Το 1949, βραβεύτηκε με Νόμπελ Ιατρικής ο πορτογάλος ευγενής, διπλωμάτης καριέρας και νευροχειρουργός, Αντόνιο Εγκάς Μονίζ, «για την ανακάλυψή του στη θεραπευτική αξία της λοβοτομής για ορισμένες ψυχώσεις». Η ανακάλυψή του, την οποία είχε στηρίξει με έρευνα που έκανε σε δύο (2) πιθήκους, και η βράβευση που ακολούθησε, στοίχισε τη ζωή τουλάχιστον 3.000 ανθρώπων στη Σουηδία, πάνω από 40.000 στις ΗΠΑ και ποιος ξέρει πόσων άλλων σ’ ολόκληρη τη γη. Το θέμα είναι ότι κανείς δεν μπόρεσε να πει σ’ αυτούς τους ανθρώπους, «συγγνώμη κάναμε λάθος»
Μία ακόμα βράβευση που στηρίχθηκε στην υπεραισιοδοξία των μελών της επιτροπής, που πήραν αποφάσεις χωρίς να έχουν όλα τα στοιχεία τα οποία απαιτούνται σε ανάλογες περιπτώσεις, ήταν αυτή του Πωλ Μίλερ, το 1948, για την ανακάλυψη του DDT, τα βασικά συστατικά του οποίου, όμως, είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται πολλά χρόνια νωρίτερα. Την εποχή εκείνη, μάλιστα, το περιοδικό National Geographic κυκλοφόρησε ένα τεύχος του με τίτλο, «Ο νέος κόσμος του αύριο», με πρωτοσέλιδη φωτογραφία μερικά παιδιά να παίζουν χαρούμενα μέσα σε ένα σύννεφο από το σωτήριο αέριο και λεζάντα, «όχι πια πόνοι από τσιμπήματα, νέο εντομοκτόνο». Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να καταλάβουν οι επιστήμονες ότι η συνεχής χρήση του, όχι μόνον δεν «καταστρέφει τα βλαβερά έντομα και προστατεύει από τον τύφο και τη μαλάρια», αλλά θωρακίζει τα έντομα, επικάθεται στο δέρμα των υπόλοιπων ζώων, μπαίνει στη βιολογική αλυσίδα, σκοτώνει τα ψάρια, έχει καταστροφικές συνέπειες στο νευρικό σύστημα του ανθρώπου … και οι έρευνες συνεχίζονται. Παρ’ όλα αυτά η χρήση του DDT δεν απαγορεύεται παρά σε λίγες μόνον χώρες.
Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις, το μόνο που μπορεί να βρει κάποιος ως αιτιολογία είναι ότι «οι επιστήμονες είναι άνθρωποι της εποχής τους» και ότι «τα δεδομένα σήμερα είναι διαφορετικά». Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο και για τον γερμανό Φριτζ Χάμπερ, ο οποίος από υδρογόνο και άζωτο παρασκεύασε την αμμωνία, βασικό συστατικό του τεχνικού λιπάσματος. Λόγω των συνθηκών της εποχής θεωρήθηκε σωτήρας της ανθρωπότητας από την πείνα. Βραβεύθηκε το 1918 με το Νόμπελ Χημείας αλλά, λίγα χρόνια αργότερα, ξέχασε ότι είχε «ωφελήσει την ανθρωπότητα», έθεσε τον εαυτό του και το επιστημονικό ίδρυμα που διηύθυνε στην υπηρεσία των Ναζί και τροποποίησε την εφεύρεσή του, με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να βρουν το θάνατο στα πεδία των μαχών και στους θαλάμους αερίων, από τα χημικά αέρια που παρασκευάστηκαν με τη συμβολή του νομπελίστα.
