Το άρθρο δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 4/3
Συνάντηση στη Βιέννη πρόκειται να έχουν σήμερα (σ.σ.: χθες) Δευτέρα οι αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων των ΗΠΑ και της Ρωσίας, με κύριο, αλλά όχι αποκλειστικό, αντικείμενο συζήτησης την κατάσταση στη βορειοανατολική Συρία.
Οι στρατηγοί Τζόζεφ Ντάνφορντ και Βαλέρι Γκερασίμοφ θα ανταλλάξουν απόψεις, σε μία συγκυρία η οποία σημαδεύεται αφενός από τις παλινωδίες της Ουάσιγκτον ως προς τη συνέχιση της αμερικανικής παρουσίας στα κουρδοκρατούμενα εδάφη, αλλά και από την γενικότερη ένταση που δημιουργεί η απόφαση Τραμπ για απόσυρση από την συνθήκη απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων μέσου βεληνεκούς (INF) του 1987.
Παρά τις πολιτικές εντάσεις μεταξύ των δύο πλευρών, ο δίαυλος επικοινωνίας των Γενικών Επιτελείων παρέμεινε όλο αυτό το διάστημα ανοιχτός, με αφορμή την ανάγκη αποφυγής συγκρούσεων (deconfliction) στο πεδίο της Συρίας, όπου δραστηριοποιούνται και οι δυο δυνάμεις.
Την ίδια ώρα προχωρά η διαδικασία επανενσωμάτωσης της Συρίας στους κόλπους του Αραβικού Συνδέσμου, του οποίου συνάντηση παρακολούθησε για πρώτη φορά χθες Κυριακή εκπρόσωπος του καθεστώτος της Δαμασκού.
Ο πρόεδρος του συριακού κοινοβουλίου Χαμούντ Αλ Σαμπάχ μετέβη στο Αμμάν της Ιορδανίας για να μετάσχει σε παναραβική διακοινοβουλευτική συνάντηση. Ο Ιορδανός ομόλογός του απηύθυνε μάλιστα έκκληση στις χώρες της περιοχής να εργαστούν για την πολιτική επίλυση της συριακής κρίσης και για την ανάκτηση από την Δαμασκό της θέσης της στον αραβικό κόσμο.
Υπενθυμίζεται ότι η συμμετοχή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο ανεστάλη τον Νοέμβριο του 2011. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα αρκετές είναι οι αραβικές χώρες οι οποίες έχουν πάρει την πρωτοβουλία αποκατάστασης των διπλωματικών τους σχέσεων με τη Δαμασκό. Ήδη τον Δεκέμβριο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ξανάνοιξαν την πρεσβεία τους στην πρωτεύουσα της Συρίας ενώ λίγο αργότερα ο σουδανός πρόεδρος Ομάρ Αλ Μπασίρ υπήρξε ο πρώτος Άραβας αρχηγός κράτους μετά το 2011 ο οποίος επισκέφθηκε τον Μπασάρ Αλ Άσαντ, κομίζοντας, όπως εικάζεται βασίμως, και τα μηνύματα τρίτων πλευρών.
Ωστόσο, η πλήρης επανεισδοχή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο καθυστερεί, προφανώς λόγω αντιστάσεων της Σαουδικής Αραβίας η οποία και έχει τον τελευταίο λόγο. Από την άλλη πλευρά, η πύκνωση των επαφών αραβικών κρατών με τη Δαμασκό είναι σαφές ότι έχει τη σιωπηρή έγκριση του Ριάντ.
Δεν είναι δύσκολο να διαγνώσει κανείς τα αίτια αυτής της μεταστροφής. Τα δεδομένα επί του εδάφους έχουν τροποποιηθεί δραματικά, ιδίως μετά την εμπλοκή της Ρωσίας στη συριακή κρίση, και οι αραβικές μοναρχίες εχουν αναθεωρήσει την "επένδυσή" τους στις αντικαθεστωτικές ένοπλες ισλαμιστικές ομάδες.
Παράλληλα, το κύριο μέλημά τους, που είναι η ανάσχεση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή, επιχειρείται τώρα να προωθηθεί δια του προσεταιρισμού και όχι διά της διάλυσης του συριακού κράτους. Επιπλέον, η εγγραφή στην ημερήσια διάταξη της ανοικοδόμησης της αυριανής Συρίας δημιουργεί εναν υπόγειο διαγκωνισμό για το ποια δύναμη θα προωθηθεί πρώτη σε αυτό το τόσο πολλά υποσχόμενο οικονομικά πεδίο.
Τέλος, οι φιλοδοξίες του Ταγίπ Ερντογάν και οι απειλές του για περαιτέρω στρατιωτική προώθηση της Τουρκίας στη συριακή επικράτεια κινητοποιούν παλαιά αραβικά αντιτουρκικά αντανακλαστικά. Ακόμη και στις χειρότερες μεταξύ τους αντιπαραθέσεις οι αραβικές χώρες εμφανίζονται πολύ ευαίσθητες σε κάθε προσπάθεια εξωαραβικών δυνάμεων να προωθηθούν στην περιοχή τους. Πόσω μάλλον, που ο Ερντογάν λειτουργεί (μαζί με το Κατάρ) ως πάτρωνας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία αντιμετωπίζεται από τη Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της ως μείζονα υπαρξιακή απειλή.
