Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία η εκδήλωση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων με θέμα την σεξουαλική παρενόχληση και η παρουσίαση της μελέτης με τίτλο: «Ανοιχτοί χώροι και χωρικές αδικίες» - Η σεξουαλική παρενόχληση στον αστικό χώρο της Θεσσαλονίκης, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 10-9-2018 στο πλαίσιο της συμμετοχής της ΓΓΙΦ στην 83η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Tην μελέτη παρουσίασαν οι φοιτήτριες του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, Παπαδημητρίου Μαρία και Σάσσαλου Μαρία, σε συνέχεια των εισηγήσεων της Γενικής Γραμματέα Ισότητας των Φύλων, Φωτεινής Κούβελα και της Καθηγήτριας του ΑΠΘ, Σάσας Λαδά.
Με την παρουσία της τίμησε την εκδήλωση η νέα Υπουργός Μακεδονίας - Θράκης, Κατερίνα Νοτοπούλου, η οποία απηύθυνε χαιρετισμό κατά την έναρξη της εκδήλωσης και πραγματοποίησε παρέμβαση κατά τη λήξη της, δηλώνοντας την αμέριστη συμπαράσταση της Κυβέρνησης στις δράσεις της ΓΓΙΦ, προκειμένου για την καλύτερη δυνατή υπέρβαση όλων των ανισοτήτων λόγω φύλου.
Επίσης, κατά την έναρξη της εκδήλωσης διαβάστηκε και ο χαιρετισμός της Υφυπουργού Εσωτερικών, Μαρίνας Χρυσοβελώνη, αρμόδιας για τα θέματα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, μέσω του οποίου τονίστηκε επίσης η πολιτική βούληση για τη συνέχιση του αγώνα προς την κατεύθυνση της διασφάλισης ίσων ευκαιριών για όλους και όλες, μέσω της ουσιαστικής ισότητας των φύλων στην πράξη.
Η Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα, εκκινώντας από τη βαρύτητα που αποδίδει η ΓΓΙΦ στην εξάλειψη όλων των μορφών έμφυλης διάκρισης και ανισότητας λόγω φύλου, αναφέρθηκε στις μορφές της σεξουαλικής παρενόχλησης, στη δυσκολία να ανιχνευτεί και να γνωστοποιηθεί αλλά και στις πολιτικές και δράσεις της ΓΓΙΦ, οι οποίες εστιάζουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου , στην ενθάρρυνση και στήριξη των γυναικών να μιλάνε ανοιχτά και να δρουν με αποφασιστικότητα απέναντι στον παρενοχλούντα στο χώρο εργασίας και σε εξωτερική δημόσια αρχή. Τέλος δήλωσε ότι: "Όραμά μας είναι να αντιμετωπιστεί οριστικά η σεξουαλική παρενόχληση, όπως και όλες οι μορφές των έμφυλων ανισοτήτων, οι οποίες παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και διαταράσσουν την αρμονία μιας κοινωνικής συνύπαρξης με ισότητα για όλους και όλες. Για όλους αυτούς τους λόγους, η ΓΓΙΦ θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την εξάλειψη του φαινομένου, ενδυναμώνοντας με τις πολιτικές και τις δράσεις της όλες τις γυναίκες που υφίστανται οποιαδήποτε μορφής ανισότητα λόγω φύλου».
Συνολικά, οι πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις των ομιλητριών, η παρουσίαση της έρευνας εκ μέρους των φοιτητριών, οι γόνιμες ερωτήσεις και παρεμβάσεις που ακολούθησαν, δημιούργησαν έναν εποικοδομητικό διάλογο και οδήγησαν σε συμπεράσματα προς αξιοποίηση υπέρ της εξάλειψης της σεξουαλικής παρενόχλησης και της ανάδειξης της ισότητας των φύλων σε κομβικό πυλώνα για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Άποψη από το κοινό που παραβρέθηκε στην εκδήλωση
H παρέμβαση της Φωτεινής Κούβελα
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,
Με μεγάλη μου χαρά σας καλωσορίζω στην εκδήλωσή μας και στην παρουσίαση της μελέτης που σχετίζεται με την επίμαχη θεματική της σεξουαλικής παρενόχλησης. Και λέω επίμαχη, γιατί είναι βέβαιο ότι ένα τόσο ευαίσθητο θέμα έχει απασχολήσει και συνεχίζει να απασχολεί την καθημερινότητα πολλών γυναικών.
Στην ΓΓΙΦ αγωνιζόμαστε, ώστε να αναδειχθούν οι περισσότερες όψεις του φαινομένου και, μέσα από τον κοινωνικό διάλογο, να οδηγηθούμε στους πιο αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης.
Πρωτίστως, η έννοια της σεξουαλικής παρενόχλησης αναφέρεται στην αθέμιτη και προσβλητική συμπεριφορά, η οποία παραβιάζει την αξιοπρέπεια της γυναίκας και δημιουργεί ένα ανασφαλές, αβέβαιο και επικίνδυνο ψυχοκοινωνικά εργασιακό περιβάλλον.
Οι πιο διαδεδομένες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης, κυρίως στη χώρα μας, εμφανίζονται :
1.με λεκτικό τρόπο, δηλαδή με σχολιασμό του σώματος της γυναίκας, διάφορα κομπλιμέντα που γίνονται ενοχλητικά, πίεση για ραντεβού, ιστορίες που περιέχουν καύχηση για σεξουαλικές επιδόσεις, σεξουαλικά ανέκδοτα και προσβλητικές εκφράσεις για την αξιοπρέπεια της γυναίκας.
2.με μη λεκτικό τρόπο, ανεπιθύμητα αγγίγματα, χάδια σε όλο το σώμα και φιλιά, στη χειρότερη περίπτωση απόπειρα βιασμού.
Σε επίπεδο νομικής προστασίας για το φαινόμενο, ο νόμος ορίζει ότι η σεξουαλική παρενόχληση συνιστά απαράδεκτη διάκριση στη σημερινή κοινωνία και ως εκ τούτου πρέπει να τιμωρείται. Ειδικότερα, ορίζει ότι είναι υποχρέωση των εργοδοτών να εξασφαλίζουν ότι κανένας και καμία εργαζόμενος/-η δεν θα δέχεται ανεπιθύμητη, προσβλητική σεξουαλική συμπεριφορά (Άρθρο 26, 3896/2010).
Αξίζει να τονίσουμε, βέβαια, ότι πιο συχνά, η σεξουαλική παρενόχληση εμφανίζεται στον εργασιακό χώρο. Αρχικά οι άντρες θύτες είναι φιλικοί και προσιτοί, δείχνουν ενδιαφέρον και εκφράζουν την εκτίμησή τους προς το θύμα. Στην πορεία, όμως, ο τρόπος συμπεριφοράς τους αλλάζει, ξεπερνούν σιγά- σιγά κάποια όρια και αρχίζει η σεξουαλική παρενόχληση.
Επίσης, είναι κρίσιμο να συγκρατήσουμε ότι η «παρενόχληση λόγω φύλου» συνίσταται στην εκφρασμένη ταπεινωτική αντίληψη για τις γυναίκες και στην ανάλογη συμπεριφορά, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στον αποκλεισμό των γυναικών από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ως εκ τούτου, παρατηρείται ότι όσο πιο ισορροπημένος είναι ένας εργασιακός χώρος (δηλαδή, άνδρες και γυναίκες κατέχουν εξίσου θέσεις εξουσίας), τόσο λιγότερη σεξουαλική παρενόχληση εμφανίζεται.
Ένα ακόμη μείζον ζήτημα, είναι η δυσκολία να ανιχνευθεί η σεξουαλική παρενόχληση και, συνεπακόλουθα, να γνωστοποιηθεί, διότι, ο φόβος των γυναικών μήπως, αν μιλήσουν, χάσουν τη θέση εργασίας τους και η έλλειψη αποδείξεων και μαρτύρων, τις περισσότερες φορές κρατούν τις υποθέσεις αυτές στην αφάνεια.
Κυρίες και κύριοι,
δε θα ήθελα να παραλείψω να αναφέρω ότι πολύ συχνά οι γυναίκες αναρωτιούνται: «Τι ήταν αυτό τώρα;» «Κομπλιμέντο ή σεξουαλική παρενόχληση; Βέβαια, τις περισσότερες φορές πρόκειται για σεξουαλική παρενόχληση. Ωστόσο, οι γυναίκες διστάζουν να το ομολογήσουν τόσο στον εαυτό τους, όσο και στον περίγυρό τους, διότι κυριαρχεί ο φόβος να κατηγορηθούν για εμπάθεια ή υπερβολική αντίδραση. Συνεπώς, σιωπούν. Κι ανέχονται συμπεριφορές που έχουν κάθε δικαίωμα να αρνηθούν.
Μια γυναίκα που έχει υποστεί ή κινδυνεύει να υποστεί σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να απευθυνθεί στο ολοκληρωμένο δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, που αποτελείται από την 24ωρη γραμμή SOS 15900, τα Συμβουλευτικά Κέντρα και τους Ξενώνες Φιλοξενίας Γυναικών που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν οποιασδήποτε μορφής βίας. Τα έμπειρα και εξειδικευμένα στελέχη της ΓΓΙΦ βρίσκονται στις επάλξεις, ώστε να κατευθύνουν και να βοηθήσουν τις γυναίκες, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους ΔΩΡΕΑΝ.
Πιο συγκεκριμένα, όταν μια γυναίκα που έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση καλέσει στη Γραμμή SOS 15900, οι σύμβουλοι παρέχουν ψυχοκοινωνική στήριξη, ενδυναμώνουν και προτρέπουν το θύμα να μιλήσει και να καταγγείλει το περιστατικό στο ΣΕΠΕ (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) ή στο Συνήγορο του Πολίτη. Επίσης, η γυναίκα μπορεί να λάβει ψυχοκοινωνική στήριξη από εξειδικευμένους συμβούλους στα κατά τόπους συμβουλευτικά κέντρα της ΓΓΙΦ και των Δήμων. Και τονίζουμε πάντα ότι οι γυναίκες πρέπει να μιλούν ανοιχτά και να δρουν με αποφασιστικότητα απέναντι στον παρενοχλούντα στο χώρο εργασίας και σε εξωτερική δημόσια αρχή.
Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει γραπτή καταγγελία και με λεπτομέρειες, ώστε να μην καταλήξει η υπόθεση στο αρχείο και προτείνουμε οι γυναίκες πάντοτε να συμβουλεύονται είτε τις υπηρεσίες των δομών της ΓΓΙΦ, είτε κάποιον/α δικηγόρο, ώστε να είναι προετοιμασμένες, διότι είναι πολύ πιθανή η αντεπίθεση από τον θύτη και τους υποστηρικτές του.
Φίλες και φίλοι,
Βάσει όλων των παραπάνω, η δράση μας στην ΓΓΙΦ για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης μπορεί, ενδεικτικά, να συνοψιστεί στα εξής:
- Έχουμε εντάξει στο νέο, επικαιροποιημένο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων» της περιόδου 2016-2020 και συγκεκριμένα στον άξονα προτεραιότητας που αφορά την έμφυλη βία προτάσεις και δράσεις που αφορούν την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης
- Η Κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) από το Ελληνικό Κοινοβούλιο και το νέο Νομοσχέδιο για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων της ΓΓΙΦ, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί άμεσα από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, συνιστούν, «τομή» και συνάμα σπουδαία νομοθετικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των έμφυλων ανισοτήτων. Και πιο συγκεκριμένα για την σεξουαλική παρενόχληση, υπάρχουν σχετικές προβλέψεις και στα δυο παραπάνω νομικά κείμενα.
- Με αφορμή την φετινή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, που τιμάται κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου, πρωτοστάτησε και δημιουργήσαμε τέσσερα τηλεοπτικά σποτάκια, από τα οποία είναι αναγνωρίσιμη η σεξουαλική παρενόχληση στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της εργασίας και αναδείξαμε την επίμαχη θεματική. Μέσω αυτής μας της πρωτοβουλίας, θελήσαμε:
- να ανοίξουμε τον σχετικό κοινωνικό διάλογο για την επίμαχη θεματική
- να ευαισθητοποιήσουμε γυναίκες και άντρες σχετικά με το πότε μία συμπεριφορά παύει να θεωρείται κομπλιμέντο και μετατρέπεται σε σεξουαλική παρενόχληση.
- να αποστείλουμε στις γυναίκες το αισιόδοξο μήνυμα ότι «Δεν είσαι (η) μόνη» και να τις παροτρύνουμε να μιλήσουν ανοιχτά και να απευθυνθούν στις δομές μας.
- Καταθέσαμε ολοκληρωμένες προτάσεις σε ιδιωτικές εταιρείες, μέσα από τις οποίες αναδύεται η ανάγκη καταπολέμησης της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Ειδικότερα, προτείναμε να υπάρχει να υπάρχει τμήμα με ψυχολόγο η κοινωνικό λειτουργό στο χώρο εργασίας, ώστε να μπορεί να απευθύνεται μια εργαζόμενη, προκειμένου να καταγγείλει το συμβάν και να βοηθιέται.
Τέλος,
- Στο 1ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ για την Ισότητα των Φύλων με τίτλο «Η ισότητα στην κορυφή των βράχων», που πραγματοποιήσαμε το καλοκαίρι στο Θέατρο Βράχων, διοργανώσαμε επίσης συζήτηση με επίκεντρο τη σεξουαλική παρενόχληση. Μέσα από τις εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν, οι οποίες προέρχονταν από γυναίκες εκπροσώπους διαφόρων πεδίων (όπως η δημοσιογραφία, η εκπαίδευση και το ακαδημαϊκό περιβάλλον, ο ιδιωτικός τομέας, η Τέχνη και ο Πολιτισμός) ακούστηκαν σημαντικές πτυχές του φαινομένου. Και για ακόμη μια φορά επιβεβαιώθηκαν οι αμέτρητες, καθημερινές ιστορίες των γυναικών που συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να βιώνουν τη σεξουαλική παρενόχληση και, δυστυχώς, τις περισσότερες φορές σιωπούν.
Κυρίες και κύριοι,
Όραμά μας είναι να αντιμετωπιστεί οριστικά η σεξουαλική παρενόχληση, όπως και όλες οι μορφές των έμφυλων ανισοτήτων, οι οποίες παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και διαταράσσουν την αρμονία μιας κοινωνικής συνύπαρξης με ισότητα για όλους και όλες.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η ΓΓΙΦ θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την εξάλειψη του φαινομένου, ενδυναμώνοντας με τις πολιτικές και τις δράσεις της όλες τις γυναίκες που υφίστανται οποιαδήποτε μορφής ανισότητα λόγω φύλου.
