«Έχει προηγηθεί ένα δυσμενές εκλογικό αποτέλεσμα το οποίο έχει δημιουργήσει μια παράσταση νίκης υπέρ της Νέας Δημοκρατίας. Μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτό το κλίμα στο βαθμό που επικοινωνήσουμε στους πολίτες τον απολογισμό του κυβερνητικού έργου μας» εκτιμά ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός για τις ιδιαιτερότητες που έχουν οι εκλογές της 7ης Ιουλίου. Μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, εξηγεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να προβάλλει το στρατηγικό πρόγραμμά του για την επόμενη 4ετία, να αναδείξει τις διαχωριστικές του γραμμές με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και να επισημάνει τους κινδύνους που θα προκύψουν από μια ενδεχόμενη διακυβέρνηση της χώρας από τη ΝΔ.
«Η σοβαρότερη διακινδύνευση που μπορεί να υπάρξει από την παλινόρθωση μιας ρεβανσιστικής Δεξιάς με ακροδεξιά ρητορική και νέο-θατσερικό κοινωνικό αποτύπωμα, είναι η στοχοποίηση ως "λαϊκιστικού τύπου παροχή" κάθε μέτρου κοινωνικής μέριμνας και προστασίας, κάθε κοινωνικού επιδόματος, κάθε ρύθμισης κοινωνικής αναδιανομής υπέρ των αδύναμων», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Υγείας. «Η πρόταση Μητσοτάκη για την Υγεία συρρικνώνει το Δημόσιο Σύστημα δίνοντας "ζωτικό χώρο" στα επιχειρηματικά συμφέροντα και το κυριότερο είναι ότι δεν απαντά σε κανένα πραγματικό πρόβλημα», προσθέτει.
Ερωτηθείς αν έγινε έργο που δεν φάνηκε στους πολίτες, επισήμανε πως «είναι κοινή η αίσθηση ότι σε αρκετές περιπτώσεις η κυβέρνηση συλλογικά είχε μια αδυναμία να προβάλλει με συστηματικό και κατανοητό τρόπο τα θετικά μέτρα. Θεωρώ ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε η εύλογη κόπωση και δυσφορία που υπήρχε στην κοινωνία, αλλά και το γεγονός ότι είχαμε απέναντί μας μια μεγάλη μερίδα του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου που ήταν απροκάλυπτα υπέρ της ΝΔ».
Τι ζητά από τον επόμενο υπουργό Υγειάς; Να διαφυλαχθεί ως «κόρη οφθαλμού» -όπως λέει με έμφαση- η πολιτική τής καθολικής κάλυψης και της εγγυημένης πρόσβασης των ανασφάλιστων πολιτών στο ΕΣΥ και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επίσης, να μην εγκαταλειφθεί η προσπάθεια στήριξης και αναβάθμισης του δημόσιου συστήματος υγείας, αλλά και να μην μείνει πίσω το Πρόγραμμα Εθνικών Στόχων στην Υγεία που περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και το θεσμό του οικογενειακού γιατρού. Επίσης θα του ζήταγε να ολοκληρώσει τις παρεμβάσεις που δρομολογήθηκαν στη φαρμακευτική πολιτική με στόχο τη διαφάνεια, τον εξορθολογισμό της δαπάνης και τη βιωσιμότητα του συστήματος.
Όπως αναφέρει στο Πρακτορείο ο Α.Ξανθός, στην πλειονότητά τους οι συνδικαλιστικές και επιστημονικές εκπροσωπήσεις των υγειονομικών αλλά και οι σύλλογοι των ασθενών στάθηκαν αυτή τη δύσκολη περίοδο με ωριμότητα και αξιοπρέπεια. Προσθέτει, ωστόσο, ότι σε αυτό το γενικό κανόνα υπήρξαν και κάποιες θλιβερές εξαιρέσεις, αναφερόμενος στην ΠΟΕΔΗΝ «η οποία πολλές φορές αντιμετώπιζε τα -άλλοτε υπαρκτά και άλλοτε όχι- προβλήματα στο χώρο της υγείας με καταστροφολογία και φαιδρότητα, λειτουργώντας ως μια ανυπόληπτη συνδικαλιστική γραφειοκρατία».
Κάνοντας τον απολογισμό του και την αυτοκριτική του στο υπουργείο Υγείας ο Ανδρέας Ξανθός αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Καταφέραμε να διασφαλίσουμε την επιβίωση της δημόσιας περίθαλψης και προωθήσαμε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα που έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν το τοπίο στον τομέα της υγείας. Από την άλλη πιστεύω ότι αποτύχαμε να αντιστρέψουμε το brain-drain και τη μετανάστευση των νέων γιατρών σε χώρες του εξωτερικού. Επίσης δεν καταφέραμε να ενισχύσουμε όσο θα έπρεπε με ακόμα περισσότερους πόρους το σύστημα υγείας και να μειώσουμε τις επιβαρύνσεις που είχαν επιβληθεί όλη την προηγούμενη περίοδο στους πολίτες». Επίσης όπως εξηγεί το υπουργείο Υγείας δεν κατάφερε να μειώσει δραστικά την ιδιωτική δαπάνη υγείας «και δεν προλάβαμε να εφαρμόσουμε το νέο σύστημα τιμολόγησης και αποζημίωσης στο φάρμακο που προέβλεπε ένα πιο σταθερό και βιώσιμο πλαίσιο και, κυρίως, μείωση της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος αγοράς φαρμάκων»
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού στον Μιχάλη Κεφαλογιάννη για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων έχει ως εξής:
Ερ: Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η ιδιαιτερότητα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης, αν υπάρχει ιδιαιτερότητα;
Απ: Η ιδιαιτερότητα στην παρούσα φάση είναι ότι έχει προηγηθεί ένα δυσμενές εκλογικό αποτέλεσμα το οποίο έχει δημιουργήσει μια παράσταση νίκης υπέρ της Νέας Δημοκρατίας. Μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτό το κλίμα στο βαθμό που επικοινωνήσουμε στους πολίτες τον απολογισμό του κυβερνητικού έργου μας, προβάλλουμε το στρατηγικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την επόμενη 4ετία, αναδείξουμε τις διαχωριστικές μας γραμμές με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και επισημάνουμε τους κινδύνους που θα προκύψουν από μια ενδεχόμενη διακυβέρνηση της χώρας από τη ΝΔ. Η σοβαρότερη διακινδύνευση που μπορεί να υπάρξει από την παλινόρθωση μιας ρεβανσιστικής Δεξιάς με ακροδεξιά ρητορική και νέο-θατσερικό κοινωνικό αποτύπωμα, είναι η στοχοποίηση ως «λαϊκιστικού τύπου παροχή» κάθε μέτρου κοινωνικής μέριμνας και προστασίας, κάθε κοινωνικού επιδόματος, κάθε ρύθμισης κοινωνικής αναδιανομής υπέρ των αδύναμων, παρεμβάσεις που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της άλλης πλευράς αποτελούν πλήγμα στη λειτουργία της αγοράς, της ανταγωνιστικότητας και του επενδυτικού κλίματος.
Ερ: Πιστεύετε ότι τα τέσσερα αυτά χρόνια έγιναν αρκετά πράγματα προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά ίσως δεν επικοινωνήθηκαν σωστά ή επαρκώς;
Απ: Αυτή την περίοδο, παρά τις δύσκολες συνθήκες πίεσης από τις μνημονιακές υποχρεώσεις και τα μέτρα λιτότητας, υπήρξε από την κυβέρνηση ένα πολύ ευδιάκριτο κοινωνικό αποτύπωμα προστασίας των αδύναμων, στήριξης του κοινωνικού κράτους, μείωσης της ανεργίας, προτεραιότητας στα συλλογικά αγαθά, επιτάχυνσης των δημόσιων έργων, με αποτέλεσμα την αντιστροφή της πορείας αποδιοργάνωσης στην οποία είχε περιέλθει η χώρα τα προηγούμενα χρόνια. Παρόλα αυτά, πράγματι, είναι κοινή η αίσθηση ότι σε αρκετές περιπτώσεις η κυβέρνηση συλλογικά είχε μια αδυναμία να προβάλλει με συστηματικό και κατανοητό τρόπο τα θετικά μέτρα. Θεωρώ ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε η εύλογη κόπωση και δυσφορία που υπήρχε στην κοινωνία αλλά και το γεγονός ότι είχαμε απέναντί μας μια μεγάλη μερίδα του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου που ήταν απροκάλυπτα υπέρ της ΝΔ.
Ερ: Ποια θα ήταν η συμβουλή σας στον επόμενο υπουργό Υγείας εάν δεν θα είστε εσείς, και τι θα θέλατε να συνεχίσει από αυτά που ξεκινήσατε;
Απ: Πρώτον, είναι υπόθεση εθνικής σημασίας και κοινωνικής αξιοπρέπειας να διαφυλαχθεί ως «κόρη οφθαλμού» η πολιτική της καθολικής κάλυψης και της εγγυημένης πρόσβασης των ανασφάλιστων πολιτών στο ΕΣΥ και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δεύτερον, δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια στήριξης και αναβάθμισης του δημόσιου συστήματος υγείας. Τα νοσοκομεία και οι δομές υγείας πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύονται με γιατρούς, νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό, να αναβαθμίζονται οι υποδομές και ο ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός τους έτσι ώστε να αυξάνεται η «χωρητικότητα» του ΕΣΥ και να καλύπτονται δωρεάν ολοένα και περισσότερες ανάγκες των πολιτών . Τρίτον, δεν θα πρέπει να μείνει πίσω το Πρόγραμμα Εθνικών Στόχων στην Υγεία που έχουμε δρομολογήσει και το οποίο περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και το θεσμό του οικογενειακού γιατρού, τις αλλαγές στην επείγουσα ιατρική και την αναδιοργάνωση των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) στα νοσοκομεία, τη λειτουργία του Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών για την ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με καρκίνο, την αναβάθμιση της ιατρικής εκπαίδευσης και την εξυγίανση στο χώρο των Ιατρικών Συνεδρίων κλπ. Τέταρτον, είναι κρίσιμο να ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις που δρομολογήσαμε στη φαρμακευτική πολιτική με στόχο τη διαφάνεια, τον εξορθολογισμό της δαπάνης και τη βιωσιμότητα του συστήματος. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να εγκαταλειφθούν διαρθρωτικά μέτρα όπως η κλινική αξιολόγηση των νέων φαρμάκων, η διαπραγμάτευση της τιμής τους, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, τα μητρώα των ασθενών. Πέμπτον, να συνεχίσουμε να δίνουμε έμφαση στον τομέα της αποκατάστασης με την περεταίρω ενίσχυση των Κέντρων Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης σε όλη τη χώρα (ΚΕΦΙΑΠ) και την ανάπτυξη δημόσιων κλινών κλειστής νοσηλείας. Και φυσικά, είναι καθοριστικής σημασίας η συνέχιση της προσπάθειας ηθικοποίησης και εξυγίανσης του δημόσιου συστήματος υγείας και των φορέων του (π.χ. ΕΟΔΥ- πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ).
Ερ: Πώς θα χαρακτηρίζατε το ρόλο των φορέων της Υγείας κατά τη διάρκεια της θητείας σας. Σας εμπόδισαν ή σας βοήθησαν;
Απ: Κατά την άποψή μου, στην πλειονότητά τους οι συνδικαλιστικές και επιστημονικές εκπροσωπήσεις των υγειονομικών αλλά και οι σύλλογοι των ασθενών στάθηκαν αυτή τη δύσκολη περίοδο με ωριμότητα και αξιοπρέπεια, έδειξαν να αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες και τους περιορισμούς της συγκυρίας και σε γενικές γραμμές άσκησαν μία σοβαρή αντιπολίτευση στο υπουργείο Υγείας. Προφανώς σε αυτό το γενικό κανόνα υπήρξαν και κάποιες θλιβερές εξαιρέσεις. Χαρακτηριστική είναι αυτή της ΠΟΕΔΗΝ η οποία πολλές φορές αντιμετώπιζε τα -άλλοτε υπαρκτά και άλλοτε όχι- προβλήματα στο χώρο της υγείας με καταστροφολογία και φαιδρότητα , λειτουργώντας ως μια ανυπόληπτη συνδικαλιστική γραφειοκρατία που το μόνο που την ενδιέφερε ήταν να παραμένει στην επικαιρότητα μέσω επικοινωνιακών shows που δεν εκπροσωπούσαν και δεν εξέφραζαν τη συνείδηση και τη βούληση της πλειονότητας των εργαζομένων στο ΕΣΥ. Αυτή η συμπεριφορά δυστυχώς δημιούργησε συχνά την εικόνα ενός αποδιοργανωμένου συστήματος που δεν μπορεί να προσφέρει αξιόπιστες υπηρεσίες, απαξιώνοντας το πολύ σημαντικό έργο που παρέχουν καθημερινά με αυτοθυσία, υπερπροσπάθεια και φιλότιμο, και παρά τις αντιξοότητες, οι γιατροί και το υπόλοιπο προσωπικό των νοσοκομείων.
Ερ: Έχετε κάνει την αυτοκριτική σας; Τι πιστώνεται στις επιτυχίες και τι στις αποτυχίες σας στο υπουργείο Υγείας;
Απ: Θεωρώ σημαντική επιτυχία την αντιμετώπιση του σοβαρού κοινωνικού προβλήματος του αποκλεισμού των ανασφάλιστων και την συνεπαγόμενη μείωση των μεγάλων ανισοτήτων που είχαν δημιουργηθεί στη φροντίδα υγείας. Καταφέραμε επίσης να διασφαλίσουμε την επιβίωση της δημόσιας περίθαλψης και προωθήσαμε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις θεσμικού χαρακτήρα που έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν το τοπίο στον τομέα της υγείας. Αυτές οι επιτυχίες ήταν συλλογική υπόθεση, μία υπόθεση στην οποία συνεισέφερε όλη η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, όσοι είχαν θέση ευθύνης στη διοίκηση του συστήματος υγείας και φυσικά ένα τεράστιο μέρος συμβολής σε αυτό είχαν οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ οι οποίοι αντιλήφθηκαν την πρόθεσή μας να στηρίξουμε και να αναβαθμίσουμε και όχι να διαλύσουμε το δημόσιο σύστημα.
Από την άλλη πιστεύω ότι αποτύχαμε να αντιστρέψουμε το brain-drain και τη μετανάστευση των νέων γιατρών σε χώρες του εξωτερικού. Αυτή είναι κατά την άποψή μου και η μεγαλύτερη απειλή για τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. Βεβαίως, οι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού που έγιναν στα νοσοκομεία αλλά και οι θέσεις που άνοιξαν στις νέες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας (ΤΟΜΥ), αποτέλεσαν κίνητρο για να επιστρέψουν ορισμένοι γιατροί. Ωστόσο, το μαζικό ρεύμα της ιατρικής μετανάστευσης δεν έχει αντιστραφεί. Μια ακόμα αποτυχία μας ήταν ότι, λόγω του ασφυκτικού δημοσιονομικού πλαισίου, δεν καταφέραμε αυτά τα χρόνια να ενισχύσουμε όσο θα έπρεπε με ακόμα περισσότερους πόρους το σύστημα υγείας και να μειώσουμε τις επιβαρύνσεις που είχαν επιβληθεί όλη την προηγούμενη περίοδο στους πολίτες. Δεν καταφέραμε για παράδειγμα να μειώσουμε δραστικά την ιδιωτική δαπάνη υγείας, το κόστος, και δεν προλάβαμε να εφαρμόσουμε το νέο σύστημα τιμολόγησης και αποζημίωσης στο φάρμακο που προέβλεπε ένα πιο σταθερό και βιώσιμο πλαίσιο και, κυρίως, μείωση της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος αγοράς φαρμάκων.
Ερ: Σε προγραμματικό επίπεδο έχετε κατ΄ επανάληψη πει ότι το πρόγραμμα της ΝΔ είναι σε εντελώς διαφορετική λογική από το δικό σας. Αναφέρεστε μόνο στο μίγμα ιδιωτικού δημοσίου τομέα;
Απ: Το κρίσιμο δίλημμα στην υγεία είναι το εξής: πολιτική κατά των ανισοτήτων μέσα από ένα ενισχυμένο δημόσιο σύστημα υγείας ή πολιτική υπέρ της αγοράς και του κρατικοδίαιτου επιχειρηματικού τομέα που δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερους αποκλεισμούς και ανισότητες; Η πρόταση Μητσοτάκη για την Υγεία συρρικνώνει το Δημόσιο Σύστημα δίνοντας «ζωτικό χώρο» στα επιχειρηματικά συμφέροντα και το κυριότερο είναι ότι δεν απαντά σε κανένα πραγματικό πρόβλημα. Αυτή την περίοδο η δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα νοσοκομεία δεν είναι τόσο στον εξοπλισμό και στις εγκαταστάσεις. Η σταδιακή αναβάθμιση τους σε μεγάλο βαθμό έχει δρομολογηθεί, αξιοποιώντας πολλαπλά χρηματοδοτικά εργαλεία. Η βασικότερη ανάγκη τους είναι η διασφάλιση σε γρήγορο χρόνο του αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού για την εύρυθμη λειτουργία και την αποδοτική αξιοποίηση των υποδομών. Η ΝΔ όχι μόνο δεν δίνει καμιά απάντηση στο κύριο πρόβλημα της επαρκούς στελέχωσης του ΕΣΥ, όχι μόνο δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στην ανάγκη πρόσληψης γιατρών , αλλά επιπλέον με το 1:5 (αποχωρήσεις/προσλήψεις), η δημόσια περίθαλψη γυρνά πίσω στην πιο σκληρή μνημονιακή περίοδο της πλήρους εγκατάλειψης και αποστελέχωσης των νοσοκομείων, άρα και του λειτουργικού αποκλεισμού στην πράξη των οικονομικά αδύναμων και ανασφάλιστων ασθενών. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει στρατηγική 4ετους προγραμματισμού που προβλέπει 10.000 μόνιμες και στοχευμένες προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτών και άλλων επαγγελματιών υγείας, με ταυτόχρονη κάλυψη των υπόλοιπων αναγκών μέσω επικουρικού προσωπικού. Για το 2019 ήδη έχουμε προκηρύξει τις 1,000 θέσεις μονίμων γιατρών του ΕΣΥ που είχαμε σχεδιάσει. Τις υπόλοιπες 1,500 θέσεις μονίμων νοσηλευτών και λοιπού προσωπικού, ελπίζουμε ότι θα έχουμε τη δυνατότητα μετά τις 7 Ιούλη να τις ολοκληρώσουμε.
