«Την πολιτική την καθορίζει ο πρωθυπουργός και το υπουργικό συμβούλιο. Δεν υπάρχει αλλαγή στην πολιτική, θα συνεχίσουμε στο ίδιο πνεύμα» δήλωσε σήμερα, Σάββατο,  ο νέος υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Κώστας Γαβρόγλου, προσερχόμενος στο Προεδρικό Μέγαρο για την ορκωμοσία των νέων μελών της κυβέρνησης.

Ο κ. Γαβρόγλου δέχτηκε πολλές ερωτήσεις αναφορικά με τις σχέσεις του υπουργείου, αλλά και του προκατόχου του, με την Εκκλησία.

Ερωτηθείς εάν θα επιμείνει και ο ίδιος, όπως ο προκάτοχός του Νίκος Φίλης, σε κάποια πράγματα, όπως τα θρησκευτικά, που ήταν «κόκκινη» γραμμή για την Εκκλησία απάντησε: «νομίζω ότι θα πρέπει να ενισχύσουμε τη συνέχεια και όχι τις ασυνέχειες. «Δεν νομιζω να υπάρχει κανένα πρόβλημα με τις σχέσεις (σ.σ. με την Εκκλησία)», είπε, ενώ κληθείς να σχολιάσει το ότι λέγεται, πως ο κ. Φίλης δεν παρέμεινε στη θέση του γιατί δεν ήταν καλές οι σχέσεις με την Εκκλησία, σχολίασε: «Θα πρέπει να ξέρετε περισσότερα από ό,τι ξέρω εγώ. Αυτά είναι αποφάσεις του πρωθυπουργού...». Ερωτηθείς εάν θα λαμβάνεται υπόψη η άποψη της Εκκλησίας για κάθε απόφαση που παίρνει, όσον αφορά στα θρησκευτικά ζητήματα, ο κ. Γαβρόγλου είπε ότι «σε αυτά πάντοτε πρέπει να υπάρχει μια ουσιαστική συνεργασία και πάντοτε υπήρχε διάλογος. Δεν διακόπηκε ποτέ». Κληθείς να σχολιάσει ότι υπήρχαν τεταμένες σχέσεις με τον κ. Φίλη, είπε ότι «ανάμεσα σε συνεργαζόμενους υπάρχουν αγάπες και δυσκολίες». «Εσείς θα έχετε αγάπες;», ρωτήθηκε, για να απαντήσει: «Εγώ θα προσπαθήσω να έχω αγάπες και νομίζω πρέπει να ακολουθήσουμε και το ρητό που λέει: ‘μακριά κι αγαπημένοι'».

Αξίζει να θυμηθούμε τι χαρακτηριστικά είδε δηλώσει ο Κ. Γαβρόγλου σε συνέντευξή του στην Καθημερινή στις 29/5/2016 για τοο μάθημα των Θρησκευτικών, τα Συμβούλια και οι αλλαγές στα ΑΕΙ:

– Η τελική απόφαση για τις αλλαγές ανήκει στο υπουργείο Παιδείας. Ωστόσο, ακούσαμε από τον υπουργό Νίκο Φίλη, σχέδια για μείωση της ύλης και των πολλών εξετάσεων ώστε να αυξηθεί ο διδακτικός χρόνος. Είστε άνθρωπος της Παιδείας, έχετε ασχοληθεί με τα εκπαιδευτικά ζητήματα και μέσα από τον εδώ και έξι μήνες διάλογο στη Βουλή. Τι προκρίνετε;

– Στη συνείδηση των παιδιών σήμερα, το σχολείο είναι συνώνυμο με τον καταναγκασμό. Ο κ. Φίλης και μαζί του πολλοί από εμάς, έχουμε ως αφετηρία την αναγνώριση αυτής της πραγματικότητας και οι εξαγγελίες του είναι στην κατεύθυνση βαθμιαίας αλλαγής αυτής της καταναγκαστικής καθημερινότητας.

– Θα αλλάξει τελικά ο χαρακτήρας των Θρησκευτικών; Ο κ. Φίλης μιλάει για ένα μάθημα με ισχυρότερα τα στοιχεία της θρησκειολογίας. Η πλευρά της Εκκλησίας αντιδρά και κάνει λόγο για επιβολή από το Σύνταγμα του ομολογιακού χαρακτήρα του μαθήματος.

– Πείτε μου μία χώρα της Ευρώπης όπου υπάρχει το μάθημα των Θρησκευτικών και διδάσκεται όπως στη χώρα μας. Μία.

– Ειδικά στα θέματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι αλλαγές θεωρείτε ότι πρέπει να γίνουν μέσα από ένα πολυνομοσχέδιο ή τμηματικά, με εξειδικευμένα θεματικά νομοσχέδια;

– Ο,τι ειδικό ωριμάζει έπειτα από συζήτηση, ας γίνεται νομοσχέδιο και να ψηφίζεται. Και υπάρχουν πολλά τέτοια ζητήματα που ήδη συζητιούνται: τα μεταπτυχιακά, ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων των πανεπιστημίων, ΤΕΙ και ερευνητικών κέντρων, τα επαγγελματικά δικαιώματα, το μέλλον των Συμβουλίων Ιδρυμάτων, η αναδιάρθρωση της διοίκησης των ΑΕΙ, η φοιτητική συμμετοχή, και, βέβαια, η φοιτητική μέριμνα στην οποία υστερούμε τραγικά.

– Είστε ικανοποιημένος από τη σημερινή εικόνα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;

– Τα ελληνικά πανεπιστήμια βιώνουν την πολύπλευρη κρίση της κοινωνίας. Ωστόσο, έχουμε ένα ποσοστό διδασκόντων και φοιτητών εντυπωσιακής ποιότητας. Ας πούμε, ότι μιλάμε για ένα 15% με 20% τέτοιων φοιτητών. Τι γίνεται, όμως, με τους υπόλοιπους; Οταν, όμως, ένας 18χρονος μπαίνει στο πανεπιστήμιο μετά τη «ζημιά» των χρόνων που προετοιμάζεται για τις πανελλαδικές εξετάσεις, δεν είναι δυνατόν να μπορεί να αφομοιώσει την ακαδημαϊκότητα που θα μπορούσε να του μεταδώσει το πανεπιστήμιο.

– Πώς συμβαίνει αυτό;

– Για να κατανοήσουμε το πανεπιστήμιο, οφείλουμε να αντιληφθούμε την αντιφατική συνύπαρξη ανθρώπων που επιτελούν ένα από τα πιο σύνθετα λειτουργήματα. Οπως σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, έτσι και στο πανεπιστήμιο, οι λειτουργοί του ζουν μία κρίση επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς τους. Είναι κατά κύριο λόγο δάσκαλοι; Είναι ερευνητές; Είναι μάνατζερ προγραμμάτων; Είναι ελεύθεροι επαγγελματίες; Ολα μαζί; Πολλές από τις συγκρούσεις, είναι συγκρούσεις γύρω από τους διαφορετικούς ρόλους που καλούνται να έχουν οι πανεπιστημιακοί στις νέες πραγματικότητες που βιώνουμε. Και βέβαια, δεν ωφελεί η ευκολία με την οποία πολλοί αναθεματίζουν και απαξιώνουν το πανεπιστήμιο. Τίποτα δεν είναι άσπρο-μαύρο.

Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων

– Εχετε περάσει από το Κέμπριτζ, το MIT, το Χάρβαρντ, το Max Planck. Γιατί είστε αρνητικός στα Συμβούλια, που θεσμοθετήθηκαν το 2011 ως ένα όργανο που θα μπορούσε να ενισχύσει τη διαφάνεια, την καλή διακυβέρνηση, την εξωστρέφεια των ΑΕΙ;

– Τα πέτυχαν όλα αυτά;

– Σε κάποια πανεπιστήμια η θητεία τους κρίνεται θετική. Μην ξεχνάτε τον πόλεμο που αντιμετώπισαν τα μέλη των Συμβουλίων από πρυτάνεις και μερίδα φοιτητών και πανεπιστημιακών – είτε ευθέως είτε υπογείως.

– Το θέμα δεν είναι να δαιμονοποιήσουμε τα Συμβούλια. Η σχεδόν τετραετής πορεία τους δείχνει ότι έχουν αυτοακυρωθεί. Αυτό είναι ήδη μία πολύτιμη εμπειρία που θα πρέπει να δούμε πώς θα την αξιοποιήσουμε. Δεν μπορεί, όμως, ένας νόμος, όπως συνέβη με τον 4009 του 2011, να θεσμοθετεί αλλαγές, αγνοώντας τη συνθετότητα οργανισμών όπως τα ΑΕΙ. Δημιουργήθηκε ένας θεσμός ξένος στην πανεπιστημιακή κουλτούρα και ιστορία της χώρας μας. Τα Συμβούλια υιοθετήθηκαν σαν το όργανο που θα βάλει τάξη στα ΑΕΙ, σαν να είναι το μόνο μοντέλο που θα μπορούσε να βελτιώσει τα πράγματα. Μέσα από τον διάλογο με την πανεπιστημιακή κοινότητα, θα δούμε ποιος θα είναι ο ρόλος των Συμβουλίων, τον οποίο εγώ βλέπω περισσότερο συμβουλευτικό σε επίπεδο στρατηγικής και της εξεύρεσης πόρων για τα ΑΕΙ. Εάν μπερδεύεις το Συμβούλιο στη διοίκηση του ΑΕΙ, χάνεις τους παραπάνω στόχους στους οποίους μπορούν να προσφέρουν. Οταν πας να κάνεις μια μεταρρύθμιση, λέγοντας ότι θα βάλεις τάξη, σπας τα μούτρα σου. Ισως, και οι Ελληνες πανεπιστημιακοί από ξένα ΑΕΙ, που μετείχαν στα Συμβούλια, να είχαν ένα ντέρτι να βάλουν μία τάξη στην πατρίδα. Ξέρουμε, όμως, ότι όποιος δεν μελετάει καλά την ιστορία και την κουλτούρα του τόπου, και θέλει να βάλει τάξη, τα κάνει μούσκεμα.

Η συνάντηση

Γευματίσαμε στο εστιατόριο του Πάρκου Ελευθερίας, στο κέντρο της Αθήνας. Καθήσαμε στο ίδιο τραπέζι που είχε επιλέξει στο δικό του «Γεύμα με την Κ» ο Θεοδόσης Πελεγρίνης, υφυπουργός Παιδείας και πρώην πρύτανης του ΕΚΠΑ. «Ωραία σύμπτωση» σχολίασε ο προσκεκλημένος μας. Ο κ. Γαβρόγλου επέλεξε χοιρινά φιλετάκια και εγώ μια έξοχη ζουμερή μοσχαρίσια. Μοιραστήκαμε μία μερίδα σταμναγκάθι. Τα συνοδεύσαμε με ένα ποτήρι κρασί εκείνος, εγώ με μια μπίρα χωρίς αλκοόλ– όπως πάντα. Στο τέλος, δεν είπε όχι σε ένα γλυκό, μία μους σοκολάτας. Το σέρβις του εστιατορίου, πάντα φιλόξενοι ο Στέφανος και η Αννα, οι ιδιοκτήτες του, ήταν υποδειγματικό. Ο λογαριασμός ήταν 48 ευρώ.

Oι σταθμοί του

1947
Γεννιέται στην Πόλη.

1953-1966
Σχολείο στην Πόλη.

1966-1978
Σπουδές Φυσικής σε Cambridge, Imperial College.

1978
Πρόσληψη στο Πανεπιστήμιο Πατρών και κατόπιν στο ΕΜΠ.

1987
Σπουδές Ιστορίας της Επιστήμης στο Harvard.

1990-1992
Εργάζεται σε ΜΙΤ και  Cambridge.

1994
Καθηγητής στο ΕΚΠΑ.

1996
Οργάνωση, μαζί με τον Μ. Πατηνιώτη, της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Ελληνικών Βιβλίων Διαφωτισμού.

2000
Ψηφιοποίηση κοινοτικών Αρχείων των Ρωμιών.

2005
Πρόεδρος Ιστορικού Αρχείου ΕΚΠΑ.

2015
Πρόεδρος Κέντρου Ερευνας Ανθρωπιστικών Επιστημών.