Η συμπλήρωση πέντε μηνών από τις εθνικές εκλογές του Ιουλίου διαμορφώνει ένα κοινωνικοπολιτικό σκηνικό που χαρακτηρίζεται από μια γενικευμένη αίσθηση μετάβασης.
Από τη μια πλευρά, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιχειρεί να παρουσιάσει –και το κυριότερο, να νομιμοποιήσει– στην κοινή γνώμη ένα γενικό σχέδιο «επιστροφής στην κανονικότητα», το οποίο ορίζεται ως μια μεγάλη μετατόπιση από τις πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Βασικό όχημα για την προώθηση της «επιστροφής στην κανονικότητα» είναι το δόγμα «τάξη και ασφάλεια», το οποίο λειτουργεί ως παραπλήρωμα των πολιτικών νεοφιλελεύθερης λογικής – ένα σύνηθες σχήμα από την εποχή της Θάτσερ στη Μεγάλη Βρετανία.
Από την άλλη πλευρά, η αξιωματική αντιπολίτευση ευρισκόμενη σε φάση ανασυγκρότησης, προσπαθεί να διαμορφώσει έναν αντιπολιτευτικό βηματισμό, ο οποίος κινείται αφενός προς τη γραμμή της υπεράσπισης των κυβερνητικών κεκτημένων της περιόδου 2015 – 2019 αφετέρου προς την «αποκάλυψη» του πραγματικού χαρακτήρα των πολιτικών της ΝΔ.
Και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται πως διαμορφώνεται μια σύγκρουση με σαφή ιδεολογικά χαρακτηριστικά, τα οποία προκύπτουν στη βάση δύο αντιπαρατιθέμενων «αντί»: η «επιστροφή στην κανονικότητα» προωθείται ως ένα εγχείρημα αντι-αριστερής κατεύθυνσης και η συγκρότηση της «προοδευτικής παράταξης» ως ένα αντι-δεξιό πολιτικό εγχείρημα. Φαίνεται επομένως ότι ο διαμορφούμενος δικομματισμός είναι αποτέλεσμα μιας διπολικής αντιπαράθεσης, η οποία μάλιστα δεν οργανώνεται μόνο από δύο συμπαγή κόμματα αλλά εκφράζει και δύο πολιτικά μέτωπα.
Στο πλαίσιο αυτό, το δεύτερο τεύχος του Δελτίου Πολιτικής Συγκυρίας του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ επικεντρώνεται σε διαφορετικές εκφράσεις της πολιτικής αντιπαράθεσης στο κοινωνικό και ιδεολογικό πεδίο, οι οποίες ιχνογραφούν και το υπό διαμόρφωση πεδίο του πολιτικού ανταγωνισμού.
Ο Κωστής Πιερίδης στο κείμενό του «Οι διαιρετικές τομές στη μεταπολιτευτική Ελλάδα: Μεταμορφώσεις της διαίρεσης “Αριστερά – Δεξιά”» αξιοποιεί την κρίσιμη έννοια της «διαιρετικής τομής» για να ψηλαφίσει το πλαίσιο του πολιτικού ανταγωνισμού σήμερα. Προβαίνει σε μια περιεκτική καταγραφή της ιστορικής εξέλιξης των διαιρετικών τομών στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό και υποστηρίζει ότι η διαίρεση «Αριστερά – Δεξιά» εξακολουθεί να είναι κεντρική για τη συγχρονία, λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη ενός ιδιαίτερα μεταβλητού χώρου του «Κέντρου», ο οποίος εντέλει καθορίζει τους πολιτικούς συσχετισμούς.
Ο Άγγελος Σεριάτος στο κείμενό του «Κοινωνική και πολιτική πόλωση στην εποχή της κανονικότητας: Η ισχύς του δόγματος της δημόσιας τάξης και ασφάλειας», βασιζόμενος σε πρόσφατη σφυγμομέτρηση της εταιρείας μετρήσεων Prorata, εξετάζει τις στάσεις της κοινής γνώμης γύρω από ζητήματα που άπτονται της τάξης και της ασφάλειας. Διαπιστώνει ότι υπάρχει μια σχετική πόλωση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς γύρω από τη θεματική της ασφάλειας και εξηγεί πώς η στοχευμένη διασύνδεση των θεμάτων της ασφάλειας με πολύ συγκεκριμένα συντηρητικά πλαίσια λόγου πυροδοτεί και αντίστοιχες στάσεις στο επίπεδο της κοινής γνώμης.
Ο Στέργιος Μήτας στο κείμενό του «Για τη μετεκλογική σφαίρα των ιδεών: κάποιες σκέψεις» επισημαίνει συγκεκριμένες τάσεις στο πεδίο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Αναδεικνύει την αναγωγή του δόγματος «ασφάλεια και τάξη» σε κύριο στοιχείο της ιδεολογικής παρέμβασης της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, επισημαίνοντας ταυτόχρονα όψεις της ιδεολογικής αμηχανίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία συνίσταται κυρίως στην αδυναμία ένταξης της υπεράσπισης της «ελευθερίας» ενάντια στην «καταστολή» σε έναν κοινωνικό ορίζοντα που θα αμφισβητεί τους όρους αναπαραγωγής της κυρίαρχης καπιταλιστικής κοινωνικής οργάνωσης.
