Τη μερίδα του λέοντος των διαθέσιμων πόρων αποσπά η καταστολή στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, ποσοστό 83,95%, και μόλις 16,05 % η πρόληψη, οι πόροι κατανέμονται με θολά κριτήρια, χωρίς να έχει προηγηθεί ο όποιος κεντρικός σχεδιασμός, ενώ ουδέποτε γίνεται ενιαία καταγραφή και αξιολόγηση των πεπραγμένων, άμα τη λήξει της αντιπυρικής περιόδου.
Αυτά καταγράφονται σε έκθεση για τη διαχείριση των κονδυλίων, εθνικών και κοινοτικών, την περίοδο 2016-2020, που προορίζονται για ενέργειες και μέτρα πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών, ως «καρπός» σχετικού προγράμματος, και παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου χθες του WWF Ελλάς.
Το σφραγισμένο κουτί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, των οικονομικών των δασικών πυρκαγιών ανοίχτηκε με τη συνδρομή του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR). Έτσι, στην εν λόγω πενταετία, κατευθύνθηκαν στην καταστολή 778 εκατ. έναντι 148 εκατ. στην πρόληψη. Τα ποσά αυτά αφορούν τα προϋπολογισθέντα κονδύλια για κάθε φορέα. Εκτιμάται δε πως στον τομέα της καταστολής το συνολικό κόστος είναι αρκετά μεγαλύτερο, καθώς δεν είναι εφικτό να υπολογιστεί το τελικό πραγματικό κόστος καταστολής δεδομένου ότι δεν πραγματοποιείται αντίστοιχος υπολογισμός ανά συμβάν. Κάποιοι υπολογισμοί του παρελθόντος ανεβάζουν τον μέσο όρο καταστολής συμβάντος άνω των 5.000 στρ. περίπου στο 1.000.000 ευρώ. Ως αποτέλεσμα της έλλειψης κεντρικού σχεδιασμού στο σύστημα δασοπυροπροστασίας, παρατηρούνται χαμηλές επιδόσεις στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων.
Όπως επισημάνθηκε, από το ΕΣΠΑ 2014-2020 (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα) μέχρι σήμερα έχουν απορροφηθεί συνολικά 26.546.715,8 ευρώ από τον συνολικό εγκεκριμένο προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 49.812.023,39 ευρώ (απορρόφηση κατά 53,29%). Αντίστοιχα, στον θεματικό στόχο “Κλιματική αλλαγή - Πρόληψη”, από τα 817.462.866 ευρώ που είναι διαθέσιμα έχει συμβασιοποιηθεί και είναι σε διαδικασία υλοποίησης μόλις το 51,5% των πόρων. Επίσης στο Πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης” του υπουργείου Εσωτερικών, από τους 332 δήμους της χώρας, τις 13 Περιφέρειες και τους διαδημοτικούς φορείς (συνδέσμους), μέχρι στιγμής μόνο 11 δήμοι, 1 Περιφέρεια και 1 σύνδεσμος δήμων (ΣΠΑΥ) έχουν υποβάλει.
Δραματική συρρίκνωση της δασικής υπηρεσίας
Στην έκθεση αναδεικνύεται και η εγκατάλειψη του προληπτικού αντιπυρικού σχεδιασμού που συνδέεται με την υποχρηματοδότηση. Λόγω έλλειψης πιστώσεων δεν εκπονούνται τυποποιημένα επιχειρησιακά αντιπυρικά σχέδια σε επίπεδο δασαρχείου. Κοντά σε αυτό, η Δασική Υπηρεσία, που καλείται να φέρει εις πέρας το κύριο βάρος της πρόληψης μέσω της δασικής διαχείρισης, αντιμετωπίζει τα τελευταία 20 χρόνια μειώσεις προσωπικού της τάξεως του 53% και μειώσεις πόρων της τάξεως του 80%. Το 2000 υπηρετούσαν 6.000 εργαζόμενοι και σήμερα έχουν απομειωθεί στους 2.900! Για την ενίσχυση της εύρυθμης λειτουργίας του εθνικού συστήματος δασοπυροπροστασίας το WWF Ελλάς, με έμφαση στην πρόληψη, προτείνει:
* Κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, που θα αποτελεί μέρος ενός μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση δράσεων για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών
* Ενίσχυση και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ν. 4662/2020 (Α΄27) για τον αποτελεσματικό συντονισμό των υφιστάμενων χρηματοδοτικών εργαλείων και την εφαρμογή του αντιπυρικού σχεδίου.
* Δημιουργία ανοιχτής ενιαίας πλατφόρμας δεδομένων για την ενίσχυση της διαφάνειας και της πρόσβασης των πολιτών σε πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότηση δράσεων για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών και συγκρότηση κεντρικού ελεγκτικού μηχανισμού στη Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας για τον οικονομικό έλεγχο των αποφάσεων κατανομής και αξιοποίησης των πόρων.
