Το είδος του θεάτρου που αναφέρουμε συχνά ως παιδικό θέατρο καλό είναι να το ονοματίζουμε ως θέατρο για παιδιά. Τα παιδιά είναι μια ξεχωριστή, πολυπληθής και δυναμική κατηγορία θεατρικού κοινού. Έχουν ανάγκη την επικοινωνία με τα αγαθά του Πολιτισμού και κυρίως τη συμμετοχή τους σε μια θεατρική παράσταση είτε ως δημιουργοί της είτε ως θεατές.
Στις θεατρικές παραστάσεις που απευθύνονται σε ένα κοινό παιδιών τα ζητούμενα είναι πολλά. Εδώ η διασκέδαση, το γέλιο, η μαγεία των σκηνικών εφέ και πολλά άλλα συνοδεύονται και από το στοιχείο της μάθησης. Η θεματολογία πλατιά. Μπορεί να αντλεί από την Ιστορία, τα παραμύθια απ’ όλον τον κόσμο, διασκευές έργων μεγάλων συγγραφέων, διδακτικές ιστορίες κ.ο.κ.
Βεβαίως, η σκηνική αντιμετώπιση μιας παράστασης για παιδιά, όσον αφορά το «μήνυμα της παράστασης», έχει και αυτή τις δικές της απαιτήσεις. Δεν θα πρέπει, για παράδειγμα, να απευθυνόμαστε σε αυτό το κοινό ως ένα κοινό που δεν καταλαβαίνει και πολλά και θα πρέπει να του δώσουμε «μασημένη τροφή». Τα παιδιά καταλαβαίνουν περισσότερα από τους ενήλικες, γιατί είναι καθαρά από στρεβλώσεις, δογματισμούς και εμμονές. Θα πρέπει, λοιπόν, να τους προτείνουμε παραστάσεις που δεν τα υποτιμούν και πολύ περισσότερο δεν τα κατευθύνουν σε μονοπάτια που επιθυμούν οι ενήλικες, χωρίς να παίρνουν υπ’ όψιν τους τις ευαισθησίες της ηλικίας.
Η γρήγορη εναλλαγή σκηνών και θεατρικής όψης, τα στοιχεία της μουσικής, των τραγουδιών, του χορού και των θεατρικών απροόπτων είναι στοιχεία που παίζουν πρωτεύοντα ρόλο σε μια παράσταση για παιδιά. Απαιτούνται, λοιπόν, υψηλό γούστο, ευαισθησία, γνώση των γνωστικών δυνατοτήτων, αλλά και των αναγκών διασκέδασης αυτού του ειδικού κοινού.
Παντού στον κόσμο το θέατρο για παιδιά βρίσκεται σε διαρκή άνθηση. Υπάρχει η Διεθνής Ένωση Θεάτρου για το Παιδί και τη Νεολαία», με έδρα το Παρίσι, που συντονίζει τη δουλειά που απαιτείται για το σπουδαίο αυτό θεατρικό είδος. Πρωτοπόροι υπήρξαν οι καλλιτέχνες των σκανδιναβικών χωρών. Στη Γαλλία το είδος πρωτοκαλλιέργησε ο Λεόν Σανσερέλ το 1935. Άνθηση γνωρίζει το θέατρο για παιδιά στην Ιαπωνία, αλλά και στη Γερμανία, στη Ρωσία, με το Κεντρικό Παιδικό Θέατρο που ιδρύθηκε το 1921, για να ακολουθήσει το Θέατρο Νέων Θεατών στη Μόσχα το 1929. Στο πριν το 1989 λεγόμενο Ανατολικό Μπλοκ δόθηκε έμφαση στις παραστάσεις για παιδιά με γενναίες για την εποχή και τις δυνατότητες εκείνων των χωρών χορηγίες. Πολλές παραγωγές ανέβαιναν στις σκηνές της Τσεχοσλοβακίας, της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας κ.λπ. Σε πολλές από αυτές υπήρχε συνδυασμός και με άλλα είδη θεάτρου για παιδιά, όπως το κουκλοθέατρο.
Στην Ελλάδα το θέατρο για παιδιά ήταν παρόν και με πολλές προτάσεις. Ειδικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί θίασοι στεγάζονταν σε κεντρικά θέατρα, δίνοντας τα σαββατοκύριακα παραστάσεις για παιδιά. Πολλοί αριστεροί ηθοποιοί, κυνηγημένοι από το δεξιό κατεστημένο κάποιων επιχειρηματιών, έβρισκαν φιλόξενη στέγη σε αυτούς τους θιάσους. Οι παραγωγές αυτές περιόδευαν στις γειτονιές της Αθήνας ή της επαρχίας, παρασταίνοντας σε κινηματογραφικές αίθουσες, που τότε ήταν σε εξαιρετική άνθηση. Η αλήθεια είναι πως πολλές από αυτές ήταν πρόχειρες, κακοφτιαγμένες και με μοναδική τους επιδίωξη το κέρδος.
Ηρθε, όμως, η εποχή που το θέατρο για παιδιά αντιμετώπισε το κοινό του με σοβαρότητα, ευαισθησία, σεβασμό και πραγματική φροντίδα. Η ηθοποιός που άλλαξε τα δεδομένα στη χώρα μας όσον αφορά τον θεατρικό κόσμο του παιδιού είναι η Ξένια Καλογεροπούλου. Αντιμετώπισε το κοινό της ως παιδιά και ως ενήλικες ταυτόχρονα. Συνεργάσθηκε με σπουδαίους θεατρίνους και σκηνοθέτες. Έγραψε σπουδαία έργα και ενέπνευσε συνολικά τους ομότεχνούς της στο μεγάλο κεφάλαιο του θεάτρου για παιδιά. Ακολούθησε η Κάρμεν Ρουγγέρη με τον δικό της ευαίσθητο και παιδαγωγικό κόσμο, εμπλουτίζοντας το θέατρο με στοιχεία από την όπερα.
Σήμερα το είδος είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο. Τόσο στην Αθήνα όσο και στην περιφέρεια ανεβαίνουν σπουδαίες παραστάσεις για τα παιδιά, τους αυριανούς ενήλικες. Ένας νέος κόσμος γεννιέται και με την αρωγή της σπουδαίας τέχνης του θεάτρου.
*Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής και αναπληρωτής τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ
