Είπε: «το στοίχημα που τίθεται είναι να οικοδομήσουμε τη νέα συμπεριληπτική κοινωνία». Για να προσθέσει λίγο παρακάτω, παρουσιάζοντας τις προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής: «Τέλος, η μεγάλη πρόκληση του δημογραφικού. Συρρικνωνόμαστε, το ξέρουμε. Το πόσο, θα μας το δείξει η απογραφή. Η χώρα δεν θα αντιμετωπίσει προβλήματα προσέλκυσης κεφαλαίου ωστόσο μπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα προσέλκυσης ικανού ανθρώπινου δυναμικού… Πιθανώς η καλά οργανωμένη μετανάστευση να είναι ένα εργαλείο καταπολέμησης των στρεβλώσεων στην αγορά εργασίας».
Για ποια συμπεριληπτική κοινωνία μιλάμε;
Θα μπορούσε η αποστροφή αυτή να έχει ενδιαφέρον. Αν τα ίδια τα δεδομένα δεν την καθιστούσαν εκ προοιμίου έωλη και υποκριτική. Εξηγούμαστε: μιλάει ο πρωθυπουργός για συμπεριληπτική κοινωνία. Που σημαίνει, κοινωνία ανοιχτή – με κανόνες, ναι, αλλά ανοιχτή - κοινωνία που δεν υποθάλπει τον ρατσιστικό, ξενοφοβικό, σκοταδιστικό λόγο, κοινωνία που απομονώνει και πατάσσει, εν τη γενέσει τους, φασιστικά φαινόμενα. Αυτό όμως προϋποθέτει πολιτικές συγκεκριμένου ύφους, ήθους και στοχεύσεων. Δυστυχώς, τα μέχρι σήμερα δείγματα γραφής της διακυβέρνησης ΝΔ-Μητσοτάκη, πόρρω απέχουν από αυτά τα χαρακτηριστικά. Με συνταγές βγαλμένες από τα πιο σκληρά νεοφιλελεύθερα μοντέλα και με σαφή υστέρηση σε δείκτες προάσπισης όλων των ειδών των δικαιωμάτων, κάθε άλλο παρά μπορεί να επαίρεται για τις επιδόσεις της στον τομέα της συμπερίληψης. Στην οποία (συμπερίληψη), οι πολιτικές στον ευαίσθητο τομέα του προσφυγικού/μεταναστευτικού, κατέχουν περίοπτη θέση.
Τι να πρωτοπεί κανείς εδώ; Για τις κλειστές δομές - κέντρα κράτησης; Για τις χωρίς τέλος και σε δημόσια πια θέα επαναπροωθήσεις, όπως αποδεικνύουν τεκμηριωμένα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ –στην Ελλάδα και στο εξωτερικό– με πιο πρόσφατο αυτό της Εφημερίδας των Συντακτών που αφορά 23 άτομα (μεταξύ τους και 5 παιδιά) τα οποία προσέγγισαν την Ικαρία την περασμένη Κυριακή και εγκαταλείφθηκαν από το ελληνικό λιμενικό στα ανοιχτά της Τουρκίας μέσα στην ακυβέρνητη βάρκα τους; Για τις συνεχείς προειδοποιήσεις και συστάσεις ευρωπαίων αξιωματούχων όπως της επιτρόπου ανθρώπινων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντούνια Μιγιάτοβιτς ή της επιτρόπου μετανάστευσης Ίλβα Γιόχανσον; Ή για τις απίστευτης δυσκολίας ερωτήσεις για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας που συνιστούν, κατά πολλούς, συνταγή μαζικού αποκλεισμού χιλιάδων αλλοδαπών;
Ταξικά χαρακτηριστικά
Κι αν αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα που αποδεικνύουν την επιλεκτική σχέση του έλληνα πρωθυπουργού με τον όρο «συμπερίληψη», έρχεται η συνέχεια της τοποθέτησής του, στο εν λόγω forum, για να καταρρίψει κάθε αμφιβολία ως προς τα ταξικά χαρακτηριστικά που προσδίδει στην αποδοχή του «ξένου», του «άλλου». Αλλά και για να φανερώσει την ανειλικρίνεια – υποκρισία θα τη χαρακτήριζαν πολλοί – των λεγομένων του όταν, μιλώντας για το δημογραφικό, κάνει λόγο για «καλά οργανωμένη μετανάστευση» που θα μπορούσε να είναι «εργαλείο καταπολέμησης των στρεβλώσεων στην αγορά εργασίας».
Γιατί, τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Διαπιστώνει πρόβλημα ικανού ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας; Γιατί τότε δεν δημιουργεί κίνητρα ανακοπής του brain drain; Γιατί δεν δίνει κίνητρα παραμονής στη χώρα ενός πολύ σημαντικού κομματιού της νεολαίας που, κατά τεκμήριο, θεωρείται από τις πιο μορφωμένες στην ιστορία του τόπου; Ή γιατί δεν δίνει κίνητρα επιστροφής – παρόμοια με αυτά που δίνει σε μορφωμένους αλλοδαπούς προκειμένου να εγκατασταθούν στη χώρα μας - σε όσες και όσους βρίσκονται ήδη στο εξωτερικό; Γιατί θα είχε πράγματι ενδιαφέρον να επιδείξει την ίδια ζέση για τη νεολαία του τόπου με αυτή που επιδεικνύει για την προσέλκυση πχ ψηφιακών νομάδων (έτσι ονομάζονται όσοι μπορούν να εργάζονται απομακρυσμένα, από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου).
Και από την άλλη, αν όντως ομνύει σε μια συμπεριληπτική κοινωνία, πώς δικαιολογείται η παντελής απουσία πολιτικών ένταξης προσφύγων και μεταναστών που ήδη βρίσκονται στη χώρα μας; Γιατί απουσιάζει, για παράδειγμα, μια συστηματική καταγραφή των προσόντων, των δεξιοτήτων ή της εκπαίδευσής τους προκειμένου αφενός να αναζητηθεί – μεταξύ αυτών – το ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορούσε, ενδεχομένως, να καλύψει κενά της ελληνικής αγοράς εργασίας και αφετέρου να βοηθηθεί η διαδικασία ενσωμάτωσής τους στην ελληνική πραγματικότητα με ό,τι αυτό σημαίνει τόσο για τους ίδιους όσο και για την αναζωογόνηση της ελληνικής κοινωνίας; Και γιατί η αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού ζητήματος συνοψίζεται στη δημιουργία ενός απάνθρωπου πλαισίου όπου τον κυρίαρχο ρόλο τον παίζει η καταστολή, οι απαγορεύσεις και η διαμόρφωση αβίωτων συνθηκών; Μα γιατί για να συμβεί αυτό, θα πρέπει ο έλληνας πρωθυπουργός να αποτινάξει από πάνω του ιδεοληψίες, θα πρέπει να πείσει το εκλογικό του κοινό πως ο πρόσφυγας και ο μετανάστης δε συνιστούν απειλή, θα πρέπει να αποδεχθεί πως η εισροή άλλων πληθυσμών μπορεί να γίνει από «πρόβλημα», λύση. Κι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Όχι μόνο γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, και οι πολιτικές που εφαρμόζει, συνιστούν δείγμα της σκληρότερης νεοφιλελεύθερης εκδοχής της σύγχρονης Δεξιάς αλλά και γιατί είναι τέτοια η ομηρία του από την ακροδεξιά συνιστώσα του κόμματός του που δεν φαντάζεται, καν, πως μπορεί να παρεκκλίνει – έστω κατ’ ελάχιστο – σε θέματα που άπτονται του πυρήνα της συγκεκριμένης ιδεολογίας. Και μπορεί να κάνουν τα «στραβά μάτια» όταν η υπόθεση αφορά τον εύπορο αλλοδαπό επενδυτή ή τον αλλοδαπό τεχνοκράτη ειδικό, πώς είναι ωστόσο δυνατό να επιτρέψουν να γίνει η χώρα «ξέφραγο αμπέλι» με «κίνδυνο να αλλοιωθεί το ελληνικό dna» (δηλώσεις στελεχών της ΝΔ οι φράσεις στα εισαγωγικά), όταν η συζήτηση αφορά φτωχούς, κατατρεγμένους ανθρώπους…
Είναι σαφές πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ούτε θέλει ούτε μπορεί. Να γιατί δηλώσεις περί «συμπεριληπτικής κοινωνίας» φαντάζουν, αν μη τι άλλο, υποκριτικές. Γιατί, μεταξύ άλλων, ο όρος από μόνος του είναι ζωντανός, πολύχρωμος. Και η κυβέρνηση της ΝΔ έχει αποδείξει την προτίμησή της στο μαύρο.
