Ενα ταλαιπωρημένο από τη χρήση στρώμα, μισή ντουζίνα στραπατσαρισμένα έπιπλα, κάποια φθαρμένα χαλιά και κουρτίνες και ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής –παλιό μοντέλο. Κι ακόμα τρία σκουριασμένα ποδήλατα, ένα ποδήλατο θαλάσσης, ένας στεγνωτήρας μαλλιών και ένας διά παντός σκοτεινιασμένος –μα κάποτε φωτεινός– σηματοδότης ρύθμισης της κυκλοφορίας, μαζί με βαρέλια, χύμα μπάζα και άλλα οικοδομικά υλικά. Οχι, δεν πρόκειται για όσα άφησε πίσω της μια βιαστική μετακόμιση, μα για μια λίστα με μερικά από τα αντικείμενα που και αυτό το καλοκαίρι κατέληξαν σε κάποια ελληνική –κατά τα λοιπά μαγευτική– ακτή ή στον βυθό της θάλασσας. Και τα οποία συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εκστρατείας Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών που διοργάνωσε η HELMEPA με τη συμμετοχή 2.500 εθελοντών από 75 δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς (τι νομίζατε αλήθεια; πως οι ακτές που απέμειναν με το τέλος του καλοκαιριού σε κατάσταση περίπου χωματερής καθαρίζονται με ευθύνη του… Ποσειδώνα ή από… μόνες τους;).
Ενα χεράκι –για την ακρίβεια, πολλά φίλεργα μικρά και μεγάλα χεράκια– έβαλαν, στο πλαίσιο της εν λόγω δράσης, που περιελάμβανε 80 συνολικά καθαρισμούς σε παραλίες, λίμνες ή ποτάμια, εκτός από τα μέλη της Ελληνικής Ενωσης Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, μαθητές και εκπαιδευτικοί, εκπρόσωποι ΟΤΑ, λιμενικοί, μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων και ναυτικών ομίλων, δύτες αλλά και πλήθος πολιτών με διάθεση για προσφορά.
Η περιβαλλοντική δράση διήρκεσε ένα μήνα, από τέλη Σεπτεμβρίου έως το τέλος Οκτωβρίου και εφαρμόστηκε σε συνολική έκταση 60 χιλιομέτρων, απ’ όπου συλλέχθηκαν συνολικά 9 τόνοι απορριμμάτων. Ταυτόχρονα και παράλληλα με τους χερσαίους καθαρισμούς, οργανώθηκαν επίσης δέκα υποβρύχιοι από 100 δύτες, που συμμετείχαν εθελοντικά, στις περιοχές του Σαρωνικού, στην Κεφαλονιά, τη Ρόδο και τη Μυτιλήνη με τον απολογισμό της υποθαλάσσιας συγκομιδής να φτάνει τον έναν τόνο απορριμμάτων.
Από την καταγραφή και στατιστική επεξεργασία των στοιχείων που επιμελήθηκαν οι εθελοντές και αφορούσε στη φετινή… σοδειά, προκύπτει ότι για μία ακόμη χρονιά η χώρα μας, οι κάτοικοι και επισκέπτες της κάνουν πρωταθλητισμό στη… ρίψη αποτσίγαρων, ενώ και οι ποσότητες πλαστικού και κυρίως μπουκαλιών κάθε άλλο παρά αμελητέες είναι. Το αισιόδοξο παρ’ όλα αυτά νέο, για το οποίο κάναμε λόγο και στον πρόλογο είναι πως, απ’ ό,τι φαίνεται, η καλοκαιρινή δράση της HELMEPA που αφορούσε τη διάθεση χάρτινων σταχτοδοχείων σε κάποιες παραλίες, μοιάζει να είχε αποτέλεσμα! Οπως διαπιστώθηκε, στις συγκεκριμένες παραλίες τα αποτσίγαρα που φέτος συγκεντρώθηκαν ήταν λιγότερα από προηγούμενες χρονιές. Κάτι αντίστοιχο –και αντίστοιχα ελπιδοφόρο– παρατηρήθηκε και στις οργανωμένες παραλίες που είναι εξοπλισμένες με σταχτοδοχεία.
Σε ό,τι αφορά τα υποβρύχια ευρήματα, απ’ ό,τι φάνηκε –για την ακρίβεια, όπως επιβεβαιώθηκε και στην πράξη– στον βυθό καταλήγουν χιλιάδες πλαστικά και γυάλινα μπουκάλια, μεταλλικοί σωλήνες, αλιευτικός εξοπλισμός, ελαστικά και εξαρτήματα αυτοκινήτων, μπαταρίες, ρούχα, μεταλλικές ταμπέλες. Αποδεικνύοντας ότι για πολλούς συμπολίτες μας η θάλασσα δεν είναι παρά μία ανοιχτή χωματερή, γεμάτη με αλμυρό νερό. Ωστόσο, αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους διοργανωτές της εκστρατείας είναι το γεγονός ότι όσο μικρότερα σε όγκο είναι τα απορρίμματα τόσο μεγαλύτερη απειλή για το περιβάλλον θα μπορούσαν μεσομακροπρόθεσμα να συνιστούν. Οπως μας εξηγούν, τα διάσπαρτα μικρά κομμάτια πλαστικού, γυαλιού ή και φελιζόλ περιέχουν χημικές ουσίες που με η διάσπασή τους στο πέρασμα του χρόνου είναι πολύ πιθανό να μολύνουν δραστικά τη θάλασσα, την πυραμίδα της ζωής εντός της και τα αλιεύματα –καθώς και τον άνθρωπο που τα καταναλώνει. Εκτιμούν μάλιστα πως το γεγονός ότι τέτοιοι τύπου απορρίμματα αποτελούν συνολικά το 30% της συγκομιδής, αποτελεί αιτία επιπρόσθετου προβληματισμού. Στα θετικά –γιατί πάντα υπάρχουν και τέτοια- συμπεράσματα, συγκαταλέγεται το γεγονός ότι ανακυκλώθηκαν 2 τόνοι απορριμμάτων που αντιστοιχούν σε ποσοστό 22% του συνόλου, την ώρα που πέρυσι στο αντίστοιχο πρόγραμμα το ποσοστό των ανακυκλώσιμων υλικών έφτασε το 7%. Οπως λένε και τα στελέχη της HELMEPA, αυτός είναι και ο βασικός τους στόχος και έπειτα από αγαστή συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), τα ποσοστά μαρτυρούν ότι η δεύτερη χρονιά που εφαρμόστηκε η συγκεκριμένη πρακτική ήταν κατά πολύ πιο επιτυχημένη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από την καταγραφή των απορριμμάτων (πείτε το και… απογραφή της ντροπής), οι γόπες αποτελούν το 37% του συνολικού όγκου, ενώ οι συσκευασίες τροφίμων φτάνουν αισίως στο 2%. Περίπου 1 στα 3 απορρίμματα είναι μικρά κομμάτια (έως 2,5 εκ.) από πλαστικό, φελιζόλ ή γυαλί. Αναλυτικά το φθινόπωρο του 2013 περισυνελέγησαν:
Αποτσίγαρα: 64.472
Κομμάτια πλαστικού: 20.007
Κομμάτια φελιζόλ: 17.608
Κομμάτια γυαλιού: 16.896
Πλαστικά πώματα μπουκαλιών: 8.388
Καλαμάκια: 7.364
Πλαστικά μπουκάλια: 6.368
Πλαστικά καπάκια: 4.053
Αλουμινένια κουτιά αναψυκτικών: 3.648
Συσκευασίες τροφίμων: 3.479
