Όπως φαίνεται η πρόταση –και του ΣΥΡΙΖΑ– για να προταθεί ο κ. Παυλόπουλος για Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν έχει εγκαταλειφθεί. Ο υπαινιγμός, όμως, του κ. Μητσοτάκη, ότι θα προτείνει πρόσωπο «που θα πρέπει τα άλλα κόμματα να κληθούν να αιτιολογήσουν γιατί δεν θα την ψηφίσουν» απασχολεί τον ΣΥΡΙΖΑ; Πώς θα τοποθετηθεί;
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρωταγωνίστησε και στην πρώτη και στη δεύτερη αναθεωρητική του Συντάγματος Βουλή, για μια νέα ρύθμιση, ώστε να διαχωριστεί η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από την πρόωρη διάλυση της Βουλής. Πρωταγωνίστησε, επίσης, για την αναζήτηση των καλύτερων δυνατών λύσεων, ώστε ο ΠτΔ να εκλέγεται με ισχυρή πλειοψηφία. Η ΝΔ με τακτικισμούς έφτασε τελικά να συνταγματοποιήσει εκλογή Προέδρου με 151 ή και με ακόμα λιγότερες ψήφους! Τώρα, εκ του ασφαλούς, ο κ. Μητσοτάκης μας απειλεί ότι… «θα κληθούμε να αιτιολογήσουμε» ενδεχόμενη απόρριψη της πρότασής του, την οποία έχει ήδη ευτελίσει με δική του ευθύνη, ως κακόγουστο σίριαλ παραπολιτικών «καλλιστείων». Και μόνο η προαναφερθείσα δήλωσή του από τη συνέντευξη στο Βήμα της Κυριακής της 29ης Δεκεμβρίου, αποδεικνύει ότι έχει καταλήξει στην απόφασή του και όλα αυτά τα ωραία ότι θα εμπνευστεί… στο βουνό (!), είναι προφάσεις, επειδή δεν μπορεί να βρει άκρη με τις εσωκομματικές ισορροπίες. Εμείς, έχουμε τοποθετηθεί.
Σε περίπτωση που δεν συγκεντρώνει την πλειοψηφία η πρότασή του για τον Πρόεδρο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να συζητήσει για προσωπικότητες, που ως κίνηση θα ενίσχυε την πρότασή του για συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας από τις δυνάμεις της δημοκρατικής – προοδευτικής αντιπολίτευσης; Ποια η γνώμη σου;
Το Σύνταγμα προβλέπει περιορισμένες αρμοδιότητες στον Πρόεδρο, για να μην εμπλέκεται ως πρόσωπο και ως θεσμός, στην καθημερινή τριβή των πολιτικών ανταγωνισμών και να παίζει το ρόλο του σε κορυφαίες στιγμές όταν χρειαστεί και όπως προβλέπεται. Ακριβώς γι’ αυτό, ο ΠτΔ πρέπει να είναι έμπειρο πολιτικό πρόσωπο κύρους, ικανό να εμπνέει δημοκρατική συναίνεση. Νομίζω ότι με αυτό το κριτήριο έχουμε πορευτεί μέχρι τώρα. Δεν έχουμε λόγο να το αλλάξουμε. Νομίζω πως, αν χρειαστεί, έχουμε τη δυνατότητα σε αυτό το πλαίσιο να κάνουμε εύστοχες επιλογές.
Η ΝΔ επισπεύδει την ψήφιση νέου εκλογικού νόμου και μάλιστα τον προτάσσει της εκλογής νέου Προέδρου. Γιατί, νομίζεις, βιάζεται; Μπορεί να προκηρύξει ξαφνικά εκλογές;
Εκτιμώ ότι το «σενάριο» ξαφνικών πρόωρων διπλών εκλογών έχει αρχίσει να εγκαταλείπεται από τον κ. Μητσοτάκη. Ήδη, μέσα στο εξάμηνο διακυβέρνησης, παρατηρείται ανώμαλη προσγείωση σε όλα σχεδόν τα μέτωπα. Το ότι όμως βιάζεται να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, δεν είναι περίεργο. Αργότερα ίσως να είναι πιο δύσκολο, ενώ τώρα θα επιχειρήσει να το αξιοποιήσει επικοινωνιακά, ως μία ακόμα πράξη δήθεν δυναμισμού και αποφασιστικότητας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ απαντά ότι η απλή αναλογική ήλθε για να μείνει και κάνει πολιτική πρόταση συγκρότησης συμμαχικής κυβέρνησης. Είναι εφικτή, όμως; Πώς καλλιεργεί, ταυτόχρονα, την επιτυχία της, με τι πρωτοβουλίες, τι προτάσεις μείωσης της αντιπαλότητας μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης;
Η πολιτική εκτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ ότι η απλή αναλογική ήρθε για να μείνει, είναι βάσιμη. Είναι εκτίμηση διορατικής προοπτικής. Για να επιβεβαιωθεί πρέπει να δουλέψουμε πολύ και να γίνουν πολλά, με πρώτο ένα πολιτικό σχέδιο ενίσχυσης πρωτίστως της κοινωνικής συμμετοχής στα πολιτικά πράγματα. Σχέδιο χειραφέτησης κι όχι χειραγώγησης της κοινωνίας. Δεν ψάχνουμε για ένα νέο δικομματισμό, αναζητάμε προγραμματικές προοδευτικές συνθέσεις. Μόνο έτσι δικαιώνεται πραγματικά η απλή αναλογική, ώστε στο μέλλον να γίνει ακόμα πιο… απλή, σε σχέση με τη φόρμα που εμείς ως κυβέρνηση νομοθετήσαμε. Ας μην περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ακόμα και ο Μητσοτάκης φέρνει σχέδιο για να ακυρώσει μεν το δικό μας και να το περιορίσει, χωρίς όμως να επαναφέρει το ισχύον, αναζητώντας κι αυτός κάποιο σύστημα έστω λίγο αναλογικότερο. Τυχαίο;
Αν θέλαμε να κάνουμε μια αξιολόγηση της μέχρι τώρα πολιτικής της κυβέρνησης της ΝΔ, ποια σημεία θα εντόπιζες; Σε τι απέβλεπε, με τη συνέντευξή του στο Βήμα ο πρωθυπουργός; Ποια η κύρια επιδίωξή της;
Χωρίς να υποτιμήσουμε, αφελώς, τις αντοχές και τις δυνατότητες μιας κυβέρνησης που διαθέτει νωπή κοινοβουλευτική αυτοδυναμία και ισχυρά στηρίγματα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, εντούτοις, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι παρακολουθούμε ένα έργο ξαναπαιγμένο προηγούμενες δεκαετίες πριν από την κρίση. Ήδη επιβεβαιώνεται η εξουσιαστική αυταρέσκεια του συντηρητικού χώρου, χωρίς προγραμματικό βάθος και χωρίς κοινωνικό όραμα. Η ΝΔ φαίνεται να παραμένει κόμμα ατομικών ανταγωνιστικών φιλοδοξιών και αυτό, μάλιστα, το εκπέμπει και ως προγραμματικό μήνυμα-πρόταση προς την κοινωνία. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω! Το ζήσαμε αυτό ως προεκλογική προπαγάνδα, το ακούσαμε πρόσφατα ως θεωρητικό αξίωμα στην ομιλία του Μητσοτάκη για τον Προϋπολογισμό στη Βουλή, το διαβάσαμε και στην πρόσφατη εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στο Βήμα, όπου για πρώτη φορά μιλά για… «αναπτυξιακό σχέδιο δεκαετίας», χωρίς να δίνει κανένα νέο στοιχείο εκτός από το γνωστό τρίπτυχο, μείωση φορολογίας – επενδύσεις – ασφάλεια. Ήδη, όμως, η μείωση της φορολογίας αφορά λίγους ή τους λιγότερους και μάλιστα χωρίς πρόνοια για το κοινωνικό κράτος, οι επενδύσεις αφορούν κυρίως ιδιωτικοποιήσεις ή πελατειακές εξυπηρετήσεις κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών και η ασφάλεια γίνεται μάχη επικοινωνιακών εντυπώσεων ή… Κουκάκι και Μαρούσι! Το στοίχημα για τον Μητσοτάκη είναι, μόνο, να πετύχει ρυθμό ανάπτυξης κοντά ή και πάνω από το 2,8%. Με κάθε κόστος! Δεν θυμάται άραγε ότι σε παλαιότερες κυβερνήσεις που συμμετείχε καταγράφηκαν ρυθμοί πάνω και από 4% και μετά ήρθε η χρεοκοπία;
Πώς αξιολογείς την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ αυτό το διάστημα; Ποια τα δυνατά της σημεία; Τι θα ήθελες να είχε γίνει καλύτερα;
Ως εν κινήσει ΣΥΡΙΖΑ, οφείλουμε καταρχήν να αντιμετωπίσουμε την κυβερνητική πολιτική. Όχι όμως μόνο για να την κρίνουμε, να την καταγγείλουμε ή και να την εμποδίσουμε όπου χρειάζεται, αλλά και για να αντιπαραθέτουμε συστηματικά τις δικές μας εναλλακτικές. Είμαστε ακόμα σε φάση επανακαθορισμού κι αυτό δεν είναι κακό, αντίθετα, μας χρειάζεται. Έτσι θα πετύχουμε ακόμα πιο σταθερό βηματισμό και η αντιπολιτευτική μας δράση θα συνδεθεί πιο αποτελεσματικά με τις προσδοκίες της κοινωνίας. Έχουμε σημεία δυνατά. Για το έργο μας, για την υπεράσπιση της εργασίας, του κοινωνικού κράτους, του περιβάλλοντος, αλλά και των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, όχι μόνο ως αυτοτελή διεκδικήσιμα αγαθά αλλά και ως θεμέλια της βιώσιμης παραγωγικής αναπτυξιακής ανασυγκρότησης. Ταυτόχρονα, παραμένει επιτακτικά επίκαιρη η ανάγκη να τρέξουμε πιο γρήγορα και να εμβαθύνουμε σε ζητήματα όπως η κοινωνική οικονομία και πολλά άλλα, που όλα μαζί συγκροτούν τη βάση για νέες δυναμικές συμμαχίες κοινωνικής συνοχής. Σε αυτές τις κατευθύνσεις, άλλωστε, νομίζω ότι μπορούμε να υπηρετήσουμε με επάρκεια το στόχο διεκδίκησης κυβερνητικής ευθύνης και πάλι.
Στο ζήτημα της νέας κρίσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων έγινε ένα σπουδαίο βήμα με την κοινή άποψη των πολιτικών δυνάμεων για διάλογο και προσφυγή στη Χάγη με έκδηλη τη συμβολή του ΣΥΡΙΖΑ, καί γιατί πρώτος ανέλαβε την ευθύνη της πρότασης καί διότι, παρά την ανευθυνότητα της ΝΔ, είχε καλλιεργήσει το έδαφος, διπλωματικά, με τη συμφωνία των Πρεσπών και τις πολυμερείς σχέσεις, ιδίως στην Ανατ. Μεσόγειο. Είναι εφικτή η προσφυγή; Ποιες νομίζεις ότι θα πρέπει να είναι οι νέες του προτάσεις, τώρα, που θα απεμπλέκουν τη χώρα από μια γενικευμένη εμπλοκή που τείνει να υπάρξει στην περιοχή μας;
Οι εξελίξεις στο Κυπριακό, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, θέτουν νέα ζητήματα, μετά την εμπλοκή και της Λιβύης, με τη γνωστή Συμφωνία με την Τουρκία. Χαιρετίσαμε ως ΣΥΡΙΖΑ τη συνυπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό φυσικού αερίου East Med, αφού κι εμείς ως κυβέρνηση συμβάλλαμε καθοριστικά σε αυτήν. Εμείς βέβαια ως χώρα πιστεύω ότι πρέπει να ενδιαφερόμαστε πρωτίστως και να προσπαθούμε, πέραν της πολύ σοβαρής περιβαλλοντικής παραμέτρου, να εξασφαλίζεται σε κάθε τέτοια συμφωνία, η ειρήνη και η συνεργασία. Όμως, πλέον, οι «παίκτες» γίνονται πολλοί. Πάρα πολλοί. Όσο κι αν λειτουργεί σε πρώτο επίπεδο καθησυχαστικά το γεγονός ότι η «παγκόσμια κοινότητα» συμπεριφέρεται ως να ομονοεί και να συντονίζεται για τη Λιβύη, κανείς δεν ξέρει τι ξημερώνει αύριο και ποιες νέες ανταγωνιστικές μετατοπίσεις θα καταγραφούν σε επόμενη φάση. Η χώρα μας ποτέ, ούτε τώρα, έχει λόγο να επιθυμεί κλίμα γενικευμένης αστάθειας. Το αντίθετο μάλιστα. Απαιτούνται επομένως πρωτοβουλίες και πρόνοιες αποτροπής μιας ενδεχόμενης γενικευμένης εμπλοκής, με ενεργητική πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, αλλά και με στοχευμένες διμερείς σχέσεις. Είναι γι’ αυτό αναγκαίες σε ό,τι μας αφορά, η ενθάρρυνση πρωτοβουλιών για τις συνομιλίες επίλυσης του Κυπριακού στη βάση της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας και των αποφάσεων του ΟΗΕ, όπως βέβαια και για τον ανοικτό διαρκή διάλογο Ελλάδας-Τουρκίας, με στόχο και τη Χάγη, εφόσον διαμορφωθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις. Η συζήτηση αυτή άνοιξε και με πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει να συνεχιστεί.
Εκείνο, όμως, που επίσης νομίζω ότι θα πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε πολύ, κι όχι μόνο στην Ελλάδα, είναι ότι εδώ και κάποιες δεκαετίες, η ειρήνη δεν είναι πλέον ενεργά διεκδικούμενο λαϊκό αίτημα. Κάτι πρέπει να σκεφτούμε, γιατί πιστεύω βαθιά, ότι ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ και της Αριστεράς, ελληνικής, ευρωπαϊκής κι όχι μόνο, είναι πραγματικά αναντικατάστατος. Η υπεράσπιση της ειρήνης, ήταν πάντα και είναι, η πιο διορατική πατριωτική στάση.
Η επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να είναι η αρχή επανεξέτασης του είδους των σχέσεων που έχει η χώρα με τις ΗΠΑ;
Ο Αλέξης Τσίπρας στο πρωτοχρονιάτικο άρθρο του στην Αυγή, εύστοχα και σωστά τόνισε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να προχωρήσει στον ολισθηρό δρόμο της αντιπολιτευτικής πατριδοκαπηλίας που άνοιξε η ΝΔ».
Επίσης, λίγες μέρες πριν στην ομιλία του στη Βουλή για τον Προϋπολογισμό, είχε στείλει ένα βαρυσήμαντο κατά τη γνώμη μου μήνυμα: «…ως κυβέρνηση εμείς παλέψαμε και εξασφαλίσαμε το στρατηγικό διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και προετοιμάσαμε την αναθεώρηση της αμυντικής συμφωνίας που συζητάμε το επόμενο διάστημα να εγκρίνουμε και αφορά τέσσερις στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη χώρα μας. Ξέρετε, αυτό το κάναμε, προφανώς, όχι από ιδεολογική προσέγγιση αλλά από εθνική ευθύνη, αναγνωρίζοντας ότι τα συμφέροντά μας, τα συμφέροντα της χώρας μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, συνέκλιναν στην ανάγκη να καταστεί η Ελλάδα ένας ισχυρός πυλώνας ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή. Όμως, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι μπορούμε να παίξουμε το ρόλο αυτό, ενώ την ίδια στιγμή κυριαρχικά μας δικαιώματα θα απειλούνται με τόσο ξεκάθαρο τρόπο, τότε η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι δεδομένη. Δεδομένους δεν πρέπει να μας θεωρεί κανείς».
Νομίζω ότι αυτές και οι δύο μαζί σοβαρές παρεμβάσεις του Αλέξη Τσίπρα, συνθέτουν ένα πολύ ισχυρό και συνεκτικό μήνυμα. Μπορεί ο κ. Μητσοτάκης να γίνει παραλήπτης του και να το αξιοποιήσει στη συνάντησή του με τον Τραμπ, αλλά και στην απεύθυνσή του προς τον ελληνικό λαό; Αμφίβολο, πλην όμως το μήνυμα έχει σταλεί και μας αφορά όλους. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται εδώ να προσθέσω εγώ τώρα κάτι άλλο.
Πώς αξιολογείς την έως τώρα καμπάνια προσέλκυσης νέων μελών στις οργανώσεις και την αναβάθμιση της λειτουργίας τους; Πού αποδίδεις την πολύ ικανοποιητική προσέλκυση νέων μελών στις ΟΜ και την αξιόλογη ποιότητά τους;
Πράγματι, σημαντικός αριθμός νέων μελών προσέρχεται στις Οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι καλοδεχούμενα αυτά τα νέα μέλη και πρέπει οι Οργανώσεις να φροντίσουν ως πρώτη προτεραιότητα, για την ισότιμη και ενεργό ένταξή τους στη ζωή και στη δράση του κόμματος. Όσες και όσους γνώρισα ή έμαθα, είναι άνθρωποι από διάφορες διαδρομές, που παρακολουθούν από κοντά τον ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια και ίσως φταίμε εμείς που δεν τους ενθαρρύναμε και δεν τους δώσαμε την ευκαιρία να ενταχθούν νωρίτερα και να προσφέρουν. Έχουν κιόλας βέβαια πεισμώσει μετά το εκλογικό αποτέλεσμα κι αυτό είναι ένα πρόσθετο κίνητρο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες από τις νέες συντρόφισσες και τους νέους συντρόφους, ζητούν δράση. Οφείλουμε να τους ακούσουμε. Να σεβαστούμε και να τιμήσουμε την απόφασή τους. Να τους δώσουμε χώρο συμμετοχής, συμβολής και πρωτοβουλίας, τόσο στις προσυνεδριακές και συνεδριακές διαδικασίες, όσο και στον εν κινήσει ΣΥΡΙΖΑ. Μπορούμε και πρέπει να συνδιαμορφώσουμε ένα ζωντανό κομματικό περιβάλλον σχέσεων εμπιστοσύνης και νέας συντροφικότητας. Αυτή θα είναι ίσως και η πιο σημαντική κατάκτηση της διεύρυνσης.
Η πορεία προς το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ είναι συγχρόνως και μετάβαση των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία προς το αναβαθμισμένο, διευρυνόμενο και πιο κοινωνικά γειωμένο κόμμα. Η μετάβαση γίνεται με βάση το καταστατικό αλλά και με συμφωνημένη παράκαμψή του για να αξιοποιηθεί όλο το δυναμικό. Σ’ αυτή τη διαδικασία ανακύπτουν δυσκολίες (καταγράφηκαν μερικές στο Πολιτικό Συμβούλιο) και αν ναι πώς θα επιλύονται;
Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι δεν πρέπει να μας εγκλωβίζουν οι λέξεις, αλλά να μας απασχολεί η από κοινού εύστοχη επανανοηματοδότησή τους, στις σύγχρονες συνθήκες. Η Αριστερά, η Ριζοσπαστική Αριστερά, ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι πλέον ιστορική κατάκτηση, αξία υπερασπίσιμη παρά τις αδυναμίες, τις ελλείψεις ή τα λάθη. Αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό στην πορεία προς το Συνέδριο. Είναι η βάση εκκίνησης, είναι η… «αμπάριζα». Αυτό το ρεύμα πολιτικής σκέψης, με τις χιλιάδες αντιφάσεις του, αναδείχθηκε εντούτοις και αποδείχθηκε ότι διέθετε την ωριμότερη επάρκεια ώστε να πρωταγωνιστήσει στην ιστορική συγκυρία της κρίσης. Τυχαίο; Όχι βέβαια. Είναι γι’ αυτό, που χωρίς καμιά μα καμιά ιδιοκτησιακή έπαρση, οφείλουμε να το υπερασπιστούμε. Και εμείς οι παλαιοί Συριζαίοι και οι νέοι Σύμμαχοι. Και να το προστατέψουμε. Αλλιώς είναι σαν να βιώσαμε κάποια… ασήμαντα και τυχαία γεγονότα, δηλαδή, σαν να μην μάθαμε ούτε την αλφαβήτα της ανάγνωσης της Ιστορίας.
Αλλά η σύγχρονη ριζοσπαστική Αριστερά, προφανώς και μπορεί (πρέπει κιόλας), να διαθέτει και ρεαλισμό και διορατικότητα. Προφανώς και μπορεί (πρέπει κιόλας), να είναι ανοιχτόμυαλη και ανοιχτόκαρδη. Προφανώς και μπορεί (πρέπει κιόλας), να επανακαθορίζει στόχους. Αρκεί όλα αυτά να γίνονται συλλογικά και με ανοιχτές από κοινού συμφωνημένες, δημοκρατικές διαδικασίες. Χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς προνόμια.
Εδώ είμαστε τώρα, ενόψει του Συνεδρίου. Και πράγματι, στην αδιαμφισβήτητη «πρωτοτυπία» του εγχειρήματος της Προοδευτικής Συμμαχίας, όταν χρειάζεται σε ειδικές περιπτώσεις να παρακαμφθεί το Καταστατικό για να αξιοποιηθεί όλο το δυναμικό, αυτό επιβάλλεται να γίνεται σε συμφωνημένη βάση και χωρίς πρωθύστερα τετελεσμένα.
Διαφορές υπάρχουν, παρότι η Διακήρυξη μας ενώνει. Πρέπει να υπάρχουν και δεν μας φοβίζουν. Για την ιστορική επαναστατική και μεταρρυθμιστική δημοκρατική Αριστερά, όπως και για τη ριζοσπαστική, την εναλλακτική, την πλουραλιστική, είναι το οξυγόνο της. Η πάλη, η αντιπαράθεση ιδεών, επίσης δεν μας φοβίζει. Αρκεί να είναι ανοιχτή, αυθεντική και να μη μοιάζει με αντιπαράθεση μηχανισμών. Μόνο έτσι κατακτιέται η συντροφική συνεννόηση, η εμπιστοσύνη και πολύ περισσότερο η σύνθεση.
Το Συνέδριό μας είναι μια μεγάλη ευκαιρία, για να ξανασυναντηθούμε με τις καλές παραδόσεις όλων σχεδόν των ιστορικών ρευμάτων της Αριστεράς. Γιατί μόνο οι ιδέες γεννούν… νέες ιδέες. Αυτές δηλαδή που επειγόντως χρειαζόμαστε.
