H ειδησεογραφία των ημερών μόνο αδιάφορο δεν μπορεί να σε αφήσει… Το «μάγκωμα» του φιδιού δεν γίνεται να μη σου δημιουργεί σκέψεις! Βλέποντας την… ασχήμια του φασισμού να περιφέρεται με βραχιόλια δεν μπορείς, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, να μην θεωρήσεις πως εδώ έχουμε να κάνουμε με μια νίκη του αντιφασιστικού κινήματος! Λίγο μετά, όμως, αρχίζουν κάποιες ακραίες σκέψεις… και στο σημείο αυτό ανατρέχεις στην βιβλιοθήκη σου!
Έρικ Λάρσον ο γραφιάς, «Στον κήπο με τα θηρία» ο τίτλος… Το συγκεκριμένο βιβλίο είχε πέσει στα χέριαμου προ διετίας περίπου. Ομολογώ πως την πρώτη φορά η ανάγνωση ήταν φωτογραφική! Ανάγνωση για την ανάγνωση… Η δεύτερη φορά, όμως, η τωρινή, με έκανε να δω την ιστορία λίγο διαφορετικά, βάζοντας στην σκέψη μου παραμέτρους που δεν είχα σκεφτεί.
Τι είναι τελικά το βιβλίο του Λάρσον, «Στον κήπο με τα θηρία»; Μια «οπτική ανάγνωση» των πρώτων ημερών της Ναζιστικής Γερμανίας είχα σκεφτεί καταρχάς. Σίγουρα ναι, αλλά δεν είναι μόνο αυτό…Και το ξεφύλλισμα αρχίζει:
Η πένα του Έρικ Λάρσον μας ταξιδεύει στο Βερολίνο του 1933. Είναι η χρονιά που ο Χίντενμπουργκ «αναγκάζεται» να ονομάσει Καγκελάριο τον Αδόλφο Χίτλερ!
Ένας καθηγητής, Γουίλιαμ Ντοντ το όνομά του, φτάνει στην Ευρώπη, συνοδευόμενος από την οικογένειά του, τη σύζυγό του, τον γιο του και τη κόρη του. Τελικός προορισμός του το Βερολίνο. Εκεί, ο καθηγητής Ντοντ, θα αναλάβει, με τις ευλογίες του Προέδρου Ρούζβελτ, νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στη χιτλερική Γερμανία, τελείως ανυποψίαστος για τις μαύρες μέρες που θα ακολουθούσαν. Εξάλλου, το 1933 ήταν περίεργη χρονιά για τη Γερμανία και το Ναζιστικό κόμμα. Ο λόγος αρκετά προφανής: Υπήρχε μεγάλη πολιτική ρευστότητα καθώς ο Χίτλερ δεν είχε, ακόμη, τον πλήρη έλεγχο της εξουσίας!
Η πολιτική αυτή σύγχυση θα λειτουργήσει «υπνωτικά» για την οικογένεια Ντοντ, «θάβοντας», καταρχάς τουλάχιστον, τις πολιτικές σκέψεις που θα μπορούσαν να… γεννηθούν. Έτσι, σε πρώτη φάση ο Ντοντ και η οικογένεια του θα έχουν μάτια μόνο για τις «αρχιτεκτονικές καμπύλες» του Βερολίνου καθώς θα βρεθούν μπροστά σε ένα νέο και ιδιαίτερα θελκτικό πολιτιστικό τοπίο! Θέατρα, underground καφέ, αρτ χώροι γεμάτοι ενέργεια και μια πολιτισμική αύρα που έδινε δημιουργικό χαρακτήρα στην καθημερινότητα του Βερολίνου.
Πέραν του Γουίλιαμ Ντόντ, ο οποίος αναμφίβολα είναι και ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Λάρσον βάζει σε δεύτερο ρόλο, αλλά με ιδιαίτερη σημασία στην ροή της ιστορίας, την 24χρονη Μάρθα, κόρη του καθηγητή, που αποφασίζει να ακολουθήσει τον πατέρα της, προκειμένου να «γλιτώσει» από τον αόρατο γάμο της με έναν Νεοϋορκέζο τραπεζίτη! Η Μάρθα θα βρει τη «νεοδιαμορφούμενη» Γερμανία ιδιαίτερα… ερωτεύσιμη, ενώ θα αρχίσει να αλλάζει σαν τα πουκάμισα τους νεαρούς αξιωματικούς του Γερμανικού στρατού! Το γεγονός αυτό θα επιφέρει ένταση και τρικυμία στην οικογένεια του Ντοντ, καθώς η συμπεριφορά της Μάρθα θα πέσει σαν βαριά σκιά πάνω στην ήρεμη ζωή του καθηγητή!
Η ένταση αλλά και οι τρικυμίες, όμως, της οικογένειας Ντοντ δεν θα είναι τίποτα μπροστά στον απόλυτο τρόμο που θα ακολουθήσει! Μια φονική έξαρση βίας θα βουτήξει την πόλη στο αίμα και θα αποκαλύψει τον πραγματικό χαρακτήρα του Χίτλερ και τις τερατώδεις φιλοδοξίες του Ναζιστικού κόμματος. Έτσι, ενώ οι Ναζιστές δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο, ο Ντοντ αρχίζει, πλέον, να αντιλαμβάνεται πως ο κήπος που ζει δεν είναι της Εδέμ, αλλά ένας κήπος γεμάτος θηρία! Αυτό βέβαια που θα τρομάξει ακόμα περισσότερο τον Γουίλιαμ Ντοντ είναι ο… ρόλος (φωτεινός ή σκοτεινός…) της ίδιας του της χώρας!
Το βιβλίο του Έρικ Λάρσον «Στον κήπο με τα θηρία», που στην χώρα μας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Ανδρέα Μιχαηλίδη, είναι, στην ουσία, η διήγηση ενός εφιάλτη. Ο Λάρσον πλάθει μια εξαιρετική συνθετική μυθιστορία, με ιστορική δομή αλλά και με έντονη πολιτική δράση (είναι εκπληκτικός ο τρόπος που «δίνει» στον αναγνώστη τις δαιδαλώδεις οικονομικές «συνδιαλλαγές» των Ναζί με την υπερατλαντική ελίτ). Η γραφή είναι εξαιρετική, οι εικόνες που απορρέουν απ' αυτή ολοζώντανες, ενώ οι ιστορικές και πολιτικές αναφορές δίνουν στο κείμενο και χαρακτήρα πεζογραφικού «ντοκιμαντέρ»!
Η μυθοπλαστική, με ιστορικά χαρακτηριστικά, δημιουργία του Ερικ Λάρσον, είναι κείμενο που «φωτογραφίζει» με ιδιαίτερο ρεαλισμό τα πρώτα χρόνια της Ναζιστικής Γερμανίας και ναι, αξίζει να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί…
