Θυμούνται οι παλιότεροι ότι την δεκαετία του ’80 τάραξαν την Ευρώπη μεγάλες διαδηλώσεις για την απόσυρση των αμερικανικών πυραύλων PershingΙΙ από την δυτική πλευρά της Ευρώπης και των ρωσικών SS-20 από την ανατολική πλευρά.
Οι πύραυλοι αυτοί είχαν μεσαίο βεληνεκές από1000-5.000χλμ και έφεραν συμβατική ή πυρηνική κεφαλή. Όπως είναι κατανοητό οι πύραυλοι αυτοί θα έφερναν τον πόλεμο στην αυλή της Ευρώπης και οι τότε ισχυρές ηγεσίες του καγκελαρίου Κολ και του προέδρου Μιτεράν αλλά και η αντίδραση των ευρωπαϊκών λαών ανάγκασε τις δυο υπερδυνάμεις να υπογράψουν το 1987 την συμφωνία INF (Intermediate-RangeNuclearForces) για τους πυραύλους μικρού (500-1000 χλμ) και μεσαίου βεληνεκούς (1.000-5.500 χλμ) και να καταστρέψουν μεγάλο αριθμό τέτοιων πυραύλων (800 αμερικανικοί και 1.800 ρωσικοί).
Η συμφωνία δεν αφορούσε πυραύλους σε αεροσκάφη ή πλοία. Το 2018 ο Τράμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από την συμφωνία με την πρόφαση ότι η Ρωσία είχε κατασκευάσει τους πυραύλους Iskander που παραβίαζαν την συνθήκη και η Κίνα είχε πυραυλικά συστήματα κοντά στην Ταιβάν.
Όλες οι χώρες σεβάστηκαν σε γενικές γραμμές την πρακτική της αμερικανο-ρωσικής συμφωνίας εκτός από την Β. Κορέα και το Ιράν. Υπάρχουν και άλλες χώρες που κρύβουν το βεληνεκές των όπλων τους πέραν των 500 χλμ. Το νόημα αυτού του «σεβασμού» του βεληνεκούς των 500 χλμ είναι ότι πέραν αυτού απειλούνται τα κέντρα του αντιπάλου (πρωτεύουσες, μεγάλες πόλεις, νοσοκομεία, αεροδρόμια) που θα επέκτειναν τον πόλεμο σε «ολοκληρωτικό» ενώ πέραν των 5.500 χλμεμπίπτουν στην κατηγορία των ICBM (διηπειρωτικοί πύραυλοι).
Υπάρχει επιπλέον ένα πολυμερές «καθεστώς» συναντίληψης (όχι συμφωνία) – MissileTechnologyControlRegime (MTCR) που υπογράφτηκε από 35 χώρες μεταξύ των οποίων η Ελλάδα (1992) και η Τουρκία (1997) και αποτρέπει τις εξαγωγές όπλων βεληνεκούς μεγαλύτερου των 300 χλμ,με εκρηκτική κεφαλή μεγαλύτερη από 500 χγρ. Στη συνέχεια η Τουρκία υπέγραψε τον Κώδικα Δεοντολογίας για μη διάδοση των βαλλιστικών όπλων (The Hague Code of Conduct Against Ballistic Missile Proliferation) όπως και άλλα 140 κράτη.
Η Τουρκία το 1997 υπέγραψε με την Κίνα την αγορά του πυραυλικού συστήματος WS-1 με βεληνεκές 100 χλμ, μαζί με την τεχνογνωσία στη τουρκική Roketsan. Το 2009 κατασκεύασε με την Κίνα μια κοινή παραγωγή του συστήματος Bora-611.
Η τουρκική έκδοση ονομάσθηκε Yildirim. Επειδή είχε υπογράψει την παραπάνω συμφωνία MTCR το βεληνεκές του Bora-Yildirim περιορίσθηκε στα 280 χλμ. Το σύστημα επιδείχθηκε το 2017 στην έκθεση αμυντικού υλικού του ΑμπουΝτάμπι. Να θυμίσουμε ότι η ευθεία απόσταση τουρκικών συνόρων-Θεσσαλονίκης είναι 270 χλμ.
Τον Νοέμβριο του 2015 ο πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν στην τουρκική τηλεόραση δήλωσε ότι «κατασκευάζουμε πυραυλικά συστήματα όχι όμως για το βεληνεκές που θέλουμε. Θέλουμε να είναι εγχώριας κατασκευής, μεγάλου βεληνεκούς και επιθετικά. Αν κατασκευάσουμε επιθετικούς πυραύλους, θα είναι και αμυντικοί». Τούρκοι αναλυτές γράφουν ότι όλες οι χώρες που έχουν όπλα μαζικής καταστροφής (πυρηνικά) έχουν και βαλλιστικούς πυραύλους και όσοι διαθέτουν τέτοιους πυραύλους προσβλέπουν να γίνουν πυρηνική δύναμη. Είναι προφανές ότι η Τουρκία έχει το μυαλό της όχι μόνο στην κατασκευή πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς με συμβατική κεφαλή αλλά μελλοντικά και με πυρηνική κεφαλή.
Σαν πρόφαση χρησιμοποιεί την ύπαρξη ισραηλινών Jericho, ιρανικών πυραύλων ή ρωσικών Iskander από την Αρμενία ή κάποιων παλαιών συριακών που όμως είναι περιορισμένου αριθμού και δεν υπερβαίνουν το βεληνεκές των 500 χλμ. Αναφέρουν δε και τα βλήματα ATACMS που διαθέτει η Ελλάδα και έχουν μέγιστο βεληνεκές 300 χλμ.
Η Τουρκία θέλει να επεκτείνει το βεληνεκές των πυραύλων που κατασκευάζει η τουρκική Roketsan για να διεξάγει «προληπτικά» (preemptivestrikes) πλήγματα σε αντιαεροπορικά συστήματα του αντιπάλου. Και επειδή τα συστήματα αυτά της Τουρκίας δεν στοχεύουν ούτε τους αδύναμους Κούρδους της Συρίας ούτε την Αρμενία, είναι φανερό ότι στοχεύουν τους ελληνικούς Patriot και τα ελληνικά ραντάρ.
Θέλει επίσης να έχει τη δυνατότητα να προσβάλλει αεροδρόμια, κέντρα επικοινωνιών, σταθμούς διοικήσεως, ανεφοδιαστικά κέντρα και μεγάλες πόλεις για να μειώσει το ηθικό του πληθυσμού.
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι αποδείχτηκε ότι έχουν περισσότερο επίδραση στο ηθικό του πληθυσμού παρά ανατρέπουν την στρατιωτική κατάσταση. Στους βομβαρδισμούς στο Βελιγράδι προσβλήθηκε το άδειο κτίριο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας καθώς και αεροδρόμια και αντιαεροπορικά συστήματα. Ξέρουμε όλοι πόσο γρήγορα γίνονται οι επισκευές διαδρόμων αεροδρομίων και ότι ένας έξυπνος αντίπαλος δεν κάθεται σε σταθερά κέντρα και κτίρια σε καιρό πολέμου. Στην Ουκρανία οι Ρώσοι εγκαταλείπουν σταδιακά τα πυραυλικά συστήματα που καταστρέφουν σταθερούς στόχους και κοστίζουν 2 εκατ. δολ. το καθένα και χρησιμοποιούν φτηνά αλλά αξιόπιστα ιρανικά drones των 20.000 δολ. που προσβάλουν κινητούς και ακίνητους στόχους με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Η Τουρκία σε στρατηγικό επίπεδο επιδιώκει να αποκτήσει με γρήγορους ρυθμούς βαλλιστικούς πυραύλους βεληνεκούς μέχρι τα 2.500 χλμ(μελέτη SitkiEgeli, καθηγητή Πανεπιστημίου Σμύρνης) ώστε να θεωρηθεί περιφερειακή δύναμη και να διαπραγματεύεται από θέση ισχύος με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Θεωρεί ότι για να εξυπηρετήσει τα στρατηγικά της συμφέροντα από τα Βαλκάνια μέχρι την Λιβύη και την Μ. Ανατολή πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιήσει τα πυραυλικά της συστήματα σε αυτές τις περιοχές. Σχεδιάζει δε να χρησιμοποιήσει αυτά τα συστήματα μελλοντικά σαν φορείς πυρηνικών όπλων.
Η Τουρκία με τις τελευταίες πολυδιαφημισμένες δοκιμές στη Σινώπη δοκιμάζει τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας. Η Ν. Κορέα κατασκεύασε αρχικά πυραύλους με βεληνεκές 300 χλμ και αφού πήρε την αμερικανική άδεια έφτασε στα 800 χλμ. Η Τουρκία επίτηδες ανακοίνωσε την δοκιμή του «Τυφώνα» με βεληνεκές 561 χλμ ώστε να μετρήσει τις διεθνείς αντιδράσεις μια και η Τουρκία συγκαταλέγεται στις ελάχιστες χώρες που «παραβιάζουν» το πνεύμα της συμφωνίας INF και της MTCR.
Δεν πρέπει να εντυπωσιαζόμαστε από τέτοια πυραυλικά συστήματα που παρέχουν περισσότερο «γόητρο» στον Ερντογάν παρά επιχειρησιακή ισχύ.
Είναι υποχρέωση όμως της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής να αναδείξει το θέμα στους διεθνείς Οργανισμούς γιατί η υπέρβαση του αποδεκτού βεληνεκούς για βαλλιστικούς πυραύλους από την Τουρκία ανοίγει κύκλο πυραυλικών εξοπλισμών στην περιοχή και δημιουργεί μελλοντικούς κινδύνους και ένταση.
Η περιοχή μας δεν πρέπει να γίνει ούτε Κορεατική χερσόνησος ούτε Ουκρανία.
* Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.
