Το ΣτΕ, που το 2010 χαρακτήρισε αντισυνταγματική την άνευ όρων και άνευ τιμήματος κατάληψη των τηλεοπτικών συχνοτήτων, με την απόφαση 3578/2010 έκρινε εξίσου αντισυνταγματικό το Άρθρο 2Α του Νόμου 4339/15. Τι ακριβώς είπε το ΣτΕ το 2010; Είπε πως η “επ’ αόριστον ανοχή της λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών οι οποίοι ιδρύθηκαν και λειτούργησαν παρανόμως αντίκειται προς το Σύνταγμα”, προσθέτοντας πως “η ρύθμιση της προσωρινής νομιμότητας αντιβαίνει προς τη συνταγματική αρχή της ισότητας και η υπέρβαση αυτού του ορίου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει ανεκτή από τη συνταγματική τάξη”. Το 2010 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε πως “η διοίκηση ξεπέρασε κάθε ανεκτό όριο συνταγματικότητας και κήρυξε τη λειτουργία των ιδιωτικών καναλιών παράνομη”.
Είναι γεγονός πως αυτή η απόφαση της Δικαιοσύνης πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων από την τότε Διοίκηση, που παρέτεινε το καθεστώς “προσωρινής νομιμότητας” συνεχίζοντας να συμψηφίζει, παρανόμως και ενάντια στις επιταγές του Συντάγματος, τα τέλη χρήσης τηλεοπτικών συχνοτήτων με το “κόστος μετάδοσης τηλεοπτικών προεκλογικών μηνυμάτων των πολιτικών κομμάτων”! Είναι γεγονός πως οι Διοικήσεις (Παπανδρέου, Παπαδήμος, Σαμαράς-Βενιζέλος) αγνόησαν επιδεικτικά και προκλητικά την απόφαση του ΣτΕ παραχωρώντας δωρεάν τηλεοπτικό αέρα στους σταθμούς πανελλαδικής εμβέλειας. Είναι γεγονός πως για μια ολόκληρη πενταετία (2011-2015) οι Διοικήσεις, όπως χαρακτηριστικά τις ονομάζει τη ΣτΕ, επέτρεψαν τη χρήση των τηλεοπτικών συχνοτήτων έναντι μηδενικού αντιτίμου προς όφελος του Δημοσίου, παραβιάζοντας με τη μεροληπτική τους στάση κάθε αρχή νομιμότητας.
Για πέντε ολόκληρα χρόνια, η απόφαση του ΣτΕ αγνοήθηκε από κυβερνήσεις και κόμματα που σήμερα ομνύουν στο όνομα της ανεξάρτητης και ανεπηρέαστης Δικαιοσύνης. Χρειάστηκε να φτάσουμε ώς την άνοιξη του 2015 και την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση ώστε η τότε απόφαση του ΣτΕ να πάρει σάρκα και οστά, καταλογίζοντας τέλος χρήσης συχνοτήτων για τους τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας 24.150.633,93 ευρώ και για τα συνδρομητικά κανάλια 16.620.396,89 ευρώ, για τα έτη 2011-2014.
Οι έως τότε ευνοούμενοι των Διοικήσεων, αρνούμενοι να πληρώσουν, προσέφυγαν στο ΣτΕ για να εισπράξουν τότε μια πολυσέλιδη απόφαση του Β’ Τμήματος του ΣτΕ (2597/2015) που έκρινε επιβεβλημένη την καταβολή οικονομικού ανταλλάγματος, καθώς το φάσμα των ραδιοσυχνοτήτων συνιστά “σπάνιο πόρο, η διαχείριση του οποίου συνιστά κυριαρχικό δικαίωμα του κράτους”. Σύμφωνα δε με την απόφαση, “αποτελεί δημόσιο αγαθό εφόσον η χορήγηση άδειας χρήσεώς του δίνει στον κάτοχο αυτής τη δυνατότητα να αποκομίσει σημαντικά οικονομικά οφέλη και του παρέχει πλεονεκτήματα έναντι άλλων επιχειρηματιών που θα ήθελαν επίσης να εκμεταλλεύονται τον πόρο αυτό”, έτσι ώστε να δικαιολογείται η επιβολή του τέλους (2% επί των ακαθάριστων εσόδων). Οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών αναγκάστηκαν τότε να πληρώσουν για πρώτη φορά στη μακρόχρονη παρουσία τους στον τηλεοπτικό αέρα, το “ενοίκιο” που τους αναλογούσε για τη χρήση των συχνοτήτων που μέχρι τότε καταλάμβαναν έναντι μπακαλίστικων “συμψηφισμών”. Και αυτή ήταν μια πρώτη επαφή των ιδιοκτητών των καναλιών με τη “συνταγματικότητα” καθώς υποχρεώθηκαν από Διοίκηση και Δικαιοσύνη να προσέλθουν στο ταμείο.
Τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το Άρθρο 2Α του Νόμου 4339/15 που επιχείρησε να βάλει τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο χωρίς να λάβει υπόψιν τη στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη να μπλοκάρει επί ένα χρόνο κάθε προσπάθεια σύστασης Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου. Με την απόφασή του το ΣτΕ αρνήθηκε να νομιμοποιήσει τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από την Ανεξάρτητη Αρχή στον υπουργό Επικρατείας και μετέφερε στο Κοινοβούλιο και τα πολιτικά κόμματα την ευθύνη για την άμεση συγκρότηση ΕΣΡ, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει και τυπικά ο διαγωνισμός αδειοδότησης οι όροι και το πνεύμα του οποίου δεν κρίθηκαν αντισυνταγματικοί.
Ευρισκόμενοι λοιπόν ενώπιον αυτών των δύο σημαντικών αποφάσεων του ΣτΕ, ουσιαστικά εισερχόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο, καθώς από σήμερα και μέχρι τη συγκρότηση του ΕΣΡ θεωρείται “επιβεβλημένη η καταβολή οικονομικού ανταλλάγματος για τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων”. Και αυτό είναι κάτι που το γνωρίζουν καλά τόσο οι πολιτικές όσο και οι επιχειρηματικές δυνάμεις που εμπλέκονται και συγκρούονται στο θολό και άναρχο μέχρι σήμερα τηλεοπτικό τοπίο.
Το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της κυβέρνησης να επιβάλει κανόνες στη μεταβατική αυτή περίοδο καθορίζοντας το ύψος του τέλους για την “προσωρινή” χρήση συχνοτήτων δεν μπορεί από κανέναν να αμφισβητηθεί. Και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από τους όψιμους χειροκροτητές του ΣτΕ, μιας και η όποια τους αιτίαση προσκρούει στην προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας. Δεν δικαιούται κανείς να ομιλεί για νέο κυβερνητικό “πραξικόπημα” αφού το Β’ Τμήμα του ΣτΕ (2597/2015) έκρινε πριν από ενάμιση χρόνο πως “το οικονομικό αντάλλαγμα είναι επιβεβλημένο”.
Ακολουθώντας, λοιπόν τη γραμμική συνέχεια της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας τα κόμματα της αντιπολίτευσης καλούνται να προσέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου για τη συγκρότηση του ΕΣΡ και η κυβέρνηση αναλαμβάνει την υποχρέωση έναντι του δημοσίου συμφέροντος να ορίσει τους κανόνες λειτουργίας των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών έως ότου συσταθεί η Ανεξάρτητη Αρχή. Το πολιτικό βάρος πλέον μεταφέρεται προσωπικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη, που θα πρέπει να βρεθεί ενώπιον των ευθυνών του, και το οικονομικό βάρος μεταφέρεται στους επτά κατόχους προσωρινών αδειών, που θα πρέπει να ανταποκριθούν στην καταβολή του νόμιμου και συνταγματικού “ενοικίου” που τους αναλογεί.
