Μετράμε αντίστροφα για τα Χριστούγεννα και νονοί, θείες και γονείς έχουμε ξεκινήσει την αναζήτηση για το ιερό δισκοπότηρο, σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της χρονιάς· να αντεπεξέλθουμε στις προσδοκίες των παιδιών για το «τέλειο δώρο». Ανεξαρτήτως προσωπικών πεποιθήσεων, η μαγεία των Χριστουγέννων οφείλει να παραμείνει αλώβητη, τη στιγμή που στη θέση της πιστωτικής στο πορτοφόλι μας δεσπόζει η προσωπογραφία του Βέμπερ να μας θυμίζει την «απομάγευση του κόσμου».
Οι ταμπέλες των μαζικής / λαϊκής απεύθυνσης παιχνιδάδικων φωτίζουν σαν το άστρο της Βηθλεέμ και πλήθος κόσμου συρρέει για να γίνει μάρτυρας του θαύματος, δηλαδή του σωτήρα που θα δώσει τη λύση στο δύσκολο πόνημα των ημερών. Τα ράφια όμως σε αυτά τα καταστήματα δεν τα έχουν γεμίσει τα ξωτικά από το «Πολικό Εξπρές» αλλά οι μηχανές του «Matrix»...
Με το που μπαίνεις σε ένα από αυτά τα μεγάλα καταστήματα, γρήγορα αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ των παιχνιδιών που απευθύνονται σε αγόρια και κορίτσια, ένας διαχωρισμός ρόλων. Τα τμήματα εκείνα που αφορούν και τα δυο φύλα είναι συρρικνωμένα και διαθέτουν επιλογές από επιτραπέζια και playmobil, η αφθονία προϊόντων βρίσκεται στα ξεχωριστά τμήματα.
Πες μου το φύλο σου να σου πω ποιος είσαι
Τα αγορίστικα παιχνίδια προωθούν τη δράση, τη βία και την ταχύτητα. Αυτόματα όπλα, χειροβομβίδες, μαχαίρια, στρατιωτικά κράνη, αλεξίσφαιρα γιλέκα και χειροπέδες, δίπλα από υπερπολυτελή αγωνιστικά αυτοκίνητα, μηχανές και εργαλεία κατασκευών. Το μήνυμα, σαφές: Πρέπει να μάθεις να είσαι μαχητικός, ετοιμοπόλεμος ή ακόμη καλύτερα πολεμοχαρής, ευεπίφορος στη βία, άλλωστε μεθαύριο θα πας και στρατό. Πρέπει να έχεις ένα γρήγορο, πανάκριβο αμάξι, να καβαλάς και δίκυκλο και τα χέρια σου να χειρίζονται επιδέξια το σφυρί, το κατσαβίδι και τα ηλεκτρονικά κυκλώματα. Εδώ δεν υπάρχει χώρος για φροντίδα, ενασχόληση με την οικιακή οικονομία, τρυφερότητα και αδυναμία. Μικρέ μου φίλε, οφείλεις να ενσαρκώσεις το αρχέτυπο του «οι άντρες δεν κλαίνε» και «δεν μιλούν πολύ».
Στα κοριτσίστικα παιχνίδια από την άλλη, φαίνεται να κυριαρχεί το τρίπτυχο οικιακά - ομορφιά - μητρότητα. Στα ράφια κυριαρχούν ηλεκτρικές κουζίνες και σκούπες, σιδερώστρες, πλυντήρια ρούχων, υλικά και σκεύη μαγειρικής, ενώ δεν λείπουν και οι παραλλαγές του σετ κουβάς – σφουγγαρίστρα - βούρτσα για πατώματα. Θυμάστε εκείνο το υπέροχο παραμύθι, το «Frozen» και τς ηρωίδες του, τις δυναμικές, περιπετειώδεις αδελφές Έλσα και Άννα; Ε, ακόμη κι αυτές, οι κατασκευαστές τις έστειλαν «να πλύνουν κάνα πιάτο». Εξίσου ενημερωμένος είναι και ο τομέας που προωθεί το πρότυπο του στοργικού γονέα -σαφώς γυναικεία υπόθεση στη βιομηχανία του παιχνιδιού-, με μωρά, μπιμπερό, καροτσάκια, αλλαξιέρες, πάνες και σαλιάρες. Λιγότερα προϊόντα διαθέτει ο τομέας της ομορφιάς, με προσθετικές κοτσίδες, χτένες και μικρούς καθρέπτες.
Το παιχνίδι δίνει και στερεί ευκαιρίες
Σύμφωνα με τον Υouell, με το παιχνίδι το παιδί μαθαίνει να εργάζεται και να αγαπά, αλλά και να δομεί την αυτοεκτίμησή του. Το παιχνίδι βοηθά τα παιδιά να αναπτυχθούν σωματικά, κινητικά, γνωστικά και... κοινωνικά. Στην πρώτη της δημόσια τοποθέτηση ως πρόεδρος της Βρετανικής Ακαδημίας Επιστημών, η βιοφυσικός Athene Donald εξέπληξε τους πάντες με την επιλογή της να μιλήσει για τη σεξιστική διάσταση των παιχνιδιών. «Εισάγουμε κοινωνικές κατασκευές αποφασίζοντας στερεοτυπικά τι δέχονται αγόρια και κορίτσια από τα πρώτα στάδια. Τα παιχνίδια των κοριτσιών συνήθως οδηγούν σε παθητικότητα - το να χτενίζουν τα μαλλιά της Μπάρμπι, για παράδειγμα, και όχι να κατασκευάζουν, να φαντάζονται ή να δημιουργούν με Lego ή Meccano. Οπωσδήποτε δεν παίζει ρόλο μόνο αυτό, αλλά συμβάλλει. Αν σε ένα κορίτσι δεν έχει δοθεί ποτέ η ευκαιρία να παίξει με ένα σετ χημείας, μάλλον το επηρεάζει», δήλωσε χαρακτηριστικά η διακεκριμένη ακαδημαϊκός.
Φυσικά, η συνειδητή επιλογή τού να μη δίνουμε στα παιδιά μας παιχνίδια που να τα βάζουν με το ζόρι σε «κουτάκια» απαιτεί κόπο, ψάξιμο και φαντασία. Όμως τι αξίζει περισσότερο από το να αφήνεις ένα παιδί ελεύθερο να ανακαλύψει τις ανάγκες, τις επιθυμίες του, τον εαυτό του, αντί να το αλυσοδένεις με στερεότυπα; Φέτος, λοιπόν, μην ξεμπερδέψετε με μια επιπόλαιη αγορά, θυμηθείτε ότι το δώρο που θα του πάρετε μπορεί να το «συντροφεύει» για χρόνια... Εκτός φυσικά κι αν είναι από εκείνα τα κατεργάρικα που θα το έχουν ήδη ξεπαστρέψει πριν προλάβετε να ανακαλύψετε σε ποιον έτυχε το φλουρί.εμφυ
