to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

14:16 | 11.05.2014

πηγή: rednotebook.gr

Διεθνή

Τζον Χόλογουεϊ: Μια κοινωνία χωρίς ελπίδα είναι ένα γόνιμο έδαφος για τη βία

Η στήλη του Δημήτρη Γκιβίση «Μια ματιά στον κόσμο» (κάθε Κυριακή στο Rednotebook)


Η εμπειρία δείχνει ότι οι κρίσεις δημιουργούν κατάθλιψη, περιορίζουν την ελπίδα. Και τι γίνεται; Εγκαταλείπουμε την ελπίδα; Δεν μπορούμε. Ο Τζον Χόλογουεϊ λέει ότι μια κοινωνία χωρίς ελπίδα είναι ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα, ένα γόνιμο έδαφος για τη βία, την παράλογη και καταθλιπτική αντίδραση. Παράλληλα, αναφέρει ότι η σκέψη πρέπει να είναι αρνητική και η ελπίδα να πηγάζει από την κραυγή, γιατί ο στόχος της θεωρίας είναι να αντιληφθούμε τον κόσμο αρνητικά, όχι ξεχωριστά από την πρακτική αλλά ως μια στιγμή της πρακτικής, στο πλαίσιο του αγώνα να σπάσουμε όλους τους τύπους της κυριαρχίας και να αλλάξουμε τον κόσμο.

Συνέντευξη του Τζον Χόλογουεϊ


- Ποια είναι η σχέση της κρίσης και της ελπίδας;

- Η ανησυχία μου σήμερα είναι το πώς μπορούμε να σκεφτούμε αυτήν την σχέση, γιατί φοβάμαι, από ότι βλέπω, ότι σε κάποιο βαθμό είναι μια συρρίκνωση της ελπίδας, της προοπτικής ενός άλλου κόσμου ριζικά διαφορετικού. Νομίζω ότι η ελπίδα δεν έχει χαθεί εντελώς, αλλά συχνά εκφράζεται ως μια αύξηση της βίας, ή με την απώλεια του νοήματος στον κόσμο, κάτι το οποίο έχει τρομερές κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες. Νομίζω ότι η ελπίδα, όπως αυτή που προκύπτει από τη θλίψη για το τι συμβαίνει, είναι να σκεφτόμαστε ότι ο κόσμος θα μπορούσε να γίνει διαφορετικός, θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερος, θα μπορούσε να έχει άλλη λογική. Πρέπει να σκεπτόμαστε με αυτόν τον τρόπο, επειδή οι στιγμές της κρίσης είναι οι στιγμές της ρήξης του συστήματος, είναι οι φορές που κάποιος θα σκεφτόταν ότι ανοίγει ένας κόσμος κάποιας άλλης μορφής. Η εμπειρία μας είναι ακριβώς το αντίθετο, γιατί σε περιόδους κρίσης η ελπίδα έχει εμπειρία από την άποψη της κατάθλιψης, από την απώλεια των ευκαιριών/δυνατοτήτων. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να σκεφτούμε αυτή την σχέση διαφορετικά, και να σκεφτούμε πως να κατανοήσουμε την κρίση με διαφορετικό τρόπο, να κατανοήσουμε ότι η κρίση οδηγεί σε άνοιγμα για άλλους τρόπους να κάνουμε πράγματα.

- Στο Μεξικό μιλάμε λιγότερο για την ελπίδα, ή αυτό συμβαίνει επειδή είμαστε μια κοινωνία που επιστρέφει στην οργάνωση της κοινότητας, στον πόνο που υπάρχει στην χώρα; 

- Νομίζω και τα δύο. Σε όλο τον κόσμο συμβαίνει, αλλά κυρίως στο Μεξικό, επειδή το Μεξικό είναι μια πολύ ισχυρή χώρα, υπό την έννοια ότι είναι μια φρίκη, ένα φάντασμα, αυτό που βλέπουμε κάθε μέρα: την καθημερινή βία, την βία των ναρκοεμπόρων, τους νεκρούς, τους αποκεφαλισμένους, τα βασανιστήρια… Το Μεξικό περιγράφεται πραγματικά όπως  η καταστροφή, όπως μια συγκέντρωση όλων αυτών που είναι καταστροφικά στον κόσμο, με έναν τρόπο που ποτέ δεν είχα φανταστεί όταν μετακόμισα εδώ πριν από 20 χρόνια. Αλλά από την άλλη πλευρά, το Μεξικό είναι επίσης μια πηγή έμπνευσης, ελπίδας, ένα θαύμα, από την άποψη της αντοχής των κινημάτων αντίστασης και της δημιουργικότητας των δυνάμεων της αντίστασης. Προφανώς, το τέλειο παράδειγμα είναι το κίνημα των Ζαπατίστας, μια πηγή ελπίδας για τον κόσμο. Οι άνθρωποι έρχονται στην Τσιάπας όχι επειδή θέλουν να γίνουν αγρότες, ή επειδή θέλουν να δουν τους Ζαπατίστας ως πρότυπο. Απλά θέλουν να δουν την ελπίδα μέσω αυτής της έμπνευσης. Και προφανώς, δεν είναι μόνο οι Ζαπατίστας, είναι ένα τεράστιο πλήθος μεγάλων, μεσαίων και μικρών κινημάτων σε όλη την χώρα. Έτσι, το Μεξικό είναι μια πολύ έντονη εμπειρία, υποθέτω ότι είναι η ελκυστικότητα αυτής της χώρας, δεν είναι καλύτερα ή χειρότερα, αλλά χειρότερα και καλύτερα. Και ως εκ τούτου, πιο έντονα και αντιφατικά από αλλού.

- Έχετε πει ότι η έννοια των «κοινωνικών κινημάτων», σκέφτεται με την θετική γλώσσα. Πως σκέφτονται σήμερα τα κινήματα αντίστασης σε μια αρνητική γραμματική σχεδιασμένη από την κρίση;

- Δεν συμπαθώ τον όρο «κοινωνικά κινήματα», γιατί πιστεύω ότι αποδυναμώνει τα κινήματα. Είναι μια έννοια που επιδιώκει να τα εντοπίσει και να τα θετικοποιήσει μέσα σε μια εικόνα ενός πολιτικού συστήματος. Σε ένα περισσότερο ή λιγότερο σταθερό είδωλο του πολιτικού συστήματος. Σε γενικές γραμμές είναι κινήματα της αντίστασης, του θυμού, της επανάστασης, λένε «όχι» στο σημερινό σύστημα, προσπαθούν να ανοίξουν άλλες προοπτικές, να δημιουργήσουν άλλους τρόπους ζωής, καινούριες συλλογικές μορφές που μας αφορούν.

- Μπορούμε να κάνουμε μια προσπάθεια να σκεφτούμε τα πράγματα απροσδιόριστα, δηλαδή, σε μια μορφή που ακόμη δεν έχει εμφανιστεί;

- Νομίζω ότι είναι ένα θέμα για το πώς σκεφτόμαστε. Δηλαδή, πρέπει να αναγνωρίσουμε την ανεπάρκεια κάποιων ονομάτων και κάποιων εννοιών, και στην συνέχεια να τα κατανοήσουμε ως βήματα που ανοίγουν έναν παραπέρα δρόμο. 

- Τι πρέπει να κάνει η γραμματική στην αρνητική σκέψη;

- Ξεκινάμε από το εμείς. Όχι μόνο από το ότι υπάρχουμε εντός της κοινωνίας, αλλά από το ότι υπάρχουμε και ενάντια και πέρα από αυτήν την κοινωνία. Το ίδιο το γεγονός της ζωής μέσα σε μια κοινωνία που δεν μας αφήνει ελεύθερους, που μας εμποδίζει να δημιουργούμε αυτά που θέλουμε, σημαίνει ότι από τη γέννησή μας κινούμαστε σε μια τεταμένη σχέση μαζί της. Σε μια σχέση δυναμική, σε μια μετακίνηση που ωθεί ενάντια στην κοινωνία, και που ονειρεύεται και ψάχνει να δημιουργήσει κάτι που υπερβαίνει την τρέχουσα οργάνωση. 

- Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες κοινωνικές σχέσεις μέσα σε ένα πλαίσιο βίας;

- Απλά βλέποντας τι κάνουν οι άνθρωποι όλη την ώρα -ακόμη και σε μια περίοδο βίας, και να προσπαθήσουμε να οικοδομήσουμε άλλες σχέσεις στην καθημερινή ζωή. Είναι μια αντίδραση να πούμε το «όχι», το «κανένας».  Είναι σαφές ότι η βία δεν είναι αυτό που θέλουμε να κάνουμε σε αυτόν τον κόσμο.  Χρειάζεται να έχουμε επίγνωση του πως θέλουμε να δημιουργήσουμε σχέσεις αμοιβαίας αναγνώρισης, νέες σχέσεις για να δράσουμε, ένα άλλο είδος κοινωνικού περιβάλλοντος..

- Η αυτοάμυνα μπορεί να θεωρηθεί ως μια αρνητική μορφή;

- Για μένα, είναι μια διαδικασία που λέει «δεν μπορούμε πλέον να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας την καταστροφή του πλανήτη και το μέλλον της ανθρωπότητας, πρέπει να αναλάβουμε τις δικές μας ευθύνες». Συνεπάγεται μια άλλη σχέση με τη φύση, υπονοεί ένα «αρκετά» απέναντι στην καταστροφή. Και νομίζω ότι οι άνθρωποι έχουν πολλούς τρόπους για να το κάνουν. Προφανώς είμαι παρών στα κινήματα αυτοάμυνας, στα κινήματα του «φτάνει πια!». Αυτό που λένε είναι «ελάτε να οικοδομήσουμε εκ νέου τον κόσμο», «πάμε για να κάνουμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο». 

- Στο βιβλίο σας «Ρωγμές στον Καπιταλισμό» υποστηρίζετε ότι η βία είναι μια μορφή κυριαρχίας. Ωστόσο, λέτε ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου είναι απαραίτητο να εξοπλιστούμε για να υπερασπιστούμε μια κατάσταση/κατάκτηση. Πιστεύετε ότι αυτό γίνεται σήμερα στο Μεξικό;

- Εξακολουθώ να πιστεύω το ίδιο. Δεν είμαι συνολικά ειρηνόφιλος, σε ορισμένες περιπτώσεις νομίζω ότι ίσως είναι απαραίτητη η χρήση της βίας. Το πρόβλημα είναι ότι την στιγμή που θα χρησιμοποιήσουμε την βία, μπορούμε επίσης να μπούμε σε μια λογική που δεν είναι δική μας, σε μια λογική που δεν είναι αυτή που θέλουμε να οικοδομήσουμε. Έτσι, κάθε οργάνωση για τη βία μου φαίνεται ότι αφορά πράγματα που οδηγούν σε ένα πολύ επικίνδυνο μονοπάτι.

- Ποιος είναι ο κίνδυνος από το γεγονός ότι οι αντικαπιταλιστικοί αγώνες δεν θέτουν στον ορίζοντα μια προσπάθεια επιστροφής στην οργάνωση της κοινότητας;

- Η κρίση προκαλεί παντού οργή, μια έντονη δυσαρέσκεια και μια μορφή αντίδρασης που βλέπουμε στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Αλλά ένα τμήμα της είναι μια φασιστική αντίδραση, μια αντίδραση του θυμού, της απελπισίας, μια αντίδραση που δεν απευθύνεται μόνο ενάντια στο κεφάλαιο ή στην μορφή οργάνωσης, αλλά και ενάντια στους άλλους, οι οποίοι διακρίνονται για την εθνικότητα, τη φυλή τους, κλπ. Αυτό είναι ένας μεγάλος κίνδυνος. 

O Τζόν Χόλογουεϊ είναι ακτιβιστής, συγγραφέας, και καθηγητής κοινωνιολογίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πουέμπλα στο Μεξικό

Μετάφραση: Δημήτρης Γκιβίσης
Πηγή: johnholloway.com


 

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)