσει τις προσδοκίες του. Κανένα από αυτά τα σενάρια δε φαίνεται πιθανό στο άμεσο μέλλον.
Ν.Ε.: Η Χαμάς έκανε ξεκάθαρες τις απαιτήσεις της και η τήρηση της κατάπαυσης του πυρός του 2012, δείχνει την καλή της πίστη. Αντιθέτως δεν είναι ξεκάθαρο ποιό είναι το τελικό σχέδιο του Ισραήλ. Φαίνεται πρόθυμο να δεχθεί μια κατάπαυση του πυρός με προϋπόθεση την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Χαμάς, αλλά τι θα διασφαλίσει ότι δεν θα επιτεθεί και πάλι αδιακρίτως στο 1,8 εκατομμύρια των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας; Το Ισραήλ λέει πως βομβαρδίζει τη Γάζα ως αντίποινα για το θάνατο τριών ισραηλινών εφήβων, παρόλο που απέτυχε να παράσχει το παραμικρό ίχνος απόδειξης που να ενοχοποιεί την ηγεσία της Χαμάς. Το Ισραήλ υποστηρίζει επίσης ότι θέλει να καταστρέψει την ικανότητα της Χαμάς να εκτοξεύει ρουκέτες και όλμους αλλά αυτό δε μοιάζει πολύ λογικό καθώς στο παρελθόν οι διπλωματικές προσπάθειες έχουν καταφέρει να αποδώσουν πιο πολλά για μια παύση των επιθέσεων με ρουκέτες, απ’ ότι οι στρατιωτικές.
Ερ.: Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι πραγματικοί στόχοι του Ισραήλ για το βομβαρδισμό της Γάζας;
Ρ.Χ.: Οι κύριοι στόχοι του Ισραήλ είναι να αποδυναμώσει τη Χαμάς και να αποτρέψει την ενδο-παλαιστινιακή συμφιλίωση, που θα δυνάμωνε τους Παλαιστίνιους και θα τους έκανε πιο ικανούς να αντισταθούν σε αδυσώπητη ισραηλινή πίεση.
Μ.Ρ.: Το Ισραήλ είναι σε κατάσταση συναγερμού από τότε που η Χαμάς και η Φατάχ υπέγραψαν συμφωνία συμφιλίωσης στα τέλη Απρίλη, και ιδιαίτερα από τότε που σχηματίστηκε μια νέα κυβέρνηση της Παλαιστινιακής Αρχής, με την υποστήριξη τόσο της Φατάχ όσο και της Χαμάς, στη συνέχεια. Ο πρωταρχικός στόχος του είναι να διασφαλίσει ότι οι Παλαιστίνιοι παραμένουν διχασμένοι και η τωρινή εκστρατεία θα πρέπει να ειδωθεί πάνω απ’ όλα ως μια προσπάθεια σαμποτάζ της συμφωνίας συμφιλίωσης και των πρωτοβουλιών για να προχωρήσει παραπέρα.
Ν.Ε.: Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επιτίθεται στη Λωρίδα της Γάζας ως απάντηση σε εγχώριες και διεθνείς πολιτικές εκτιμήσεις, που δεν έχουν να κάνουν καθόλου με καμία απειλή που αποτελεί η Χαμάς. Αμέσως πριν από την έναρξη αυτής της τελευταίας επίθεσης στη Γάζα, ο Νετανιάχου υπέστη διάφορα πολιτικά πλήγματα: απέτυχε να εμποδίσει την έναρξη της επαναπροσέγγισης ΗΠΑ-Ιράν, στάθηκε ανίκανος να εμποδίσει την εγκαθίδρυση παλαιστινιακής κυβέρνησης εθνικής ενότητας, και κατηγορήθηκε ευρέως για την κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών που είχαν ανανεωθεί από την Υπ. Εξ. των ΗΠΑ Τζον Κέρι το περασμένο καλοκαίρι. Η πολιτική του θέση όπως και αυτή του Ισραήλ, αποδυναμώθηκαν σοβαρά και εξαπολύοντας μια επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας, εμφανίζεται ισχυρός στο ισραηλινό κοινό, αποπροσανατολίζει τη διεθνή προσοχή από την ευθύνη του Ισραήλ για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων και ασκεί τεράστια πίεση στην πρόσφατα σχηματισμένη κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Παλαιστινιακής Αρχής, την οποία το Ισραήλ θέλει να υπονομεύσει.
Ερ.: Πώς πιστεύετε ότι θα πρέπει να απαντήσουν οι ΗΠΑ και η διεθνής κοινότητα στην τωρινή κατάσταση;
Ρ.Χ.: Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να σταματήσει να θέτει έναν λαό που βρίσκεται υπό κατοχή και τον καταπιεστή του στο ίδιο επίπεδο, και θα πρέπει να σταματήσει να εξισώνει τις μικρές μη ακριβείς ρουκέτες που μέχρι τώρα δεν έχουν σκοτώσει Ισραηλινούς [ΣτΜ. Μέχρι τη στιγμή που γράφτηκε αυτή η απάντηση] και έχουν τραυματίσει 13, με το πιο προηγμένο οπλοστάσιο του κόσμου, που μέχρις στιγμής έχει σκοτώσει 200 Παλαιστίνιους, 80% από αυτούς άμαχοι σύμφωνα με τον ΟΗΕ, και έχει τραυματίσει σχεδόν 1.200. Αυτός δεν είναι ένας πόλεμος μεταξύ ίσων: είναι σαν να πυροβολείς ψάρι μέσα σ’ ένα βαρέλι.
Μ.Ρ:. Σε έναν ιδανικό κόσμο, η διεθνής κοινότητα θα δρούσε για να σταματήσει και να ανατρέψει την συστηματική ατιμωρησία του Ισραήλ στις σχέσεις του με τον παλαιστινιακό λαό και για να διασφαλίσει την ισραηλινή λογοδοσία για τις πράξεις του.
Θα χρειαζόταν επίσης να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες αιτίες της παρούσας κρίσης, τουλάχιστον τις κεντρικές βραχυπρόθεσμες που διαμορφώθηκαν από το συνεχιζόμενο αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας και να επιδιώξει να διασφαλίσει βήματα προς την ομαλότητα στη Λωρίδα της Γάζας. Αυτό είναι πολύ απίθανο να συμβεί προς το παρόν και νομίζω ότι θα πρέπει να αναμένουμε συνεχιζόμενη συνενοχή στις ισραηλινές πράξεις.
Ν.Ε.: Η τωρινή κατάσταση είναι μια επανάληψη των αιματηρών ισραηλινών επιθέσεων στη Γάζα το χειμώνα του 2008-2009 όπως και το Νοέμβριο του 2012. Χωρίς προσπάθειες να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της σύγκρουσης, θα επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά στο εγγύς μέλλον. Το πρωταρχικό ζήτημα είναι η στρατιωτική και αποικιοκρατική κυριαρχία του Ισραήλ επί του παλαιστινιακού πληθυσμού στα κατεχόμενα εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας, που χαρακτηρίζεται από ένα νομικό καθεστώς διακρίσεων απαρτχάιντ και βάρβαρη καταστολή. Όταν οι ρουκέτες θα σταματήσουν να πετάνε και πάψουν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί, οι Παλαιστίνιοι θα συνεχίσουν να πεθαίνουν με έναν αργό και παρατεταμένο θάνατο κάτω από τη μπότα της ισραηλινής κατοχής. Ειδικότερα, ο πληθυσμός της Λωρίδας της Γάζας αντιμετωπίζει ένα τρομακτικό μέλλον. Το 2020 προβλέπεται ότι η μοναδική πηγή καθαρού νερού της Γάζας θα είναι ακατάλληλη προς χρήση, και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι η Λωρίδα των 150 τετραγωνικών μέτρων θα είναι αβίωτη. Ισχυρά μέτρα απαιτούνται για να λογοδοτήσει το Ισραήλ, που να αποσκοπούν στον τερματισμό της κατοχής και του ισραηλινού καθεστώτος απαρτχάιντ μέσα από διεθνείς νομικούς φορείς όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, εμπάργκο όπλων και συνεχείς προσπάθειες από τα κάτω, από το καθοδηγούμενο από Παλαιστίνιους, παγκόσμιο κίνημα Μποϊκοτάζ, Απόσυρσης Επενδύσεων και Κυρώσεων (BDS).
Ερ.: Πώς νομίζετε ότι θα πρέπει να απαντήσουν οι Παλαιστίνιοι ηγέτες στην παρούσα κατάσταση;
Ρ.Χ.: Θα πρέπει να αποκαταστήσουν την ενότητα του παλαιστινιακού εθνικού κινήματος στη βάση μιας νέας συμφωνημένης εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του ελέγχου του Ισραήλ στο σύνολο της Παλαιστίνης, θα πρέπει να κηρύξουν άκυρες τις Συμφωνίες του Όσλο, οι οποίες στα 21 χρόνια απέτυχαν να τερματίσουν την ισραηλινή κατοχή και αποικιοκρατία, και θα πρέπει να επιμείνουν σε έναν πραγματικά έντιμο διαμεσολαβητή αντί για τις ΗΠΑ, που είναι τελείως μεροληπτικές υπέρ του επιτιθέμενου και του κατακτητή, του Ισραήλ.
Μ.Ρ.: Το λιγότερο που θα περίμενε κανείς από τον Μαχμούντ Αμπάς θα ήταν να ταξιδέψει κατεπειγόντως στη Λωρίδα της Γάζας και να εμπλακεί στις προσπάθειες να ηγηθεί της απάντησης για να τερματιστεί η επίθεση. Αντ’ αυτού κάθεται στη Ραμάλα με κύρια έγνοια του να βγει η Χαμάς αποδυναμωμένη παρά ενισχυμένη από την κρίση. Είναι μια αξιοθρήνητη αποτυχία ηγεσίας.
Γενικότερα οι Παλαιστίνιοι χρειάζεται να κάνουν συγκεκριμένα βήματα για να αποκαταστήσουν την εθνική ενότητα, πρώτα και κύρια μέσα από την υπέρβαση του σχίσματος που μας συνοδεύει από το 2007 και με συμφωνία σε μια κοινή στρατηγική και ένα εθνικό πρόγραμμα.
Ν.Ε.: Οι Παλαιστίνιοι ηγέτες χρειάζεται να εξαπολύσουν μια πολιτική επίθεση σε όλα τα μέτωπα εναντίον των ισραηλινών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου, των συστηματικών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δομικής βίας, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα νομικά, διπλωματικά και σε επίπεδο βάσης μέσα. Πολυμερείς φορείς όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο θα πρέπει να εμπλακούν για να καταστήσουν το Ισραήλ υπόλογο για εγκλήματα όπως η δυσανάλογη χρήση βίας και η οικοδόμηση εποικισμών, και οι Παλαιστίνιοι ηγέτες θα πρέπει να υιοθετήσουν πλήρως το κίνημα Μποϊκοτάζ, Απόσυρσης Επενδύσεων και Κυρώσεων (BDS).
Πηγή: IMEU
