to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

8:18 | 02.01.2024

Πολιτισμός

Θεόφραστος Σακελλαρίδης: Ο «πατέρας» της ελληνικής οπερέτας

Ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης που έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 2 Ιανουαρίου του 1950, ήταν Έλληνας συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας και ένας από τους πρωτεργάτες της Ελληνικής Οπερέτας, με καταγωγή από το Λιτόχωρο της Μακεδονίας.


Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 7 Σεπτεμβρίου του 1883. Τα πρώτα μαθήματα μουσικής πήρε από τον Λιτοχωρινό πατέρα του Ιωάννη Σακελλαρίδη (1853-1938), διαπρεπή μουσικοδιδάσκαλο, μεταρρυθμιστή της βυζαντινής μουσικής, ιεροψάλτη, φιλόλογο και μελουργό. Η μητέρα του καταγόταν από την Ύδρα.. Τα πρώτα μαθήματα μουσικής πήρε από τον πατέρα του, Ιωάννη Σακελλαρίδη.

Σπούδασε στην Αθήνα, τη Γερμανία και την Ιταλία. Στα τέλη του 1902 έδωσε μαζί με τον πατέρα και τον αδελφό του Άρη, που ήταν βαρύτονος, επιτυχημένες συναυλίες με δικές του συνθέσεις και εναρμονισμένα ελληνικά δημοτικά τραγούδια στο Βασιλικό Ωδείο του Μονάχου και στο μέγαρο της βαρώνης Αμελίας φον Πέρφαλλ (κόρης του Γουσταύου Κλάους). Στα 1903, έγραψε την πρώτη του όπερα «Ο Υμέναιος» σε κείμενο του Ιωάννη Φραγκιά. Γύρω στο 1904 φαίνεται πως είχε ήδη συνθέσει το μπαλέτο «Υπό τον ουρανόν της Ελλάδος» και τη μουσική για τις «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη (σε μετάφραση του Πολύβιου Δημητρακόπουλου). Επίσης, από το 1907 έως 1913, διασκεύαζε ξένη μουσική για τις επιθεωρήσεις «Τα Παναθήναια».

Μεγάλη επιτυχία γνώρισε η όπερα «Περουζέ» (σε λιμπρέτο του Γ. Τσοκόπουλου), που πρωτοπαίχτηκε στις 9 Αυγούστου 1911 στο θέατρο Ολύμπια (Εθνική Λυρική Σκηνή).Οι παραστάσεις συνεχίστηκαν για δύο χρόνια. Από το συγκεκριμένο έργο προέρχεται η γνωστή άρια «Νεράιδα του γιαλού» και το ντουέτο «Πιο θερμά».
Την Περουζέ παρουσίασε ξανά με μεγάλη επιτυχία η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών στο Ηρώδειο σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή και μουσική διεύθυνση Β. Φιδετζή, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2018.

Τον «Υμέναιο» (1903), ακολούθησαν οι όπερες ο «Πειρατής» (1907), βασισμένη στο βραβευμένο στο Βουτσιναίο Διαγωνισμό έμμετρο θεατρικό έργο του Πολύβιου Δημητρακόπουλου «Ο Κουρσάρος», το «Στοιχειωμένο Γεφύρι» (1912) και το «Καστρο της Ωρηάς» (1917) σε λιμπρέτα Γεωργίου Τσοκόπουλου.

Το 1908 γράφει την πρώτη ελληνική οπερέτα το «Σία κι αράξαμε» (σε λιμπρέτο Πολύβιου Δημητρακόπουλου & Στέφανου Γρανίτσα) που ανεβάστηκε στις 8/5/1909.

Από το 1914, που παρουσιάστηκε η οπερέτα «Στα Παραπήγματα», (η πρώτη του μεγάλη επιτυχία στην οπερέτα), γράφει ως το θάνατό του γύρω στις 80 οπερέτες (ή και μουσικές κωμωδίες) κυρίως τρίπρακτες, πολλές σε δικό του λιμπρέτο.

Εξαιρετική επιτυχία σημείωσε «Ο Βαφτιστικός», ο οποίος εξακολουθεί να παίζεται τακτικά μέχρι και σήμερα. Πρωτοανέβηκε στις 18 Ιουλίου 1918 από τον θίασο Παπαϊωάννου και θεωρείται μαζί με τους «Απάχηδες των Αθηνών» του Νίκου Χατζηαποστόλου, ως μία από τις πιο κοσμαγάπητες ελληνικές οπερέτες. Το εμβατήριο «Ψηλά στο μέτωπο» τραγουδήθηκε πολύ και από τους στρατιώτες του '40.

Τα δημοτικοφανή πατριωτικά τραγούδια που ερμήνευσε η Σοφία Βέμπο το 1940: «Βάζει ο Ντούτσε τη Στολή του» (επίκαιροι στίχοι πάνω στο σκοπό του τραγουδιού του "Πλέκει η Βάσω το προικιό της"), «Το τραγούδι του Μωριά» και η «Χωριάτα» ("Στο χωριό παλιά γενιά μου..."), όπως και το «Ντούτσε-Ντούτσε» που ερμήνευσε ο Νίκος Γούναρης») είναι δικές του συνθέσεις.

Ο Σακελλαρίδης διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της «Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων», ενώ ασχολήθηκε και με την παιδική μουσική συνθέτοντας παιδικά τραγούδια. Το 1926 υπήρξε συγχρηματοδότης (μαζί με τον αδελφό του Άρη Σακελλαρίδη) του μουσικού εκδότη Ζαχαρία Μακρή στην προσπάθειά του να ιδρύσει δική του δισκογραφική εταιρεία.

Αν και επί 50 περίπου χρόνια διασκέδασε ολόκληρες γενιές με τη δροσερότητα, το γέλιο, την αισιοδοξία και την ηρεμία που χάριζε η τέχνη του, εντούτοις έφυγε από τη ζωή πικραμένος και πάμπτωχος στις 2 Ιανουαρίου 1950 από καρκίνο του ήπατος, κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη και ετάφη στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών. Στα τέλη της ζωής του υποχρεωνόταν να παίζει πιάνο σε λαϊκά θέατρα και στα αναψυκτήρια της εποχής για να βιοποριστεί.

Εργογραφία

Σημαντικό μέρος του έργου του παραμένει δυσπρόσιτο στους ερευνητές επειδή οι σημαντικότεροι κληρονόμοι του βρίσκονται στις Η.Π.Α. Μικρό μόνο μέρος του έργου του βρίσκεται διασκορπισμένο στην Βιβλιοθήκη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη, στο Θεατρικό Μουσείο, στον Ε.Λ.Ι.Α. στο αρχείο της ΕΡΤ, σε ιδιωτικά αρχεία κ.α.

Όπερες

  • «Υμέναιος» (1903;)
  • «Ο Πειρατής» (1907))
  • «Περουζέ» (1911)
  • «Το στοιχειωμένο γεφύρι» (1912)
  • «Το κάστρο της Ωρηάς» (1917)

Οπερέτες

  • «Σία κι αράξαμε» (1909) ή «Θάλασσα, Θάλασσα»
  • «Στα Παραπήγματα» (1914) (λιμπρέτο του Νικολάου Ι. Λάσκαρη)
  • «Πικ-Νικ» (1915), (λιμπρέτο του Ν.Ι. Λάσκαρη, με το γνωστό βαλς «Σφίξε με»)
  • «Πρόθυμη χήρα» (1916) ((λιμπρέτο του Ν.Ι. Λάσκαρη)
  • «Δεσποινίς Τιπ-Τοπ» (1916)
  • «Η γκαρσονιέρα» (1917) (μονόπρακτη)
  • «Υπνοβάτης» (1917)
  • «Ο Βαφτιστικός» (1918)
  • «Ο Αρλεκίνος» (1919)
  • «Η Δαιμονισμένη» (1919)
  • «Θέλω να ιδώ τον Πάπα» (1920) ή «Ταξίδι του γάμου» ή «Ταξίδι του μέλιτος»
  • «Γλυκιά Νανά» (1921)
  • «Διαβολόπαιδο» (1923)
  • «Για να αρέσει στον άντρα της» (1922)
  • «Και την μία και την άλλη» (1922)
  • «Κόρη της καταιγίδος» (1923)
  • «Αγαπάτε αλλήλους» (1924)
  • «Δεσποινίς Σορολόπ» (1924)
  • «Ροζίτα» (1925)
  • «Μακρής, Κοντός και Σία» (1926)
  • «Ένας κλέφτης στον παράδεισο» (1926)
  • «Χαλιμά» (1926)
  • «Το κρυφό ρομάτζο» (1927)
  • «Ηρώ και Λέανδρος», (1927)
  • «Χριστίνα» (1928), (ανεβάστηκε από την Ε.Λ.Σ. και το 2006)
  • «Της μοίρας τα γραμμένα»
  • «Λοχαγός Λιλή» (1929)
  • «Σατανερί» (1930)
  • «Καπετάν-Τσανάκας» (1930)
  • «Κύριος Δήμαρχος» (1930)
  • «Γυναίκα Ντελίριο» (1931)
  • «Μελιρώ» (1931)
  • «Τα πέντε μπουμπούκια» (1931)
  • «Σημεία και Τέρατα» (1932)
  • «Η Λούση και τα κορόιδα της» (1932)
  • «Μοντέρνα Κορίτσια» (1935)
  • «Τσιγγάνικο αίμα» (1936)
  • «Συζυγικά γυμνάσια», (1936)
  • «Σταχτοπούτα» (1938)
  • «Μις Τσάρλεστον» (1927)
  • «Η Δακτυλογράφος» (1939)
  • «Ξανθές και μελαχροινές»,
  • «Μαρία η Πενταγιώτισσα»
  • «Μπέμπα» (1928)
  • «Για να αρέσει στον άνδρα της»
  • «Το εξωφρενικό σπίτι»
  • «Σάκρα Φαμίλια»
  • «Πράσινες κάλτσες»
  • «Αγάπη στα ξένα»
  • «Η αγάπη της Ρένας»
  • «Η γυναίκα του νομάρχη»
  • «Η κόρης της μαϊμούς»
  • «Ω Λόλα μου λευκή»
  • «Μασκαριλίκια»
  • «Μπίμπα»
  • «Πιφ-παφ» (1922)
  • «Σκρα»
  • «Ο Κος Σεραφείμ» (1927)
  • «Η Φωφώ έγινε τίμια» (1938)
  • «Τό' χαψε ο θείος»
  • «Στην παγωμένη Αλάσκα»
  • «Ο τραγουδιστής του καζίνου» (1934)
  • «Το κορίτσι του βαγκόν-λι» (1936)
  • «Η κόρη της αμαρτίας»
  • «Η μυστήρια»
  • «Η ξελογιάστρα»
  • «Κορσέδες μαντελέν»
  • «Ο γαμπρός μου» (1939)
  • «Γυναίκα κίνδυνος»
  • «Δικηγόρος και μπακάλης»
  • «Οι ξενύχτηδες»
  • «Λόρδος Απάχης»
  • «Έγκλημα στα παρασκήνια»
  • «Ο Πιτσίκος»
  • «Κορίτσια της μόδας»
  • «Ιωάννης ο Α΄»
  • «Η μάσκα της αγάπης» (1935)
  • «Ο Φαβορίτος»

Πηγές: apho.gr, Wikipedia

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)