to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Τσεχία: Ένα εργαστήρι λαϊκίστικου νεοφιλελευθερισμού

Ανεξαρτήτως ποιος ή ποια θα είναι πρόεδρος, θα παραμείνει το καμάρι του λαϊκού καπιταλισμού, που αποθεώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία και στέκεται κριτικά στην ΕΕ


Η Τσεχία, που οι πολίτες της καλούνται αυτό το διήμερο να διαλέξουν το νέο τους πρόεδρο, θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως το εργαστήρι του μεταδημοκρατικού καπιταλισμού.

Ήταν η πρώτη χώρα στην οποία μετά τις αλλαγές του 1989/90 εφαρμόστηκε ένας δήθεν «λαϊκός καπιταλισμός», με τη μορφή έκδοσης κουπονιών για την κρατική περιουσία (εργοστάσια και επιχειρήσεις) και τα οποία μπορούσαν να αγοράσουν οι πολίτες για να νιώσουν μέτοχοι ή κατά το σύνθημα της εποχής «μικροί καπιταλιστές». Ηταν ουσιαστικά μια συγκεκαλυμένη άγρια ιδιωτικοποίηση, που διανθίστηκε με τη σχετική ρητορική και την καλλιέργεια υπερβολικών προσδοκιών.

Αποδείχτηκε βεβαίως ότι ήταν μια πολύ έξυπνη κίνηση, από την οποία ωφελήθηκαν ορισμένοι επιτήδειοι, λεηλατώντας τα «φιλέτα» του δημόσιου πλούτου. Κάποιοι πολίτες βρέθηκαν σύντομα με μετοχές-κουρελόχαρτα στα χέρια τους, την ίδια στιγμή που καταργούνταν βασικές δωρεάν κοινωνικές παροχές και οι μισθοί έμεναν καθηλωμένοι, παρά την «απελευθέρωση της αγοράς».

Ο Τραμπ του Μολδάβα

Κάπως έτσι ξεκίνησε την πορεία του προς την κορυφή ο Αντρέι Μπάμπις, ο δισεκατομμυριούχος που διεκδικεί τώρα με αξιώσεις την προεδρία της Δημοκρατίας, έχοντας προηγουμένως διατελέσει και πρωθυπουργός από το 2017-2021. Ο Μπάμπις είναι η ενσάρκωση του λαϊκίστικου νεοφιλελευθερισμού, αφού με το κόμμα του «ΑΝΟ», που σημαίνει «ΝΑΙ» αλλά αντιστοιχεί και στα αρχικά του τίτλου «Δράση Δυσαρεστημένων Πολιτών» κατάφερε να καρπωθεί ο ίδιος τη λαϊκή δυσαρέσκεια για φαινόμενα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, χάρις ακριβώς στα οποία εξασφάλισε τον πλούτο του.

Ένας Τσέχος ερευνητής δημοσιογράφος τον είχε χαρακτηρίσει πριν από μερικά χρόνια «μαέστρο της μετά-αλήθειας». Άλλο παρατσούκλι του είναι και το «Τραμπ του Μολδάβα», και αυτό όχι μόνο λόγω της τεράστιας του περιουσίας.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ενώ ο Μπάμπις υπήρξε σημαίνων στέλεχος του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος σε μια χώρα, που ο αντικομμουνισμός έχει γίνει κρατική σημαία εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει κατηγορηθεί για διασπάθιση κοινοτικών κονδυλίων και υποθέσεις διαφθοράς παραμένει δημοφιλής και προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, έχοντας ένα σίγουρο ρεζερβουάρ ψηφοφόρων γύρω στο 30%, πουλώντας την εικόνα του επιτυχώς «αυτοδημιούργητου».

Τον ζήλεψε ακόμα και ο Μακρόν

Η σταδιοδρομία του αποτελεί την καλύτερη επιβεβαίωση της άποψης ότι σε μια σκληρή νεοφιλελεύθερη μεταδημοκρατία οι πολίτες ωθούνται σε αποφάσεις που δεν μοιάζουν πάντα ορθολογικές. Ο ακροκεντρώος λαϊκισμός του, πάντως, του χάρισε μια θέση στις καρδιές «φιλελεύθερων» πολιτικών, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν, που επαγγέλονται ακόμα την «ανανέωση της Ευρώπης» (renew Europe).

Kάτι αναλόγως παράλογο ισχύει ως ένα βαθμό και για τον ένα εκ των δύο βασικών του αντιπάλων, τον πρώην στρατιωτικό Πετρ Πάβελ, ο οποίος επίσης υπήρξε «υπηρέτης δύο αφεντάδων» πρώτα των κομμουνιστών και μετά του ΝΑΤΟ. Μπάμπις και Πάβελ αλληλοκατηγορήθηκαν εκτεταμένα για το ποιος υπήρξε περισσότερο κομμουνιστής στο παρελθόν, σε μια χώρα που το κομμουνιστικό αλλά και το σοσιαλιστικό κόμμα τείνουν προς εξαφάνιση.

Μια χώρα προπύργιο Θατσερισμού

Αν ζούσε σήμερα η Μάργκαρετ Θάτσερ πιθανότατα θα καμάρωνε για τη χώρα που «κτίστηκε» από το 1990 πάνω στα δικά της ιδανικά, ίσως γιατί έτυχε να βρεθούν στο τιμόνι της κάποιοι θαυμαστές της, όπως ο πρώην συντηρητικός πρωθυπουργός Βάτσλαβ Κλάους. Σκεπτικός απέναντι στην ευρωπαϊκή ιδέα, λάτρης της ατομικής πρωτοβουλίας και της ιδιωτικοποίησης των πάντων, γαλούχησε με αυτά τα ιδανικά μια νέα γενιά Τσέχων, στην οποία σίγουρα ανήκει και η τρίτη υποψήφια με σοβαρές πιθανότητες εκλογής.

Η μόλις 44χρονη καθηγήτρια Ντανούζε Νερούντοβα, δεν θα μπορούσε λόγω ηλικίας να έχει κομμουνιστικό παρελθόν. Tυπικά «ανεξάρτητη» αποτελεί το καλύτερο προϊόν αυτού του νεοφιλελεύθερου πειράματος και υποστηρίζεται από τρία κόμματα της Κεντροδεξιάς, ανάμεσα τους και οι «παραδοσιακοί» Χριστιανοδημοκράτες, που ως ένα βαθμό έχουν επιβιώσει μέσα σε αυτό το «απολίτικο» πολιτικό σκηνικό.

Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με μια «απλή μέθοδο των τριών» με προκαθορισμένο το αποτέλεσμα. Ανεξαρτήτως του ποιοι δύο από τους παραπάνω θα αναμετρηθούν στο δεύτερο γύρο σε δύο εβδομάδες, και του ποιος θα πάρει τα κλειδιά για το προεδρικό μέγαρο στο κάστρο της Πράγας, λίγα πράγματα θα αλλάξουν επί της ουσίας. Το πείραμα συνεχίζει να δείχνει επιτυχημένο και η Θάτσερ από ψηλά χαμογελά.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)