to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

9:17 | 14.04.2019

Οικονομία

Τί είναι και τι κάνει μία Αναπτυξιακή Τράπεζα

Οι δημόσιες αναπτυξιακές τράπεζες είναι κατά βάση αναπτυξιακοί φορείς κι όχι τραπεζικά ιδρύματα με την τυπική έννοια. Μια δημόσια Αναπτυξιακή Τράπεζα συνήθως δε λαμβάνει καταθέσεις μετρητών κι αποτελεί δανειστή δεύτερης βαθμίδας (έμμεσο δανειστή). Σκοπός τους είναι η μεγιστοποίηση των αναπτυξιακών και κοινωνικών αποδόσεων κι όχι απλώς των χρηματοοικονομικών αποδόσεων και κερδών τους, όπως συμβαίνει με τις ιδιωτικές τράπεζες.


ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ;

Ως Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες (ΕΑΤ) νοούνται οι νομικές οντότητες που ασκούν χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, για τις οποίες ανατίθεται εντολή από κάποιο κράτος μέλος ή από κάποια οντότητα κράτους μέλους σε κεντρικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, με σκοπό  τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων δημόσιας ανάπτυξης ή προβολής. Κάθε κράτος μέλος δύναται να αποφασίζει εάν θα ιδρύσει ΕΑΤ καθώς και τη φύση και την μορφή της.

Εναλλακτικά, οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες είναι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έχουν συσταθεί για να δανειοδοτούν με επιδοτούμενο επιτόκιο, με στόχο την προώθηση και την ανάπτυξη σημαντικών τομέων της οικονομίας όπως η γεωργία, η βιομηχανία, οι εισαγωγές-εξαγωγές, η στέγαση και συναφείς δραστηριότητες.  

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ;

Συνήθως, τα καταστατικά των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών ορίζουν σαφώς ότι η τράπεζα θα επικεντρώσει τις δραστηριότητές της σε τομείς όπου η αγορά εμφανίζει αδυναμίες και ως εκ τούτου υποεξυπηρετούνται από εμπορικές τράπεζες ή άλλους ιδιωτικούς χρηματοδότες. Αλλά κι όταν οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες δραστηριοποιούνται σε αγορές που εξυπηρετούνται ήδη από εμπορικές τράπεζες, αποδεικνύεται ότι συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Αυτή η στενή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να επιτρέψει στις Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες όχι μόνο να συμβάλουν στην κάλυψη των υφιστάμενων κενών της αγοράς αλλά και να προσελκύσουν ιδιωτική χρηματοδότηση στους τομείς των δραστηριοτήτων τους χωρίς να παραγκωνίζουν τη δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα.  

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες χρηματοδοτούνται και στηρίζονται από το κράτος, γεγονός που αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με φορείς του ιδιωτικού τομέα. Επομένως, οι πόροι τους συνιστούν κρατικούς πόρους και οι παρεμβάσεις τους χαρακτηρίζονται ως κρατικές ενισχύσεις. Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις είναι σχεδιασμένοι για να εξασφαλίζουν ότι οι παρεμβάσεις των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών στοχεύουν σωστά στη διόρθωση των αδυναμιών της αγοράς συμβάλλοντας έτσι στην οικονομική και χρηματοπιστωτική ανάπτυξη, ενώ παράλληλα δεν προκαλούν στρεβλώσεις στις αγορές, δεν παραγκωνίζουν ιδιωτικούς φορείς ούτε διατηρούν στην ζωή εταιρείες οι οποίες διαφορετικά θα βρίσκονταν εκτός αγοράς. Παραλληλα, οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες συγκεντρώνουν χρήματα και μέσω της έκδοσης ομολόγων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Με αυτό τον τρόπο δύνανται  να  κάνουν επενδύσεις που δίνουν ώθηση στην οικονομία χωρίς να επηρεάζουν τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς.

Μια "καλή" Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα πρέπει να έχει ισχυρή αναπτυξιακή εντολή, σταθερή μακροπρόθεσμη προοπτική βιώσιμης και αντικυκλικής χρηματοδότησης και υπεύθυνα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα απόλυτα ευθυγραμμισμένα με την Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της χώρας και την Ατζέντας για Βιώσιμη Ανάπτυξη του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για μια δυναμική, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Μια από τις βασικές νέες λειτουργίες των τρεχουσών αναπτυξιακών τραπεζών είναι η χρηματοδότηση διαρθρωτικών μετασχηματισμών προς μια πιο οικολογική οικονομία μέσω της υποστήριξης της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της αειφόρου ανάπτυξης.

Παράλληλα,τα υψηλά πρότυπα διαφάνειας και λογοδοσίας, ο αναγκαίος βαθμός ανεξαρτησίας και η προληπτική εποπτεία που ασκείται είναι σημαντικά για τη φήμη των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών στην αγορά. Από την άλλη, η σωστή διαχείριση των κινδύνων και οι αυστηρές διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου εμποδίζουν τα συμβούλια των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών να λαμβάνουν επικίνδυνες οικονομικές και οργανωτικές αποφάσεις.  

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΆ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ;

Οι δημόσιες αναπτυξιακές τράπεζες είναι κατά βάση αναπτυξιακοί φορείς κι όχι τραπεζικά ιδρύματα με την τυπική έννοια. Μια δημόσια Αναπτυξιακή Τράπεζα συνήθως δε λαμβάνει καταθέσεις μετρητών κι αποτελεί δανειστή δεύτερης βαθμίδας (έμμεσο δανειστή). Σκοπός των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών είναι η μεγιστοποίηση των αναπτυξιακών και κοινωνικών αποδόσεων κι όχι απλώς των χρηματοοικονομικών αποδόσεων και κερδών τους, όπως συμβαίνει με τις ιδιωτικές τράπεζες. Για τη χρηματοδότηση ενός έργου μια δημόσια Αναπτυξιακή Τράπεζα (πρέπει να) λαμβάνει υπόψη, εκτός των χρηματοοικονομικών αποδόσεων, τα κοινωνικά οφέλη (social benefits) και τις θετικές εξωτερικότητες που δημιουργεί ένα τέτοιο project για την κοινωνία όπως και τη συνεισφορά του στην οικονομική και κοινωνική βιώσιμη ανάπτυξη, στην αύξηση της απασχόλησης και του προσωπικού εισοδήματος.  Η πραγματοποίηση κερδών αν και δεν είναι ο απώτερος στόχος τέτοιων αναπτυξιακών φορέων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα τους. Η δανειοδοτική τους δραστηριότητα διαφέρει από εκείνη των ιδιωτικών τραπεζών. Επικεντρώνονται περισσότερο σε δραστηριότητες παραγωγικού δανεισμού και συνήθως αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων projects με μεγάλα κοινωνικά οφέλη, όπως projects έρευνας κι ανάπτυξης (R&D), υποδομών κλπ. που ωστόσο απαιτούν υψηλή χρηματοδότηση κι ενέχουν υψηλότερους κινδύνους. Δεν υπόκεινται στο ίδιο καθεστώς εποπτείας με αυτό των εμπορικών τραπεζικών ιδρυμάτων (Βασιλεία ΙΙΙ) που προσφέρουν απευθείας πιστώσεις.  

Από την άλλη, τα ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι τράπεζες που δέχονται καταθέσεις και δανείζουν άμεσα τους πελάτες τους και συνήθως προσφέρουν μια πλήρη γκάμα τραπεζικών προϊόντων. Σκοπός των ιδιωτικών τραπεζών είναι η μεγιστοποίηση των χρηματοοικονομικών αποδόσεων και των κερδών τους. Ενδιαφέρονται περισσότερο για βραχυπρόθεσμα κέρδη με μικρότερο κίνδυνο και δεν έχουν έντονο ενδιαφέρον χρηματοδότησης έργων με μακροπρόθεσμα οφέλη που ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Εποπτεύονται από την ΤτΕ και την ECB βάσει του ρυθμιστικού πλαισίου Βασιλεία ΙΙΙ.  

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ ΚΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΊ ΤΟΜΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΣΤΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΤΡ'ΑΠΕΖΕΣ;

• Οι οικονομικοί τομείς στους οποίους εστιάζουν οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες ποικίλουν: 86% των Εθνικών Αναπτυξιακών  Τραπεζών στοχεύουν στο εμπόριο και στους τομείς υπηρεσιών και τουρισμού, 84% στη βιομηχανία και την μεταποίηση, 83% στον αγροτικό τομέα, 74% στις κατασκευές και τη στέγαση, 66% στην ενέργεια και 65% στις υποδομές. Από την άλλη, η έμφαση που δίνεται στον δανεισμό σε κοινωνικούς τομείς είναι σαφώς μικρότερη : 48% στοχεύει στην υγεία και 45% στην εκπαίδευση.

• Όσον αφορά τους στοχευμένους πελάτες αυτοί προέρχονται είτε από τον Δημόσιο είτε από τον Ιδιωτικό τομέα με το 92% των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών να απευθύνονται σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, το 60% σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, το 55% σε ατομικά νοικοκυριά και ιδιώτες, το 54% σε επιχειρήσεις άλλων κρατών και το 46% σε ιδιωτικούς χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές όπως πράττει Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης κι Ανάπτυξης.      

ΠΟΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΟΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥΣ;

• Οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες αναμένεται να εξυπηρετούν πελάτες και τομείς της αγοράς με υψηλό προφίλ κινδύνου που δεν εξυπηρετούνται από ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Κατά το παρελθόν, Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες πολλών χωρών απέτυχαν κι αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λειτουργία τους. Κύρια αιτία της αποτυχίας τους ήταν η χαμηλής ποιότητας δανειοδοτικές τους αποφάσεις.

• ( Παράλληλα, οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες ως κρατικοί κι ελεγχόμενοι θεσμοί, ενδέχεται να λειτουργούν σε ένα αδύναμο πλαίσιο διακυβέρνησης που τις καθιστά ευάλωτες σε αδικαιολόγητες πολιτικές παρεμβάσεις. )

• Ένα ποσοστό Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών (περίπου 5%) έχει υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χαρτοφυλάκια του, γεγονός που υπονομεύει την μακροπρόθεσμη φερεγγυότητά και κερδοφορία του.

• 'Αλλες Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες δε διαθέτουν σαφώς καθορισμένη αναπτυξιακή εντολή κι ανταγωνίζονται ιδιωτικούς χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές ή ακόμη κι αποκλείουν άλλους συμμετέχοντες από την αγορά.

➢ Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της απόδοσης των Αναπτυξιακών Τραπεζών και την άμβλυνση των στρεβλώσεων που ενδέχεται να δημιουργήσουν.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΥΝ ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ;

• Όσον αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η εμπειρία έχει δείξει ότι ενώ ο δανεισμός τους εμπεριέχει υψηλό ρίσκο, μπορεί να γίνει σε εμπορικά βιώσιμη βάση. Γενικά, για να είναι σε θέση μια Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (υφιστάμενη ή/και νέα) να ανταπεξέλθει στις παραπάνω προκλήσεις και να συνεχίζει απρόσκοπτα το έργο της πρέπει να είναι "καλά διαχειριζόμενη" δηλαδή να έχει  τα παρακάτω σημαντικά χαρακτηριστικά:

α) σαφείς στόχους και μια σαφώς προσανατολισμένη χρηματοδοτική αποστολή με στόχο την προώθηση και υλοποίηση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής της χώρας

β) πολιτικές καλής διακυβέρνησης προς αποφυγή φαινομένων διαφθοράς και επιρροής ειδικών συμφερόντων. Προκειμένου μια Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα να είναι "καλά οργανωμένη" πρέπει να υιοθετήσει μηχανισμούς για τον μετριασμό των πολιτικών παρεμβάσεων και να κρατά στενά ιδιωτικά και πολιτικά συμφέροντα μακριά από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

γ) πολιτικές ισχυρής διαφάνειας των δραστηριοτήτων της με ανεξάρτητη αξιολόγηση των επιδόσεών της και ισχυρά συστήματα λογοδοσίας έναντι του εθνικού κοινοβουλίου και της κοινωνίας των πολιτών

δ) ορθά κίνητρα εκ μέρους του προσωπικού και των δανειοληπτών της προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η σύναψη δανείων γίνεται με όρους μεγιστοποίησης του αναπτυξιακού τους αντίκτυπου με παράλληλη εξασφάλιση μιας ελάχιστης εμπορικής απόδοσης. Η τελευταία απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας δανειοληπτών και χρηματοδοτούμενων έργων.

ε)  υψηλά πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης και κατάλληλη ρύθμιση και εποπτεία

στ) πρόσληψη και διατήρηση εξειδικευμένου προσωπικού υψηλής απόδοσης μέσω ευέλικτων πολιτικών για τους ανθρώπινους πόρους αλλά με αυστηρά αξιοκρατικά κριτήρια

ζ) κατάλληλο πλαίσιο κι αναλυτικά εργαλεία μέτρησης της "προσθετικότητας" των επιχειρηματικών της δραστηριοτήτων. Η συνολική συμβολή (άρα και το ποσοστό επιτυχίας) μιας Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας στην ανάπτυξη, από άποψη δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, παραγωγικότητας χρηματοδοτούμενων επιχειρήσεων, δημιουργίας αλυσίδων αξίας, είναι δύσκολο να αξιολογηθεί χωρίς αυτά τα αναλυτικά εργαλεία.

η) Το σημαντικότερο όμως όλων είναι να είναι σε θέση να αναπτύξει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων που θα της επιτρέπει τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και τον μετριασμό των κινδύνων που ανακύπτουν (με σημαντικότερους τον κίνδυνο της αγοράς και τον πιστωτικό κίνδυνο).

➢ Η καλύτερη κατανόηση των αγορών που εξυπηρετεί και το ευρύ φάσμα κινδύνων που αντιμετωπίζει, μαζί με τα κατάλληλα εργαλεία για τον μετριασμό των κινδύνων αυτών θα βοηθήσει την Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα να ανταπεξέλθει αποτελεσματικά στις όποιες προκλήσεις και να κατευνάσει τις ανησυχίες κυβερνήσεων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και συνδικάτων του δημόσιου τομέα όσον αφορά το δημόσιο κόστος και τους κινδύνους που συνδέονται με πολλές ιδιωτικές επενδύσεις των Εθνικών Αναπτυξιακών Τραπεζών.

ΥΠ'ΑΡΧΟΥΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΈΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Η' ΑΛΛΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ;

Ο αριθμός των αναπτυξιακών τραπεζών δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Το 19ο αιώνα, υπήρξε ένα κύμα δημιουργίας αναπτυξιακών ιδρυμάτων, κυρίως σε βιομηχανοποιημένες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες κι η Μεγάλη Βρετανία, όπως και την περίοδο που ακολούθησε το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οπότε και οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες θεωρήθηκαν ένας κατάλληλος μηχανισμός για την επανεκβιομηχάνιση, ανακατασκευή, επανεκκίνηση της οικονομίας κι ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και πάλι μια αυξανόμενη τάση δημιουργίας αναπτυξιακών τραπεζών. Σήμερα, ο συνολικός αριθμός αναπτυξιακών ιδρυμάτων παγκοσμίως φτάνει και τα 750 αναπτυξιακά ιδρύματα εκ των οποίων 300 βρίσκονται στη Λατινική Αμερική, 200 στην Ασία, 150 στην Αφρική, 100 στη Νότια Ευρώπη και την Μέση Ανατολή. Όσον αφορά τις αναπτυξιακές τράπεζες, το 2016 υπήρχαν περισσότερες από 550 παγκοσμίως, εκ των οποίων περίπου 520 ήταν εθνικές (NDBs). Αυτές βρίσκονται σε 185 χώρες, με τις αναπτυσσόμενες χώρες να φιλοξενούν ένα σημαντικότατο αριθμό εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών. Πιο συγκεκριμένα, η Λατινική Αμερική κι η Καραϊβική είχαν τον υψηλότερο αριθμό NDBs (152), η Αφρική (147), η Ασία κι ο Ειρηνικός (121), η Ευρώπη (49) κι η Δυτική Ασία (47).    

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ;    

Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είχαν ιδρύσει κατά το παρελθόν μια Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα εκτός της Ελλάδας και της Μάλτας με ό,τι αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει το γεγονός αυτό για την ανάπτυξη των χωρών αυτών. Η Μάλτα προχώρησε τελικά στην ίδρυση Αναπτυξιακής Τράπεζας το Νοέμβριο του 2017.

Προς την κατεύθυνση ίδρυσης της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας είχαν γίνει αρκετές προπαρασκευαστικές  ενέργειες που χρονικά τοποθετούνται από τις αρχές του 2015 έως τον Ιούλιο του 2017. Η ανάγκη δημιουργίας Αναπτυξιακής Τράπεζας στην Ελλάδα αναγνωρίστηκε επίσημα από τους θεσμούς τον Ιούνιο του 2017 μετά από σχετική απόφαση του Eurogroup. Τον Αύγουστο του 2017 αποφασίσθηκε ότι η Αναπτυξιακή Τράπεζα θα είναι δημόσια (μέτοχος θα είναι κατά 100% το ελληνικό δημόσιο με τη συμμετοχή του ελληνικού δημοσίου να μη δύναται να μειωθεί πέραν του 50% συν μιας μετοχής) με δυνατότητα μειοψηφικής συμμετοχής από ξένους χρηματοδοτικούς θεσμούς και ότι οι δράσεις της θα είναι συμπληρωματικές και όχι ανταγωνιστικές προς τις εμπορικές τράπεζες. Θα φέρει τη νομική μορφή ανώνυμης εταιρείας συμμετοχών στην οποία θα μπορούσαν να συμμετέχουν φορείς του δημοσίου με χρηματοδοτικές δυνατότητες. 'Αμεση θυγατρικής της θα είναι η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων. Οι δύο εταιρείες θα αποτελούν τον όμιλο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Τον Νοέμβριο του 2017 αποτυπώθηκαν σε κείμενο οι γενικές  κατευθύνσεις ως προς το πλαίσιο ίδρυσης, οργάνωσης, και λειτουργίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας με κεντρικό πυρήνα την μετεξέλιξη της εταιρείας ΕΤΕΑΝ ΑΕ σε Αναπτυξιακή Τράπεζα μέσω βαθιάς αναδιάρθρωσης της. Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα δεν θα δέχεται καταθέσεις από το κοινό και καταρχήν θα στοχεύσει σε έμμεσες χρηματοδοτήσεις, μέσω του δικτύου των εμπορικών τραπεζών/ενδιάμεσων φορέων. Οι βασικές αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης που θα ακολουθεί η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα θα στοχεύουν στην αξιόπιστη, υπεύθυνη και διαφανή λειτουργία της με σεβασμό στο εθνικό νομικό πλαίσιο και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

ΠΟΙΕΣ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΔΡ'ΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΉΣ ΤΡ'ΑΠΕΖΑΣ ΑΕ;

Ενδεικτικές δράσεις της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας ΑΕ διαμορφώνονται σύμφωνα με τους στόχους της. Έτσι από τις βασικότερες δράσεις που θα αναπτύξει η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα σε συνεργασία (ή μη) με εθνικούς, υπερεθνικούς και διεθνείς οργανισμού είναι:  

α. Παροχή δανείων και ομοειδών πιστώσεων προς Επιχειρήσεις

β. Παροχή εγγυήσεων, αντεγγυήσεων και επιχορηγήσεων υπέρ επιχειρήσεων  

γ. Σύσταση ή/και συμμετοχή σε σχήματα στήριξης νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων, θερμοκοιτίδων επιχειρηματικότητας, και φορέων στήριξης της επιχειρηματικότητας.

δ. Συμβουλευτική υποστήριξη σε ιδρύματα κι οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, παροχή τεχνογνωσίας και εκπαίδευσης σε επιχειρήσεις,

ε. Εκπόνηση μελετών του μακροοικονομικού και μικροοικονομικού περιβάλλοντος της χώρας προς εντοπισμό και αντιμετώπιση της αναποτελεσματικότητας και των αδυναμιών της αγοράς.

στ. Χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων έργων με σημαντικά κοινωνικά οφέλη όπως έργα που σχετίζονται με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή επάρκεια (με σημαντικές θετικές περιβαλλοντικές εξωτερικότητες για το σύνολο της κοινωνίας)

➢ Συνοπτικά, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα θα συντονίζει όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και τα ενδιαφερόμενα μέρη της κοινωνίας (ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ακαδημαϊκούς, πολίτες), θα λειτουργεί συμπληρωματικά με τις εμπορικές τράπεζες, θα μεταφέρει και θα εφαρμόζει τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και θα εξασφαλίζει πρόσθετη χρηματοδότηση για μεγάλα επενδυτικά σχέδια και επιχειρήσεις.

ΓΙΑΤΊ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΉ ΤΡ'ΑΠΕΖΑ;

• Για να αντιμετωπιστεί η αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει επαρκώς  την πραγματική οικονομία.  

• Για τη διόρθωση των δυσλειτουργιών κι ανεπαρκειών της αγοράς που μπορεί να είναι αποτέλεσμα ασύμμετρης πληροφόρησης, εξωτερικών παραγόντων ή/και ατελούς ανταγωνισμού, με στόχο την εύρυθμη κι αποτελεσματική λειτουργία.

• Για την ενίσχυση της προσφοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και της εξυπηρέτησης των πολιτών που δυσχαιρένεται από τη συγκέντρωση της αγοράς λόγω συγχωνεύσεων, εξαγορών ή άλλων εμποδίων στον πραγματικό ανταγωνισμό, ιδιαίτερα στην περιφέρεια όπου οι εμπορικές τράπεζες έχουν μειώσει δραστικά και συνεχίζουν να μειώνουν τον αριθμό των υποκαταστημάτων τους.    

• Για την ενίσχυση της υγιούς, καινοτόμου κι εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, καλύπτοντας το χρηματοδοτικό κενό και διευκολύνοντας την πρόσβαση στη χρηματοδότηση πολύ μικρών, μικρομεσαίων και νεοφυών επιχειρήσεων. Τέτοιου είδους επιχειρήσεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις περισσότερες οικονομίες ως φορείς παροχής ευκαιριών απασχόλησης και εισοδήματος και ως οχήματα καινοτομίας. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στη χρηματοδότηση τους από τον ιδιωτικό τομέα γεγονός που φρενάρει την ανάπτυξη τους. Η παροχή ρευστότητας και η χρηματοοικονομική τους στήριξη είναι σημαντική για την παραγωγική βιώσιμη ανάπτυξη, τον περιορισμό της ανισότητας, την μείωση της φτώχειας και την ενίσχυση του εισοδήματος και της απασχόλησης.

• Για την κάλυψη του κενού χρηματοδότησης μεσομακροπρόθεσμων αναπτυξιακών έργων διαρθρωτικού μετασχηματισμού κι οικονομικής εκβιομηχάνισης με μεγάλα οφέλη για την κοινωνία. Τέτοιου είδους projects είναι τα έργα υποδομών, εκπαίδευσης, καινοτομίας, έρευνας κι ανάπτυξης (R&D), έργα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, την ενεργειακή επάρκεια και την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Δεδομένου ότι το ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ενδιαφέρεται περισσότερο για έργα που αποφέρουν βραχυπρόθεσμα κέρδη με μικρό κίνδυνο, τέτοιου είδους έργα μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, μεγάλης αρχικής επένδυσης και μεγάλης αβεβαιότητας ως προς τη μελλοντική τους επιτυχία δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικά στον ιδιωτικό τομέα με αποτέλεσμα να μη χρηματοδοτούνται ή να υποχρηματοδοτούνται με δυσμενείς επιπτώσεις για την οικονομική ανάπτυξη. Από την άλλη, τα μακροπρόθεσμα κοινωνικά οφέλη (social benefits) αυτών των projects είναι πολύ μεγαλύτερα από τα ιδιωτικά κέρδη. Το κενό αυτό χρηματοδότησης  καλείται να καλύψει η Αναπτυξιακή Τράπεζα που ως δημόσιος φορέας στόχο έχει μεταξύ άλλων να συμβάλλει στην  κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της χώρας, την περιφερειακή ολοκλήρωση και στην καταπολέμηση της εισοδηματικής και κοινωνικής ανισότητας.  

• Για τη δημιουργία και προώθηση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων που θα επιτρέψουν τη βέλτιστη αξιοποίηση εθνικών, ευρωπαϊκών κι άλλα κονδυλίων για αναπτυξιακούς σκοπούς ενώ παράλληλα θα λειτουργήσουν κι ως πόλος έλξης (μόχλευση) για προσέλκυση επιπλέον κεφαλαίων.  

• Για να αντιμετωπιστεί η ανάγκη ύπαρξης ενός διακριτού φορέα ο οποίος βάσει των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (Sustainable Development Goals) των Ηνωμένων Εθνών θα αναπτύξει και θα θέσει σε εφαρμογή ένα Νέο Παραγωγικό Μοντέλο το οποίο θα είναι σε πλήρη συμφωνία με την Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της χώρας για μια βιώσιμη, δίκαιη κι ολιστική ανάπτυξη. 

• Για να αντιμετωπιστεί η ανάγκη ύπαρξης ενός διακριτού φορέα που θα λειτουργεί επικουρικά στα αναπτυξιακά σχέδια της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης

• Για να στηριχτεί επαρκώς η έρευνα και η καινοτομία τόσο σε επίπεδο επιχειρηματικότητας όσο και σε ακαδημαϊκό επίπεδο με άμεσο στόχο τον περιορισμό κι εντέλει την αντιμετώπιση του brain drain

• Για να καλυφθεί το κενό υποδομών μέσω της παροχής εθνικών και περιφερειακών υποδομών με σημαντικά κοινωνικά οφέλη (πχ υποδομές υγείας, στέγασης)

• Για τη δημιουργία μιας πιο διαφοροποιημένης χρηματοπιστωτικής δομής και ενός πιο ισορροπημένου μοντέλου συμμετοχής ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στην τραπεζική αγορά. Αυτό έχει αρκετά πλεονεκτήματα: ι) ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ διαφορετικών τύπων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις, ιι) συμβάλλει στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα (περιορισμός συστημικού κινδύνου), ιιι) προωθείται η συνεργασία κι η  αλληλοσυμπλήρωση διαφορών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων προκειμένου  να επιτευχθεί μια ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.

• Για την αντιστάθμιση της προκυκλικής συμπεριφοράς του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος με τον υπερβολικό δανεισμό σε περιόδους άνθησης και την "μετρημένη" χορήγηση πιστώσεων κατά τη διάρκεια και μετά από κρίσεις. Οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό αντικυκλικό ρόλο σε περιόδους κρίσης ή οικονομικής ύφεσης επεκτείνοντας τα χαρτοφυλάκια δανείων τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη διατήρηση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων διασφαλίζοντας έτσι τη συνέχεια των υφιστάμενων έργων και βοηθώντας την έναρξη νέων.  

• Για τη σταθεροποίηση και επαναφορά της οικονομίας με τον πιο ομαλό τρόπο, την εξομάλυνση του επιχειρηματικού κύκλου και την πρόληψη περαιτέρω εμβάθυνσης της χρηματοοικονομικής κρίσης.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΗ ΥΠΑΡΞΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΉΣ ΤΡ'ΑΠΕΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤ'Α ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ;

Οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες διαδραμάτισαν και συνεχίζουν να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης πολλών χωρών. Μια χώρα όπως η Ελλάδα που μέχρι πρόσφατα δεν είχε Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα στερήθηκε όλα τα παραπάνω οφέλη που μπορεί να έχει μια Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα για μια χώρα. Η μη χρηματοδότηση ή η ανεπαρκής χρηματοδότηση βιομηχανικών και κοινωνικών σχεδίων και μεσομακροπρόθεσμων αναπτυξιακών έργων ζωτικής σημασίας είναι ίσως η σημαντικότερη δυσμενής συνέπεια της μη ύπαρξης Ελληνικής Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας για την ελληνική κοινωνία και την οικονομική ανάπτυξη.  

Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ο βασικός ρόλος που διαδραμάτισε η KfW (Γερμανική Αναπτυξιακή Τράπεζα) στην αρχική φάση εγκατάστασης των ηλιακών φωτοβολταϊκών στη Γερμανία (Solar PV). Η KfW είχε χρηματοδοτήσει σημαντικές επενδύσεις για την εγκατάσταση ηλιακών φωτοβολταϊκών πριν από το 2009 στη Γερμανία, οπότε και άρχισε η εισαγωγή τους σε ευρεία κλίμακα. Ως εκ τούτου, η KfW διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη χρηματοδότηση επενδύσεων στην ηλιακή φωτοβολταϊκή τεχνολογία στη Γερμανία, ρόλος που στη συνέχεια περιορίστηκε καθώς εισήχθησαν και άλλες ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης (μόχλευση). Τέτοιου είδους αναπτυξιακά έργα ζωτικής σημασίας η Ελλάδα τα στερήθηκε λόγω και της μη ύπαρξης Ελληνικής Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (αντίστοιχης της KfW) που θα μπορούσε να συνεισφέρει ουσιαστικά στη χρηματοδότηση τους προσελκύοντας παράλληλα κι επιπλέον ιδιωτικά κεφάλαια.  

ΠΩΣ ΟΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΤΡ'ΑΠΕΖΕΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΤΛΗΣΗ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΕ;

Η Επιτροπή διαθέτει όλο και μεγαλύτερο τμήμα των κεφαλαίων του προϋπολογισμού της ΕΕ μέσω χρηματοδοτικών μέσων με σκοπό να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των δημόσιων κεφαλαίων στην πραγματική οικονομία. Στα παραδείγματα χρηματοδοτικών μέσων, που συνδυάζουν κεφάλαια του προϋπολογισμού της ΕΕ με δάνεια από αναπτυξιακές τράπεζες, συγκαταλέγονται προγράμματα στήριξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων όπως το COSME και το InnovFin του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», το πρόγραμμα Erasmus +, και άλλα. Τα μέσα αυτά κατά κανόνα επιτυγχάνουν τους στόχους μόχλευσης δημοσίων κεφαλαίων που επενδύονται σε αυτά. Οι Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες θα μπορούσαν στο μέλλον να διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο κατά την εφαρμογή τους.

Ένα πρόγραμμα που θα συμβάλλει ουσιαστικά στη στήριξη των επενδύσεων, της ανάπτυξης και στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το πρόγραμμα InvestEU με κύριους τομείς στόχευσης: τις βιώσιμες υποδομές, έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες. Στόχος του InvestEU είναι να ενθαρρύνει τη συμμετοχή επενδυτών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση και σε επενδυτικά έργα, μέσω της παροχής εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το νέο πρόγραμμα θα αποτελεί μονοαπευθυντική θυρίδα για όλα τα υφιστάμενα μέσα και οι άλλοι εταίροι υλοποίησης πέραν της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη θα έχουν τη δυνατότητα απευθείας πρόσβασης στην εγγύηση της ΕΕ.

Η ικανότητα συνδυασμού ιδιωτικών και δημόσιων πόρων με εποικοδομητικό τρόπο, ο οποίος διοχετεύει κονδύλια σε δραστηριότητες που υποστηρίζουν βασικές δραστηριότητες ανάπτυξης, είναι απαραίτητη για ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που εξυπηρετεί την αειφόρο βιώσιμη ανάπτυξη για όλους ιδιαίτερα πολύτιμους όταν οι δημοσιονομικοί πόροι είναι σπάνιοι. Οι καλά αναπτυγμένες Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου.

Πηγή: ΑΠΕ_ΜΠΕ

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)