Η εισήγηση Υπουργού Υγείας Α. Ξανθού στην Ημερίδα για την Ειδική Αγωγή

• Η Ειδική Αγωγή-Θεραπεία είναι ένα νέο πεδίο εξειδικευμένων υπηρεσιών υγειονομικής – εκπαιδευτικής φροντίδας, αφορά ένα συνεχώς διογκούμενο ποσοστό παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας και αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για το Δημόσιο Σύστημα Υγείας και το Κοινωνικό Κράτος .

• Το πρώτο και κρίσιμο έλλειμμα στη χώρα είναι η ανυπαρξία μιας σοβαρής επιδημιολογικής μελέτης στον παιδικό πληθυσμό της, που θα αποτυπώνει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και τις συνακόλουθες ανάγκες ειδικής θεραπείας και αγωγής . Η εικόνα που διαμορφώνεται πάντως και το πολύ υψηλό ποσοστό παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες που καταγράφεται στην Ελλάδα, αναδεικνύει μια «επιδημική τάση» που δεν δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα άλλων ευρωπαϊκών χωρών . Είναι προφανές λοιπόν ότι έχουμε να κάνουμε με υπερδιάγνωση στο φάσμα των μαθησιακών δυσκολιών , του αυτισμού και της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας ( ΔΕΠΥ) .

• Σε συνδυασμό με το διαχρονικό έλλειμμα δημόσιων δομών παροχής παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών στη χώρα , έχει αναπτυχθεί μια νέα ιδιωτική «αγορά» που καλύπτει το κενό και στην πράξη έχει αναλάβει όλες τις προτεινόμενες θεραπείες ( λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, μαθησιακή στήριξη κλπ) . Η «αγορά» αυτή , όπως σε όλο το υπόλοιπο σύστημα υγείας, δημιουργεί προκλητή ζήτηση , υπερκοστολόγηση και άρα υπερβάλλουσα δαπάνη όχι μόνο για το Δημόσιο αλλά και για τις οικογένειες που επιβαρύνονται με επιπλέον ποσά ( συχνά διπλάσια) πέραν αυτών που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ.

• Άρα πρόβλημα υπάρχει και η συζήτηση που ξεκίνησε πριν από 1,5 χρόνο περίπου δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» ούτε μπορεί να ενοχοποιηθεί το Υπουργείο Υγείας ότι κίνητρο του ήταν η περικοπή της δαπάνης στο πλαίσιο των μέτρων λιτότητας. Η λιτότητα και οι δημοσιονομικοί περιορισμοί προφανώς υπάρχουν , τα προαπαιτούμενα της 4ης και τελικής αξιολόγησης του μνημονιακού προγράμματος επίσης , όμως η ανάγκη συνολικής αναδιοργάνωσης του τοπίου στον τομέα της Ειδικής Αγωγής είναι αδιαμφισβήτητη. Για να τεθούν επιτέλους επιστημονικά κριτήρια και κατευθυντήριες οδηγίες , να υπάρξουν προδιαγραφές λειτουργίας των Κέντρων παροχής ειδικής θεραπείας , να ενισχυθούν οι δημόσιες δομές και να επιταχυνθεί η διαδικασία έκδοσης της αρχικής γνωμάτευσης , να δημιουργηθεί ένας σοβαρός μηχανισμός ελέγχου της ποιότητας της φροντίδας και ορθολογικότερης διαχείρισης των πόρων του ΕΟΠΥΥ .

• Στην κατεύθυνση αυτή κινείται το πόρισμα της ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής που συγκροτήθηκε πριν ένα χρόνο για να εισηγηθεί στο Υπουργείο Υγείας ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο στον τομέα αυτό. Το πόρισμα λοιπόν αυτό:

1. Αναγνωρίζει τον ενιαίο και διεπιστημονικό χαρακτήρα της Ειδικής Αγωγής-Θεραπείας και οριοθετεί τις διαδικασίες παροχής των αντίστοιχων υπηρεσιών

2. Προσδιορίζει τις ιατρικές ειδικότητες που συνταγογραφούν και τις αντίστοιχες των ειδικών θεραπευτών που εκτελούν τις αναγκαίες θεραπείες.

3. Εξομοιώνει τους εξειδικευμένους γιατρούς του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα ως προς τη δυνατότητα συνταγογράφησης των θεραπειών , διευκολύνοντας έτσι τους γονείς στην ελεύθερη επιλογή αλλά και στην έγκαιρη διάγνωση και έναρξη της κατάλληλης αγωγής

4. Συγκροτεί για 1η φορά θεραπευτικά πρωτόκολλα και προδιαγράφει όλες τις ενδεικνυόμενες θεραπείες με βάση τις νοσολογικές κατηγορίες και τις διαγνώσεις και ανάλογα με τη βαρύτητα κάθε περίπτωσης

5. Προβλέπει τα ηλικιακά όρια, το εύρος και τη διάρκεια των ειδικών θεραπειών , την ανάγκη για συνέχεια της φροντίδας από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή καθώς και την ανάγκη διαρκούς αξιολόγησης της παρεχόμενης φροντίδας

6. Προβλέπει την ηλεκτρονική συνταγογράφηση για όλες τις θεραπείες και τη διασύνδεση της με τον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας του παιδιού , που αυτή την περίοδο αρχίζει να εφαρμόζεται στην ΠΦΥ

7. Επισημαίνει τα θεσμικά ελλείμματα και τα κενά της νομοθεσίας στις προδιαγραφές λειτουργίας των Μονάδων Παροχής Υπηρεσιών Ειδικής Αγωγής ( σήμερα αδειοδοτούνται από το Υπουργείο Εμπορίου ! )

8. Προτείνει την εισαγωγή του συστήματος ICF (INTERNATIONAL CLASSIFICATION OF FUNCTIONING, DISABILITY AND HEALTH του WHO) για την κατηγοριοποίηση και ταξινόμηση των νοσολογικών οντοτήτων , καθώς και τη δημιουργία μόνιμης επιτροπής του Υπουργείου Υγείας για τη συστηματική παρακολούθηση των θεμάτων και την εισήγηση βελτιωτικών αλλαγών στο θεσμικό πλαίσιο

9. Τέλος, εισηγείται τη χρηματοδότηση επιδημιολογικής έρευνας για καταγραφή και τεκμηρίωση των αναγκών του πληθυσμού (έως 18 ετών ) στην παροχή υπηρεσιών Εδικής Αγωγής και Ψυχικής Υγείας

Στην ουσία, με το Πόρισμα που σήμερα παρουσιάζεται δρομολογείται για 1η φορά ένα Εθνικό Σχέδιο στο χώρο της Ειδικής Αγωγής-Θεραπείας με στόχο την εγγυημένη κάλυψη των πραγματικών αναγκών των παιδιών και των οικογενειών τους.

Αποτελεί ταυτόχρονα το Πόρισμα αυτό, ένα ικανοποιητικό πλαίσιο για τη σύναψη συλλογικής σύμβασης μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και των ειδικών γιατρών-θεραπευτών , με την οποία θα διασφαλίζεται η επαρκής χρηματοδότηση από τον ΕΟΠΥΥ όλων των ιατρικά αναγκαίων θεραπειών , καθώς και ο έλεγχος των Κέντρων και της ποιότητας της φροντίδας.

Το συμφέρον των παιδιών, των οικογενειών τους, των γιατρών και των ειδικών θεραπευτών που κάνουν με αξιοπρέπεια τη δουλειά τους, είναι να υλοποιηθεί γρήγορα αυτό το Εθνικό Σχέδιο για την Ειδική Αγωγή –Ειδική Θεραπεία και να εφαρμοστεί ένα σύγχρονο πλαίσιο συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ, με ιδιώτες παρόχους, παράλληλα με τη συνεχή προσπάθεια αναβάθμισης των δημόσιων δομών.