Δεν θα πω πολλά σήμερα για το Ποτάμι, είναι νωρίς ακόμα. Ασφαλώς συγκαταλέγεται στους νικητές των εκλογών – ως γνωστόν μόνο η ΔΗΜΑΡ έχασε την Κυριακή, όλοι οι άλλοι αναδείχτηκαν νικητές.
Δεν θα μιλήσω για θεωρίες συνωμοσίας, για υπερπροβολή του Ποταμιού από τα ΜΜΕ και για πουσάρισμα από το δημοσκοπικό λόμπι. Κι ακόμα, θα προβώ σε μια δημόσια ομολογία: Ζηλεύω στο Ποτάμι δυο τρία πράγματα: την ικανότητά του να αποφεύγει στον λόγο του τα στερεότυπα, αυτό που συνήθως αποκαλούμε ξύλινη γλώσσα. Την τόλμη του στην επικοινωνία. Την έλλειψη βαριδιών από το παρελθόν.
Νομίζω ότι όλα τα άλλα κόμματα, ακόμα και τα αριστερά που δεν βαρύνονται από μνημονιακές πολιτικές και από το προπατορικό αμάρτημα των συμπεριφορών που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία, έχουν κάτι να διδαχτούν από το πείραμα του Ποταμιού. Σε μερικούς τομείς το Ποτάμι αποτελεί το αντεστραμμένο είδωλό τους, πατάει σε δικά τους λάθη και τις ολιγωρίες, είναι φρέσκο και είχε την πολυτέλεια να μελετήσει τι ενοχλεί τους πολίτες για να το αποφύγει. Στερούμενο παντελώς μελών, δεν κινδυνεύει από την ύπαρξη τάσεων και συνιστωσών, ούτε από προσωπικές στρατηγικές των στελεχών του. Προσωπική στρατηγική διαθέτει μόνο ο Σταύρος Θεοδωράκης. Για την ακρίβεια, το Ποτάμι είναι η προσωπική στρατηγική του.
Διάβασα στο twitter ότι στις ευρωεκλογές το Ποτάμι λειτούργησε με τον ίδιο μηχανισμό που λειτουργούν οι κίντερ-έκπληξη. Αγοράζεις το σοκολατένιο αυγό χωρίς να γνωρίζεις τι περιέχει. Αργότερα ανακαλύπτεις ότι περιέχει σοσιαλιστική ομάδα. Υποθέτω πως η έκπληξη είναι τόση, όση θα ήταν και αν προέκυπτε η ομάδα των Φιλελευθέρων. Οι διαχωριστικές γραμμές είναι άλλωστε τρε μπανάλ στις μέρες μας. Όλες οι ιδεολογίες διαθέτουν και τη θετική τους πλευρά. Το Ποτάμι έχει την ευελιξία να επιλέγει από όλους τα καλύτερα. Γιατί να μαντρωθεί σε συγκεκριμένη ομάδα;
Το Ποτάμι είναι μοντέρνο, έχει καθαρό μυαλό, διαθέτει κοινή λογική. Αλλά δεν είναι πλέον αθώο. Απώλεσε το τεκμήριο της αθωότητας πολύ νωρίς, εξαιτίας της ευθύτητας και της αυστηρότητας του Νίκου Δήμου. Με αφορμή τις άγιες ημέρες του Πάσχα, ο Δήμου αρνήθηκε να μπει στο κοστούμι του παραδοσιακού πολιτικού. Εκφράστηκε με τρόπο μοντέρνο, με καθαρό μυαλό και με απλή λογική λέγοντας το προφανές.
Ο Σταύρος, του οποίου τις επαγγελματικές επιδόσεις -σε αντίθεση με τη στάση άλλων συναδέλφων- προσωπικά εκτιμώ, είχε τη μοναδική ευκαιρία να κεντήσει. Να δείξει ένα διαφορετικό κομματικό πρόσωπο, να στηρίξει τον συνεργάτη του και την αιρετική άποψή του ή, έστω -αν αυτό του έπεφτε πολύ βαρύ- να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να δώσει ένα ρεσιτάλ πλουραλισμού, ευρύτητας πνεύματος και ανεκτικότητας. Δεν έκανε τίποτα απ’ αυτά. Αντιθέτως, φοβήθηκε το πολιτικό κόστος και άδειασε τον συνεργάτη του αρχηγικώ τω τρόπω. Έμαθε γρήγορα το μάθημά του, να προσκυνάει σε κάθε περίπτωση το κατεστημένο της εκκλησίας όπως κάνει σύσσωμος ο παλιός πολιτικός κόσμος (και μέρος του «καινούριου», για να είμαστε ειλικρινείς).
Αλλά εδώ δεν υπάρχει καμία έκπληξη. Όπως ομολογεί ο ίδιος ο ιδρυτής και ηγέτης του κόμματος, κλέβει από δεξιά κι από αριστερά. Γιατί να μην κλέβει και παλαιοκομματικές συμπεριφορές; Ποιο είναι το ιδεολογικό του έρμα, το σύστημα αξιακών κριτηρίων, που θα τον αποτρέψει; Πού είναι η συλλογική ηγεσία που θα τον προστατέψει από τον κακό εαυτό του;
Ο Σταύρος Θεοδωράκης μαθαίνει γρήγορα. Μεταξύ άλλων και την τέχνη ν’ αλλάζεις γλώσσα κατά τη μετάβαση από την προεκλογική περίοδο στη μετεκλογική. Πριν από τις εκλογές είχε βάλει τον πήχυ σε διψήφιο ποσοστό. Πώς γίνεται αμέσως μετά να πανηγυρίζει για το 6,5%, μονάχα ο ίδιος το ξέρει.
Δεν θα πω άλλα για το Ποτάμι, είναι νωρίς ακόμα και τα δεδομένα παραμένουν ελλιπή. Θα κλείσω αυτό το εισαγωγικό σημείωμα με μια μικρή ιστορία.
Μπαίνω, που λέτε, στο παραβάν. Αρχίζω να περιεργάζομαι τα ψηφοδέλτια όλων των συνδυασμών. Είναι η πρώτη φορά που βλέπω ψηφοδέλτιο του Ποταμιού. Με έκπληξη διαπιστώνω ότι εκτός από το όνομα του συνδυασμού, στο ψηφοδέλτιο αναγράφεται και το ονοματεπώνυμο του αρχηγού. Η ανακάλυψη αυτή μου κάνει εντύπωση. Θέλω να το πάω παραπέρα. Με κίνδυνο να δυσανασχετήσει ο δικαστικός αντιπρόσωπος και να μου ζητήσει το λόγο επειδή καθυστερώ, ψάχνω να βρω ποιοι άλλοι συνδυασμοί έχουν υιοθετήσει την ίδια αρχηγική λογική. Ελλείψει επαρκών στοιχείων, να ανακαλύψω τελικά πέραν πάσης αμφιβολίας τίνος μοιάζει το Ποτάμι. Έχουμε, λοιπόν, και λέμε, με τυχαία σειρά: Δημήτρης Κολλάτος. Δημοσθένης Βεργής. Γεώργιος Χατζημαρκάκης. Θάνος Τζήμερος – Θόδωρος Σκυλακάκης. Υπάρχουν και μερικοί αρχηγοί που αντί του ονόματος, προτιμούν να κοσμήσουν το ψηφοδέλτιο με τη φωτογραφία τους. Δεν διαφέρει και πολύ η λογική, οπότε τους καταγράφω κι εκείνους: Βύρων Πολύδωρας - Χρήστος Ζώης – Νίκος Νικολόπουλος – Παναγιώτης Ψωμιάδης. Γιώργος Καρατζαφέρης. Βασίλης Λεβέντης. Αυτά.
